Ahmad Jamal

Ahmad Jamal 2 Temmuz 1930`da Frederick Russell Jones olarak doğan tanınmış Amerikalı piyanist, besteci ve eğitimcidir. Eleştirmen Stanley Crouch`a göre 1945`ten sonraki dönemde cazın gelişimine etki eden en önemli isimlerden biridir, ki Crouch bu konuda onu Charlie Parker`dan sonraki isim olarak anmaktadır. Ancak eleştirmenlerin önemli bir kısmının onun caza katkısı hususundaki fikirleri bu kadar olumlu değildir.

Pittsburgh, Pennsylvania`da doğan ve orada Earl Hines, Billy Strayhorn, Mary Lou Williams, Erroll Garner gibi müzisyenlerin etkisiyle yetişen Jamal, Pittsburgh köklerini sanatçı kişiliğinin önemli bir parçası olarak taşıyagelmiştir. 1950 yılında Chicago`ya taşınarak Müslümanlığı kabul etmiş ve şimdiki adını almıştır. İlk kayıtlarını 1951`de Okeh plak şirketi adına The Three Strings üçlüsüyle yapar. Grup daha sonraları The Ahmad Jamal Trio adıyla anılacaktır. Grubun diğer üyeleri gitarist Ray Crawford ve basta muhtelif zaman dilimlerinde Eddie Calhoun (1950-1952), Richard Davis (1953-1954) ve Israel Crosby (1954`ten itibaren)`dirler. Trio`nun sound`u 1957`de Ray Crawford`un yerini davulcu Vernel Fournier`nin almasıyla önemli bir değişim gösterir. Chicago`nun Pershing Oteli`nde "House Trio" olarak çalmaya başlayan grup, ilk önemli başarısını burada 1958`de canlı olarak kaydettiği "Live at the Pershing: But Not For Me" ile elde eder. Albüm tam 108 hafta en çok satanlar listesinde yer almıştır. Ayrıca Jamal`in en popüler parçası olarak kabul edilen "Poinciana"nın ilk kaydı da bu albümde yapılmıştır. 1959-1961 yılları arasında Chicago`da The Alhambra adında bir kulüp de işleten Jamal, 1964 yılında gruba basçı olarak Jamil Nasser`i almış ve 1972 yılına kadar kendisiyle çalmaya ve kayıtlar yapmaya devam etmiştir. 1966 yılında grubun davulcusu da Frank Gant olarak değişmiştir. Yetmişler ve seksenler boyunca genellikle trio formatında çalmaya devam eden sanatçı, zaman zaman grup sound`unu bir gitarın katılımıyla zenginleştirmeyi tercih etmiştir. 1980`lerden itibaren Amerika`nın büyük kulüplerinde ve Avrupa`daki önemli caz festivallerinde çalmaya ağırlık veren Jamal`e basta James Cammack ve davulda Idris Muhammad eşlik etmişlerdir. Son olarak 2012`de Blue Moon albümünü kaydeden sanatçı bu albümde basta Reginald Veal, davulda Herlin Riley ve perküsyonda Manolo Badrena ile çalmıştır. Daha önce de belirttiğim gibi Ahmad Jamal maalesef caz eleştirmenleri ve tarihçileri tarafından fazlaca önemsenmemiştir, hatta ona "kokteyl piyanisti" diyenler de çıkmıştır. Ancak cazla ilgilenenlerin bildiği bir husus, Miles Davis üzerinde yarattığı etkidir. Miles`ın sanatçının ritm duygusundan, boşluk bırakarak çalma konseptinden ve tuşesinin hafifliğinden oldukça etkilendiği, hatta o dönem kendi grubunun piyanisti olan Red Garland`ı da Jamal`in çalışını mümkün olduğunca taklit etmesi konusunda teşvik ettiği bilinir. Ayrıca kendi çalışı da Jamal`in konseptinden büyük oranda etkilenmiş, "fazla nota basma, bırak müzik nefes alsın" felsefesi bir Miles Davis alamet-i farikası olarak bilinegelmiştir. Ahmad Jamal kariyeri boyunca pek çok ödül kazanmıştır. Bunlar arasında 1994`te elde ettiği "NEA American Jazz Masters" ödülünü ve 2007`de Fransız hükümeti tarafından layık görüldüğü oldukça prestijli "Ordre des Arts et des Lettres" ödülünü özellikle vurgulamak gerekir.

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 02 Temmuz 2012, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN