Sonbahar ve yılbaşı öncesi dönemi müzik sektöründe yılın en hareketli günleri demektir. Hem sezon, hem de müzik firmaları birbiri ardına projelerini yayınlamaya başlamıştır. Bütün dünyada popüler müziğin yıllık döngüsü bu hareketlilik içinde gerçekleşir. Kuşkusuz caz müziği içinde farklı ölçeklerde olsa da aynı kurallar geçerli. Müzik firmalarıyla, dergileriyle, günlük basındaki ilgili sayfalarıyla ve son yıllarda tüm bu hareketliliğin içinde kendine oldukça güçlü bir pay ayıran internet ve sosyal medyasıyla caz müziği de aynı salınım içinde hareket eder.

 

Cazkolik olarak bir benzerini daha önce bir kez caz müzisyenleriyle yaptığımız yılın en iyi albümleri araştırmasını bundan böyle her yıl Aralık başından yeni yılın başına kadar yayında kalmak üzere konunun asıl muhatapları olan caz yazarları, tarihçiler, eleştirmenler ve radyo programcılarına sorarak düzenli yayınlamaya gayret edeceğiz. Tabii bu konuda en önemli payda ve övgü sevgili yazar, eleştirmen ve programcı dostlarımıza ait. Yıl boyu özenle ve ilgiyle takip ettikleri yerli yabancı tüm caz albümleriyle kurdukları ilişkiyi yıl sonunda özel bir listeye dönüştüren ve hepsi de alanlarının usta kalemleri olan isimlerin bu özel çalışmalarını aynı zamanda yıllara yayılan bir gelenek haline getirmeyi ve ileriki yıllarda da bir arşiv ve veri tabanı oluşturmayı arzuluyoruz. Bu konuda bir pay da siz sevgili okurlarımıza ait olacak. Yıl boyu yayınlanan albümleri satın alan, konserlere giden, yazı ve haberleri merakla okuyan sevgili cazsever dostlarımızın ilgisi olmasa tüm bu çabaların elbette bir anlamı olmaz. Yukarda sözünü ettiğimiz yıllık döngünün en önemli paydası bu anlamda elbette her birimizin parçası olduğu cazseverlik olgusu. Bu müziği ayakta tutan da zaten dinleyicisiyle müzisyeninin karşılıklı bu içten paylaşımı değil mi? Ve işte bu paylaşımın yıllık karnesi de usta kalemler ve uzman isimlerce aşağıda inceleyeceğiniz değerlendirmeler ve listeler.

 

Feridun Ertaşkan

 

---

 

 

 

Caz yazarlarına, eleştirmenlere ve radyo programcılarına sorduk:

 

 

"Size göre 2013`ün yerli yabancı en iyi 10 albümü hangileri?"

 

 

Değerli yazar ve programcı dostlarımıza yukardaki soruyu sorduk ve yerli yabancı listelerinde kendilerini tümüyle serbest bıraktık. Yani, bu listelerin adını "Top 10" olarak belirledik ama içini doldurmak tercihlere kaldı. Listesini 10 albümden az ya da daha çok belirleyen de var, sadece yabancı ya da yerli albümlere dönük bir liste tercih eden de, cazın sadece kendi uzmanı / ilgisi olduğu alanla sınırlayan da var, seçimlerine kısa notlar ekleyen de... Zaten, aşağıda okuyacağınız listeleri bu kadar zengin ve çeşitli yapan da bu oldu zaten. Ve elbette yılın değerlendirmesi açısından ortaya bir çok okurumuza ipucu olacak, yeni keşifler yaratacak seçkiler çıktığına inanıyoruz.

 

---

 

 

01 Jacob Karlzon 3; "More" (ACT Music)
02 Terri Lyne Carrington; "Money Jungle: Provocative in Blue" (Concord Jazz)
03 Timuçin Şahin Quintet; "Inherence" (Between the Lines)
04 Adam Baldych and the Baltic Gang; "Imaginary Room" (ACT Music)
05 Gábor Bolla; "Find Your Way" (ACT Music)
06 Burak Bedikyan; "Circle of Life" (StepleChase)
07 Artura Sandoval; "Dear Diz" (Concord Jazz)
08 JBBG - Jazz Bigband Graz; "Urban Folktales" (ACT Music)
09 The New Gary Burton Quartet; "Guided Tour" (Mack Avenue)
10 Cecile McLorin Salvant; "WomanChild" (Mack Avenue)

 

(Not: Listedeki albümlerin bir kısmı 2012 yılında kaydedilmiş albümler olmasına karşın 2013 yılında yayınlanmış çalışmalardır)

 

---

 

 

Best of 2013 / Yerli:

 

- Kerem Görsev; "To Bill Evans" (Rec by Saatchi)
- Burak Bedikyan; "Circle of Life" (SteepleChase)
- Bilal Karaman; "Patika" (Baykuş Müzik)
- Sarp Maden; "Durmaksızın" (Kalan Müzik)
- Selen Gülün; "Başka" (Lin Records)

 

Best of 2013 / Yabancı:

 

- Terence Blanchard; "Magnetic" (Blue Note)
- Christian McBride Trio; "Out Here"
- Jeremy Pelt; "Water and Earth" (High Note Records)
- Wayne Shorter Quartet; "Without A Net" (EMI)
- John Scofield; "Überjam Deux" (EMI)
- John Abercrombie; "39 Steps" (ECM)

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır)

 

---

 

 

Best of 2013 / Yerli:

 

01 Bilal Karaman; "Patika" (Baykuş Müzik)
02 Burak Bedikyan; "Circle of Life" (SteepleChase)
03 Tamer Temel; "Bir Kara Kedi" (A.K. Müzik)
04 Kerem Görsev; "To Bill Evans" (Rec by Saatchi)
05 Sarp Maden; "Durmaksızın" (Kalan Müzik)
06 Bora Çeliker; "Borabook" (Equinox Müzik)
07 Başak Yavuz; "Things" (Kalan Müzik)
08 Selen Gülün; "Başka" (Lin Records)
09 Yaşam Hancılar Band; "Here`s To Life" (Equinox Müzik)
10 Asena Akan; "İstanbul`un İzleri (Kalan Müzik)

 

Best of 2013 / Yabancı:

 

01 Wayne Shorter; "Without A Net (EMI)
02 Next Collective; "Cover Art" (Decca)
03 Kenny Garrett; "Pushing the World Away" (Mack Avenue)
04 Ibrahim Maalouf; "Wind" (Mi`ster)
05 Pat Metheny; "Unity Band" (Nonesuch)
06 Orrin Evans; "Flip the Script" (Positone Records)
07 Christian Scott; "Christian a Tunde Adjuah" (Concord)
08 Wadada Leo Smith; "Ten Freedom Summers" (Cuneiform)
09 Charles Lloyd Jason Moran; "Hagar`s Song" (ECM)
10 Bad Plus; "Made Possible" (One Music)

 

---

 

 

Best of 2013 / Yerli (Albüm notlarıyla):

 

- Tamer Temel; "Bir Kedi Kara" (A.K. Müzik)

 

Çalgısal zenginliğini, soundunu ve konseptini giderek geliştiren bir müzisyenin ikinci albümü. İlkinden çok farklı ve gelişkin bir albüm olduğu için büyük bir ilgiyi ve alkışı hak ediyor.

 

- Trio Mrio; "2" (Pasaj Müzik)

 

1998 yılında çıkan ilk albümlerinden sonra çok özletmişlerdi kendilerini. Mesleğinin olgunluk döneminde üç müzisyenin şaşaalı yeniden buluşması; son derece rafine ve akıcı bir eser.

 

- Başak Yavuz; "Things" (Kalan Müzik)

 

Beste, düzenleme ve icrasında zengin bir armoniye sahip genç müzisyen; gelecek için umut veriyor. “Things…” ise heyecan veren, sıcak duygular ve cesaret uyandıran bir ilk çalışma.

 

- Şirin Soysal; "Ziyaret" (Ada Müzik)

 

Doğru bildiği bir anlayışı harfiyen sürdürmesi inadından değil, istikrarından. İki yıl önce çıkan ilk albümün ardından, aynı zarafet dolu bir hamleyle ikinci adımını atıyor Şirin Soysal.

 

- Selen Gülün; "Başka" (Lin Records)

 

“Başka” albümü, daha ziyade sürprizleri seven dinleyiciler için. Selen’in öz yazan tarafıyla, nota çalan tarafının pop ile caz arasındaki bir kavşak noktasında buluşması.

 

- Mustafa Dönmez; "Kısa Öyküler" (Atmosfer Müzik Yapım)

 

Bu albüm sanki on yıllardır birlikte çalışan müzisyenlerden oluşan bir toplulukça çalınmış gibi; ortak ruh konusunda eksiksiz. Oysa hepsini Mustafa Dönmez bestelemiş ve çalmış.

 

- Kerem Turhan; "Oğul"

 

“Oğul”, memlekette muadili olmayan albümlerden. Kendini pek vitrine çıkarmaktan hoşlanmayan bir müzisyenin tutkulu, romantik ve aşk dolu iç dünyasının ürünü.

 

- Dilek Sert Erdoğan; "Moments"

 

“Moments” de memlekette muadili olmayan albümlerden. Çılgın, romantik ve dört tarafı ütopyalarla çevrili bir kadının albümü; son yılların da en güçlü kadın soul vokallerinden.

 

- Pınar Dönmez; "Hayata Evet"

 

Pınar Dönmez, türküleri caza uyarlayan; onları yapmacıksız, arı bir dille söyleyen berrak sesli bir şarkıcı. Geleneklerimizi yorumlayan caz albümlerinden uzun zamandır bu tadı almamıştım.

 

- Yaşam Hancılar Band; "Here’s To Life" (Equinox Müzik)

 

“Here to Life” baştan aşağı cover, ama yorumlar, yorumcunun köklerinden azade son derece kişisel. Yaşam ilk albümüyle ilerde farklı çizgiler çekebileceğine ilişkin çokça umut veriyor.

 

Best of 2013 / Yabancı (Albüm Notlarıyla):

 

- Derrick Hodge; "Live Today"

 

Bu albümü ilk dinlediğimde yılın en iyileri listesinde yer alacağına adım gibi emin olmuştum. Jaco Pastorius ruhu, Victor Wooten tekniği, Miles Davis zekâsı, Weather Report soundu; hepsi “Live Today” albümünde var.

 

- Terence Blanchard; "Magnetic" (Blue Note)

 

Birinci sınıf bir modern caz albümü. Albümdeki müzisyen zenginliği, fikir bolluğu, doku zenginliği ve müzikal renk çeşitliliği eksiksiz. Usta işi.

 

- Jason Marsalis; "In A World of Mallets"

 

Jason Marsalis’in besteciliği ve müzisyenliği ile sanatının zirvesine doğru tırmanışına tanıklık ediyoruz. Özellikle canlı doğaçlama becerisi ve maceracı duygusu muazzam.

 

- Cecile McLorin Salvant; "WomanChild"

 

24 yaşındaki bu genç kızın eşsiz sesine mutlaka kulak verin. Sizin için paha biçilmez bir keşif olacaktır, şüpheniz olmasın. Ayrıca beste, düzenleme ve icralar da kusursuz.

 

- J.D. Allen; "Grace"

 

Tenor saksofoncu JD Allen’ın bu albümünde aşırı bir özgüven var, ama her yönden pozitif çıktılara sahip bir özgüven. Albümün iyi tarafı bu özgüveni bencillik etmeden bizle paylaşması.

 

- Tim Green; "Songs From This Season"

 

Tim Green, belki de Monk yarışmasından çıkan en iyi saksofoncu. Gençlik yıllarının tüm birikimini barındıran “Songs From This Season”, bunu dinleyenlere kanıtlıyor.

 

- Rudresh Mahanthappa; "Gamak" (ACT)

 

Eğer albümün sahibi Rudresh Mahanthappa ise ona uzanmakta tereddüt etmeyin. Hele hele bir de kadroda solocu kontejanından gitarcı David Fiuczynski varsa; daha ne duruyorsunuz?

 

- John Scofield; "Überjam Deux" (EMI)

 

Kıskandırıcı derecede yetenekli bir müzisyen olan John Scofield, “Überjam Deux” ile gününüzün en önemli caz gitarcılarının başında yer aldığını bir kez daha kanıtlıyor.

 

- Christian McBride Trio; "Out Here"

 

Teknik ustalık üst seviyede. Üç cambazın tek telde oynadığı parçalarda parmak ısırtan bir blues, gospel, soul, funk ve caz gösterisi var.

 

- Cinema, Circus Spaghetti: Sexmob Plays Fellini

 

Kalıpları reddeden sıra dışı bir topluluğun, tarih ve kültürle sınavı niteliğinde bir iş. Bu albüm, eğlencenin iyi müzikle iç içe geçtiği nadir örneklerden biri.

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır.)

 

---

 

 

Best of 2013 / Yerli:

 

01 Yavuz Akyazıcı; "Short Stories" (Esen Müzik)
02 Başak Yavuz; "Things" (Kalan Müzik)
03 Asena Akan; "Istanbul`un İzleri" (Kalan Müzik)
04 Tuluğ Tırpan; "My Blue Color" (Lin Records)
05 Bora Çeliker; "Borabook" (Equinox Müzik)
06 Bilal Karaman; "Patika" (Baykuş Müzik)
07 Ece Göksu; "Masal" (A.K. Müzik)
08 Kerem Görsev; "To Bill Evans" (Recby Saatchi)
09 Mehmet İkiz; "Checking in" (Equinox Müzik)
10 Ozan Musluoğlu; "My Best Friends are Pianists" (Equinox Müzik)

 

Best of 2013 / Yabancı:

 

01 Wayne Sorter; "Without A Net"
02 Joe Lovano Us Five; "Cross Culture"
03 Charles Lloyd; "Hagar`s Song"
04 Branford Marsellis Quartet; "Four MF`s Playin`Tunes"
05 Kenny Garret; "Seeds From The Underground"
06 Gerald Clayton; "Cliff Jumping"
07 Keith Jarrett, Gary Peacock, Jack deJohnette; "Somewhere"
08 Stefano Bollani; "Que Sera"
09 Chic Corea; "The Vigil"
10 Alan Broadbent; "Heart to Heart"

 

---

 

 

Best of 2013 / Yerli:

 

- Bora Çeliker; "Borabook" (Equinox Müzik)
- Evrim Demirel Ensemble; " Ada" (Kalan Müzik)
- Ozan Musluoğlu; "My Best Friends Are Pianists" (Equinox)
- Bilal Karaman; "Patika (Baykuş Müzik)
- Selen Gülün; "Başka" (Lin Records)

 

Best of 2013 / Yabancı:

 

- Renaud Garcia-Fons; "Beyond The Double Bass" (Enja Records)
- Dave Holland; "Prism" (Dare2 Records)
- John Scofield; "Überjam Deux" (Emarcy)
- Nils Landgren Funk Unit; "Teamwork" (Act music)
- Trilok Gurtu; "Spellbound" (Moosicus Records)
- Terence Blanchard; "Magnetic" (Blue Note)
- Chico Freeman; "The Elvin Jones Project" (Jive Music)
- Joshua Redman; "Walking Shadows" (Nonesuch)
- Charles Lloyd - Jason Moran; " Hagar’s Song" (ECM)
- Kyle Eastwood; "The View From Here" (Jazz Village)

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır)

 

---

 

 

- Joshua Redman; "Walking Shadows"

 

İlk albümünü çıkarttıktan yirmi yıl geçtikten sonra saksafoncu Joshua Redman en sonunda yıllanmış bir hayalini gerçekleştirdi ve sadece baladlardan oluşan yaylılarla destekli bir albüm yayınladı. Albümün adı “Walking Shadows” ve projede yer alan cazcılar nefes kesecek nitelikte. Belli ki Joshua Redman’ın çağrısına sessiz kalınmamış. Teller ile çalınan enstrümanlara hayat veren sanatçıların başında piyanist Brad Mehldau, özellikle kendi yapıtı Highway Rider’dan kısa bir süre sonra karşımıza çıkması heyecan verici. Walking Shadows’da benzer bir panoramik ritimsel kurgu var. Orijinal tınılar, Joshua Redman’ın saksafonu etrafından doğup gelişen ritimler ile özgün bir yapılanmaya giriyor. Free Caz saksafoncusu Dewey Redman’ın oğlu olan Joshua Redman her girdiği müzik iş birlikteliğinden anlının akı ile çıkmayı başarıyor. Tema free, avant-garde, çağdaş ve/veya klasik caz olsun Redman hiç zorlanmadan adeta evindeymiş gibi enstrümanını adapte ediyor. Hiç bir aşamada kalıbın dışına çıkıp sırıtmıyor. Komplike ve modern caz eksenine saksafonu sayesinde sorumlu bir şekilde süzülüp, hiç zorlanmadan kendi ortamını var ediyor. Şüphesiz Joshua Redman bu yeni projesinin keyfini fazlasıyla çıkartıyor.

 

- İbrahim Maalouf; "Illusions"

 

“Wind”den sonra İbrahim Maalouf’un yeni çalışması “İllusions” ile karşımızda. Miles Davis dünyasında dolaşan sanatçı şimdi daha enerjik ve kendi kişilikli müziğini yoğun bir şekilde hissettiren bir albüm ile karşımızda. Yoğun kıvrak melodik ritimlerin bol trompet vuruşları ile yoğrulmuş bir albüm “Illusions”. Tam bir müzik gökkuşağı ile harmanlanan albüm İbrahim Maalouf’un elindeki tüm birikimi aynı havanda bir araya getirmesinin yansıması. Bu farklılık zaten albümün nefis kapağından da belli oluyor.

 

Derin ve dokunaklı trompet üflemeleri, melodi ve armoni zenginliği içerisinde var olan derinliğinden gelen hüzün ve coşku yoğunluğunun duygusal serüvenine dinleyene eşlik ediyor. “İllusions”da bir çırpıda görülemeyecek sanatsal özellikler sezinleniyor ve ilişkilendiriliyor. Birbirine kusursuzca işlenmiş katmer katmer müzik seviyesi altında yatan çok boyutlu ve yorumlanabilir bir anlayışla, süreklilik ve değişkenliğin dengeli ölçüde kullanıldığı, bilişsel estetik bir altyapı.

 

Ön yargısız, kucaklayıcı ve her şeyden öte samimi bir albüm var karşımızda.

 

- Marius Neset; "Birds"

 

Norveçli saksafoncu son dönemlerde caz kulvarında en heyecanla takip ettiğim müzisyenlerin başını çekiyor. Bu albümde dinleyen bir maceraya yelken açıyor; pek çok ritim etkileşimi, inovasyonu ve yaratıcılığın çarpışması sonucu ortaya çıkan yoğun bir enerji patlaması. Bu haliyle haklı olarak caz klasikleri arasında yer alabilen “Birds” her parçasında dinleyeni bir sürpriz unsuru ile karşılıyor. Neset’in doğaçlama gücü ile önceden yazılmış besteleri inanılmaz bir beceri ile eşleştiriyor. Müziği ile insanın kendisine has kılan fakat pek tanımadığı, ayak süremediği bir alana, geniş bir bilinç dışı ülkesine dinleyene eşlik ediyor. Neset bu çalışmasında hem bir grup lideri hem de icracı olarak karşımızda. Sanatçının yeteneği, ilhamı ve çağdaşlığı bir tezgâh gibi önümüze serilmiş durumda. Taze, dinç ve başlangıç ile bitiş arasında dipsiz bir yaratıcılık sergileyen parçalar yükselmekte olan bir saksafon güneşinin kanıtı.

 

- RGG; "Szymanowski"

 

Bir piyano üçlüsü için en büyü değişim temel kuruculardan biri olan piyanisti değiştirmek. RGG altıncı albümleri “Szymanowski”de karşımıza Przemyslaw Raminiak’ın yerini Lukasz Ojdana ile doldurarak çıktı. Bu tür bir değişim insanda kalp nakli ile eş değer. Yeni üyenin gruba uyumunun haricinde grubun onun kabul etmesi de çok önemli. RGG bunu bence çok iyi başardı ve başarmakla kalmayıp bence 2013’ün en güzel caz albümlerinden birine de imza attı. OGG olarak yola devam etmeleri beklenirken aynı isimleri ile kariyerlerini sürdürmeleri de ne kadar egodan sıyrılmış olduklarının güzel bir göstergesi.

 

Bu albümde üçlü Polonyalı meşhur klasik besteci Karol Szymanowski’ye bir ağıtta bulunuyor. Müzik camiasında göz ardı edilen belki de Polonya’nın en çağdaş ve yaratıcı bestecisi Szymanowski’nin üçlünün yeni projesinin çekirdeğini oluşturması ekibin ne kadar girişken olduğunu kanıtı. On üç parçadan oluşan albümde ağırlık Szymanowski yorumları ancak grubun cesur, özgür ve tutku dolu karakteri asıl dikkat çeken faktör. Ritimler arası gidip gelen inanılmaz akıllı istikrar ve otorite, müziğin gücünü tüm varlığı ile gerçekçi kılıyor. RGG yine kendi sonik bir dünyadan melodileri entelektüel iniş çıkışlarıyla çırılçıplak bir şekilde insanın en gizli hislerini ve arzularını ortaya çıkarıyor.

 

- Tingvall Trio; "In Concert"

 

Bu Tingvall Trio’nun ilk konser albümü ve her ne kadar sıfır yeni bir çalışma olmasa bile bu yılın en başarılı çalışmalarından biri olarak listemde hakkıyla yer alıyor. Hamburg merkezli grup aslında İsveçli Martin Tingvall (Piyano), Kübalı Omar Rodriguez Calvo (çift bas) ve alman Jürgen Spiegel (bateri) oluşuyor. “In Concert” aslında dört stüdyo çalışmasından sonra gelen canlı ama aynı zamanda bir toplama albüm. Grubun canlı performanstaki enerjisini yansıtan ve ilk andan beri ritimleriyle üçlüyü tanıyan veya tanımayan her dinleyiciyi kavrayacak nitelikte.

 

27 Ekim 2012 Bad Wörishofen ve 28 Ekim 2012 Inssbruck konserlerinden oluşan kayıtların bir potpurisi “In Concert”. Grubun bütünlüğü kusursuz; ağır, ritmik akkorlarla ilerleyen ve nihayetinde ana sese dönüştürülen dinleyeni tatmin duygusuna taşıyor. Grubun canlı performans gücü müziğin nağmelerinde ortaya çıkıyor. İhtiva ettiği ritimlerin sayesinde gerçek farkındalığı yaratıyor. Kuvvetli ritimler, kusursuz senkronizasyon, duygu seli coşkulu bir etki meydana getiriyor.

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır)

 

---

 

 

- John Zorn; "Dreamachines"

 

John Zorn`un William Burroughs ve Brion Gysin`den ilham alan albümlerinin üçüncüsü olan Dreamachines, John Medeski, Trevor Dunn, Kenny Wollesen ve Joey Baron`lu kadrosuyla bir kez daha Zorn kompozisyonlarının gücünü ve dinamiğini gösterdi...

 

- Pat Metheny - Tap: John Zorn`s Book of Angels, Vol. 20

 

Birbirinin müziğini yıllarca takip eden ama hiç birlikte çalışma fırsatını bulamamış iki efsane ismin muhteşem buluşması. Besteler Zorn`dan, davul hariç tüm enstrümanlar Pat Metheny`nin elinden, bir sinerji örneği.

 

- John Madof; "Zion 80"

 

Bu yılın en sürprizli albümlerinden biri olan Zion80, haham Shlomo Carlebach`ın müziğiyle Fela Kuti`nin Afrobeat stilini 14 kişilik dev bir ekiple nefis bir biçimde birleştiriyor...

 

- Kneebody; "The Line"

 

Gitgide yükselen bir grafik çizen Kneebody grubu, dördüncü albümü The Line`da post-rock ile jazz arası sularda gezinerek zevkle dinlenebilen bir albüm ortaya çıkarmış...

 

- Rudresh Mahanthappa; "Gamak"

 

Günümüz saksafoncularının en yeteneklilerinden olan Rudresh Mahanthappa her yıl top 10 listelerine bir albüm sokmayı başarıyor. Yılın başlarında yayınlanan albümde gitarda yer alan David "Fuze" Fiuczynski`yi dinlemek de ayrı bir zevk...

 

- Sons of Kemet; "Burn"

 

İngiliz caz müziğinin medarı iftiharı olan müzisyenlerden oluşan grup, saksafon/klarnetçi Shabaka Hutchings liderliğinde iki davul ve bir tubanın eklenmesiyle tamamlanıyor. Davulculardan birinin de müthiş yetenek Seb Rochford olduğunu belirtmeden geçmeyelim...

 

- The Master Musicians Of Jajouka; "The Road To Jajouka"

 

Bachir Attar`ın güney Fas çıkışlı grubunun önceki albümleri zaten yeterince iyiyken, son albümlerinde Ornette Coleman`dan John Zorn`a, Marc Ribot`dan Lee Ranaldo`ya ve daha nicelerine kadar uzanan bir konuk listesi yer alınca iyice tadından yenmez olmuş...

 

- Marc Ribot`s Ceramic Dog; "Your Turn"

 

Marc Ribot ne çalsa dinlenen bir gitarist ama bu grubuyla sıkı rock çalıyor ve ekstra kulaklarla dinlenmeyi hak ediyor. Grubun ikinci albümü ilkinden de iyi.

 

- Mark Dresser Quintet; "Nourishments"

 

Efsanevi basçı Mark Dresser`in solo bas çalışmalarına ara verip çok uzun yıllar sonra tekrar bir grup ile çıkarttığı son albüm olan The Nourishments (besinler), adeta müzisyenin olgunluk döneminin meyveleri niteliğinde...

 

- Shai Maestro Trio; "The Road to Ithaca"

 

İlk olarak basçı Avishai Cohen`in piyanisti olarak tanıdığımız Shai Maestro kendi ayakları üzerinde yürümeye karar verdikten sonra ne kadar doğru bir yolda olduğunu nefis melodilerle bezeli bu albümle göstermiş oldu...

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır)

 

---

 

 

2013`ün En İyi Özgür Caz Albümleri

 

01 Tim Berne`s Snakeoil; "Shadow Man" (9,5 / 10)

 

Gün geçtikçe eski seçkinliğinden uzaklaşarak değer kaybettiğini düşündüğüm ECM Recordings`in yetmişlerdeki yenilikçi ve bağımsız tadını yakalayabilen kompozitör ve saksofoncu Tim Berne, Snakeoil Projesi`nin ikinci albümünde tüm özveri ve dehasını kullanmış. Henüz açılıştan, Son of Not so Sure`dan birbirini iyi dinleyerek doğaçlama öncesi uyumu yakalayan müzisyenlerin (vibrafonist ve perküsyoncu Ches Smith`e ayrıca alkış!) sanki altmışların ortalarında Andrew Hill`in kompleks armonik yapılı avant-garde albümlerinde çalıyormuş hissiyatı vermesi, bu albümü kanımca 2013`ün en iyi özgür caz albümü yapıyor. Static`in başlangıcındaki kararlılık ve Socket`ın son kısmında ritmin bütüncül olarak spirituel (ruhanî) yapıyı betimlemesi kesinlikle çok yerinde ve başarılı.

 

02 Joe McPhee; "Sonic Elements" (8,5 / 10)

 

Solo albümler cezbedici ve virtüözite kadar birikim gerektiren kayıtlar; özellikle saksofon ya da trompet gibi solo icrası için yetenekten daha fazlasını gerektiren enstrümanları kullanıyorsanız (ve Rahsaan Roland Kirk değilseniz). Steve Lacy`nin -solo- Monk albümlerini dinlerken ya da Anthony Braxton`ın For Alto (1969) adlı o unutulmaz kaydıyla başbaşa kalırken hissedilebilen "müzik" yerine "sesin ta kendisinin varlığı", McPhee`nin Sonic Elements`inde kendini belli ediyor. Cep trompeti ve alto saksofonla her zamanki kaotik-minimalist ve ekseni yer değiştiren "ses öbeğini" icra eden 74 yaşındaki büyük usta; tecrübesini sergiliyor.

 

03 The Convergence Quartet; "Slow And Steady" (8,5 / 10)

 

Geçtiğimiz yıl Akbank Caz Festivali`nde Anthony Braxton`la beraber izlediğimiz trompetçi ve kornetçi Taylor Ho Bynum; altılısıyla 2009`da HatOlogy etiketiyle çıkardığı Asphalt Flowers Forking Paths`te Cecil Taylor ve Bill Dixon`dan nasıl etkilendiğini başarıyla sergilemişti. Bu kez Art Tatum`dan fazlasıyla ilham aldığını belirten genç virtüöz; piyanist Alexander Hawkins, Hawkins`in birçok kaydında yanında bulunan kemik tonlu deha Dominic Lash ve yaratıcı-davulcu Harris Eisenstadt`la birlikte oluşturduğu Konverjans Dörtlüsü`yle beraber müthiş bir albüme imza atmışlar. Yetmişlerde Bill Dixon`ın Vade-Mecum I ve II serilerini ya da Cecil Taylor Unit`in 1962-66 kayıtlarını sevdiyseniz, dört genç ustanın müziğini de sevebilirsiniz.

 

04 Long Story Short (8 / 10)

 

2011, Peter Brötzmann`ın yetmişinci yaşını kariyeri boyunca birlikte çaldığı, etkilendiği ya da yol göstermiş olduğu müzisyenlerle birçok proje içinde yer alarak kutladığı yıldı ve bu kayıtlar -sonunda!- Şubat ayında 5 CD`lik bir box set olarak piyasaya sürüldü. Özgür caz ve özgür doğaçlama tarihinin en iyi isimlerinin yer aldığı kayıtlarda Brötzmann`a Hamid Drake, Keiji Haino, Sabu Toyozumi, Jason Adasiewicz, Toshinori Kondo, Bill Laswell, Joe McPhee ve Masahiko Satoh gibi ustalar eşlik ediyor. Kimi zaman elli dakikayı bulan uzun soluklu doğaçlamaların yer yer armonik girişimlerle kesilmesinin verdiği haz, bu albümün yılın en iyilerinden biri olduğunu düşünmemin tonla nedeninden biri.

 

05 Barry Guy New Orchestra Small Formations; "Mad Dogs" (7,5 / 10)

 

Mad Dogs, özgür doğaçlama tarihinin usta isimlerinin üç yıl önce Kasım ayında Krakov Caz Festivali`nde vermiş olduğu konserlerin tümünü barındıran 5 CD`lik bir box set. Solo, ikili, üçlü ve daha da "çok sesli" çalışmalar birbiri ardına ilerliyor. Özellikle altmışlardan bu yana aktif olarak beraber çalan Parker/Guy/Lytton üçlüsünün Incus Records günlerine selam eden ilerleyişlerinden Mats Gustafsson`un kükreyici başkaldırışlarına, bu müziği sevenler için oldukça başarılı bir albüm.

 

06 Fire!; "Without Noticing" (7,5 / 10)

 

Dürüst olmak gerekirse Mats Gustafsson adını duyduğum an yine başarılı bir eser dinleyeceğimi biliyorum. Çok-yönlülüğün müzikteki yansıması olarak adlandırılabilecek, çok yetenekli ve özel bir saksofoncu; özellikle son yıllardaki projeleriyle üretkenliğini de vurgular hale geldi. Barry Guy ve Raymond Strid`le oluşturduğu Tarfala Trio albümü ile basçı Johan Berthling ve davulcu/perküsyoncu Andreas Werliin ile beraber "psychedelic" sözcüğünü özgür doğaçlamanın merkezine başarıyla yerleştiren Gustafsson`un bariton saksofonundan saçtığı alevlerin başarısı son yıllarda yüzümü güldüren müzik olaylarından biri.

 

07 Kit Downes Tom Challenger; "Wedding Music" (7,5 / 10)

 

Uzun zaman önce programların birinde Lou Gare, Eddie Prevost ve John Tilbury`yi birileri anlayacak; birileri sonunda onların müziğini, yani AMM`i anlayarak doğaçlamanın her açıdan eğilip bükülebilirliğini fark edecek ancak bunun içine formal müzik bilgisini usturupluca oturtabilecek demiştim -ki Ellery Eskelin de Andrea Parkins ve Jim Black`le beraber doksanlarda bunu çok başarılı gerçelledi-. Sanırım sonunda aradığımı bulduğumu kıvançla söyleyebiliyorum. Oldukça genç ve yetenekli iki isim, piyanist/org icracısı Kit Downes ve tenor saksofoncu Tom Challenger, Wedding Music`le fazlasıyla yaratıcı, öncü ve şaşılası bir "şey" ortaya çıkarmışlar. Shos ve Cooks kesinlikle defalarca dinlenebilecek, uzun soluklu eserler.

 

08 Matana Roberts; "Coin Coin Chapter Two: Mississippi Moonchile" (7,5 / 10)

 

Miles Davis Kind of Blue`yu bir daha asla tekrarlamak istemedi, çünkü o güzellikte bir eser daha icra edemeyeceğini düşünüyordu. Benzer şekilde, Oliver Nelson`ın 1961`de çıkan ve tüm zamanların en iyi albümlerinden biri olarak kabul edilen The Blues and the Abstract Truth`ından sadece üç yıl sonra More Blues and the Abstract Truth kesinlikle ilk albümün başarısını gösterememişti. Bu açıdan bakıldığında "iki binli yılların Coltrane`i" olarak tanımlamaktan zerre çekinmediğim Matana Roberts, iki yıl önceki Coin Coin Chapter One: Gens de Couleur Libres`den çok farklı bir örgü içinde olmasa da, önceki albümün üçte biri müzisyenle yola devam etse de, Ekim 2013`te çıkan son albümünde yine ikon-yıkıcı, Albert Ayler-esk ve şairane çalmaya-seslendirmeye devam ediyor; AACM ekolüne hürmet ettiğini vurgulamayı sürdürüyor.

 

09 John Tchicai; "Tribal Ghost" (7,5 / 10)

 

Geçtiğimiz yıl yitirdiğimiz usta saksofoncu ve doğaçlamacı John Tchicai’ın, Coltrane’in Ascension’ından (1964) ve Ayler’ın New York Eye and Ear Control’ından (1965) sonra giderek büyüyen spiritüel müzik ve kolektif emprovizasyon tutkusu yetmişli yıllarda kendi grubuyla birlikte sağlam adımlarla ilerlemesinin izleriydi. 2007 başlarında Birdland’de kaydedilen Tribal Ghost, caz tarihinin iyi usta ismini; kontrbasçı Cecil McBee ve davulcu Billy Hart’ı da barındırıyor. Sadece Tchicai’ın bas klarinet üzerindeki egemenliğini duymak için dahi tercih edilebilecek bir albüm. Veteran gitarist Garrison Fewell ve son yılların başarılı bariton saksofoncu / kompozisyonistlerinden Charlie Kohlhase`in de katılmasıyla unutulmaya yüz tutan özgür müzik, Robin Kenyatta`nın ECM`den yetmişlerin başlarında çıkardığı Girl From Martinique`siyle örtüşen bir yapıya sahip.

 

10 Irène Schweizer Pierre Favre; "Live in Zurich" (7,5 / 10)

 

İsviçreli özgür caz ve özgür doğaçlama icracısı piyanist Irène Schweizer son kırk yılda çıkardığı ya da katkıda bulunduğu hemen her albümde kendine has "perküsif piyano"yu bizlere yine bir duo çalışmayla sunuyor. Veteran perküsyonist ve davulcu Pierre Favre`la sayısız stüdyo albümü ve canlı performans kaydına sahip Schweizer`in All Alone ve Blues for Crelier`deki tuşesine ayrıca dikkat etmek gerektiğini düşünüyorum.

 

---

 

 

Best of 2013

 

01 Kenny Wheeler; "Six for Six" CAM Jazz

 

1950’lerden bu yana İngiltere’de yaşayan Kanadalı trompetçi Kenny Wheeler (1930) için diyebiliriz ki Avrupa’daki caz trompet soundunun büyük bir kısmı onun trompetinden doğmuştur. Tıpkı Rus edebiyatının Gogol’un paltosundan çıkmış olması gibi. Sanatçı İngiltere’nin kalburüstü müzisyenleri ile Almanya’da (2008) kaydedip 2013’ün Eylül’ünde yayınladığı bu çalışmada nefesli sazların renklerinden oluşan zengin bir sesler dünyası kuruyor. Sadece Wheeler’ın değil CAM Jazz diskografisinin de en güzel albümlerden biri olan “Six for Six” grup soundu adına şiirsel güzellikte pasajlara sahip. Seksen üç yaşını sürmekte olan bir caz emektarı tarafından müzikal zerafetin oya gibi işlendiği çalışma sesler skalası kapsamında onlarca farklı ince nüansa yer açıyor. Kayıt 2013’de cazın efsane isimleri kulübünden gelen en güzel çalışmalardan biri. Tıpkı yıllar geçtikçe daha da güzelleşecek ve derinlik kazanacak olan bir bordo grand grusu tadında bir magnum opus ile karşı karşıyayız.

 

02 Magnus Öström; "Searching For Jupiter" ACT Records

 

“Searching For Jupiter” art rock, elektronika ve cazın birlikteliğinden oluşan bir grup soundunu içeriyor. Kayıt tekrar eden piyano akorları, sert gitar rifleri ve parçalardaki sinemasal atmosfer ile farklı işitsel kontrastları barındırıyor. Tüm enstrümanların eşit ölçüde soloları paylaştığı albümde müzikal anlamda tam bir demokrasi iklimi söz konusu. Gitarist Andreas Hourdakis’in kimi zaman David Gilmour’u andıran soloları, sürekli olarak değişen kreşendoları, progresif rock ile caz arasında dolaşan müzikal atmosferi, içermiş olduğu ritmik ve melodik zenginlik ile albüm olasıkla Alman plak şirketi ACT’den bu yıl çıkan en iyi çalışmalardan biri.

 

03 Marius Neset; "Birds" Edition Records

 

“Birds” geçtiğimiz günlerde ACT Records ailesine transfer olan 1986 doğumlu Norveçli saksofoncu Marius Neset’in İngiliz plak şirketi Edition’dan çıkan son albümü. Henüz 26 yaşında olan Neset birkaç yıl önce Norveç basını tarafından Jan Garbarek’den bu yana bu ülkeden çıkmış olan en iyi saksofon müzisyeni olarak selamlanmıştı. Stravinsky’den Charles Ives’a Steve Reich’dan Wayne Shorter’a onlarca farklı müzikal rengi içeren bu çalışma da Neset klasik davul, piyano ve kontrbas enstrümantasyonuna ek olarak vibrofon, tuba, akordeon, flüt, korno, trompet ve trombonu da sesler dünyasına dahil ediyor. Albüm sadece müzikal anlamda aldığı riskler ve yenilikler değil modern caza getirmiş olduğu yenilikçi bakış açısıyla da 2013’ün başarılı çalışmaları arasındaki yerini alıyor.

 

04 ZAPP4; "We Suck Young Blood – The Radiohead Songbook" Challange Records

 

Caz müzisyenlerinin en çok yorumladıkları rock gruplarının başında gelen Radiohead’i bu kez Hollandalı yaylı çalgılar dörtlüsü ZAPP 4’den dinliyoruz. Eserlerin özgün versiyonlarındaki ses gürlüklerini, cümle yapılarını, ritim ve soloları esneterek kendi müzikal düşüncelerine uygun bir değişime uğratan topluluk, şimdiye kadar yapılmış olan en özgün Radiohead düzenlemelerinden birine imza atıyor. Bir yandan eserlerin belirlenmiş tempolarını değiştirirken bir yandan da kendilerine özgü bir doğaçlama dilini sofistike bir şekilde görünür kılmayı başaran ZAPP 4 albümde adeta eserleri yeniden yaratıyor. Caz, Hint müziği, serbest doğaçlama ve oda müziğinin farklı boyutlarından da izler taşıyan albüm gitar, davul ve bas üçlüsünün yaratabileceği müzikal enerjiden çok daha yüksek bir enerjiye sahip. Gerek oda müziği cazı ve serbest doğaçlama anlamında gerekse crossover ve yeniden yaratım bağlamlarında 2013 yılının en özgün albümlerinden biri.

 

05 Ralph Towner, Wolfgang Muthspiel, Slava Grigoryan; "Travel Guide" ECM

 

Birbirleri uzun zamandır tanıyan gitarın 3 usta isminin bu kez ECM için bir araya gelerek oluşturdukları bir çalışma. Klasik, bariton, 12 telli akustik ve elektrik gitarların yer aldığı 51 dakika uzunluğundaki albüm lirik doğaçlamaların öne çıktığı, incelikli armonilerin yer aldığı bir çalışma olarak kulaklarda yer ediyor. Üç farklı bakış açısının son derece zengin bir müzikal gramerde buluştuğu çalışma 2013 yılında caz gitar alanında çıkmış olan en önemli çalışmalardan biri olarak geride kalıyor.

 

06 Renaud Garcia-Fons; "Beyond The Double Bass" ENJA

 

Bu yılın caz alanındaki en başaralı derleme albümü Fransız kontrbas sihirbazı Renaud Garcia-Fons’a ait. Müziğinde flamenko’dan caza, baroktan Arap müziklerine uzanan son derece geniş bir sesler coğrafyasında dolaşan sanatçının 10 albümünden seçilen parçaların yer aldığı albüme Fransız sinemacı Nicolas Dattilesi’in çekmiş olduğu Garcia-Fons belgeseli de eşlik ediyor. Almanların prestijli caz ödülleri ECHO Awards’da “En İyi Belgesel Ödülü”nü alan yapımda Garcia-Fons’un birçok sanatçı dostu ile yapılmış röportajlar ve konser görüntüleri yer alıyor. Ses paleti diğer enstrümanlara kıyasla kısıtlı sayılan kontrbasın sınırlarını genişleten, yeniden tanımlayan bir sanatçının dünyasını yakından tanımak için eşsiz bir çalışma.

 

07 Stefano Bollani Hamilton de Holanda; "O Que Sera" ECM

 

Brezilya’nın müzik hazinelerinden Hamilton de Holanda (bandolim) ile İtalyan caz sahnesinde adeta bir pop yıldızı olarak selamlanan Stefano Bollani (piyano) birlikteliğine bu albüm birbirine kontrast olabilecek iki enstrümanın karşılıklı sohbetini içeriyor. İki sanatçının çaldıkları her notada derin bir duyarlılık sergiledikleri bu çalışma Latin Amerika ve Akdeniz ezgilerinden, unutulmaz film müziklerine uzanan bir repertuarda dolaşıyor. Zarafet ve yaratıcılığın güvercin adımlarla birbiri izlediği projede, piyano sıklıkla kol kanat geren, destekleyen bir enstrüman rolünü üstlenirken bandolim türlü numaralarla yaramaz bir çocuk gibi davranarak oyuncu bir tavır sergiliyor. Albüm birbirine uzak gözüken iki enstrümanın nasıl da iyi anlaşabileceğinin eşsiz bir örneği.

 

08 Gregory Porter; "Liquid Spirit" (Blue Note)

 

Gregory Porter 22. Akbank Caz Festivali (2012) kapsamında Babylon sahnesinde birçoklarımızı büyülemişti. Porter geçen hafta ise son albümü Liquid Spirit ile CRR Konser Salonu’ndaki dinleyicilerine unutulmaz anlar yaşattı. Porter’ın son albümünde yine en iyi bildiği işi yapıyor. Bir yandan caz, funk, RB, blues ve gospel tınıları üzerine büyüleyici bir vokal dünyası kurarken bir yandan da albümde yer alan tüm müzisyenleri doğaçlamanın sınırlarında gezine bilmeleri için olabildiğince özgür bırakıyor. İfade gücünün sınırsız bir zenginlikte kullanıldığı çalışma bu yılın en iyi caz albümlerinden biri.

 

09 Julia Hülsmann Quartet; "In Full View" (ECM)

 

Ocak ayının sonunda Akbank Sanat’ta izleyecek olduğumuz Almanya’nın önde gelen caz piyanistlerinden Julia Hülsmann bu kez quartet projesi ile karşımızda. İngilizlerin önemli trompet ve flugelhorn müzisyenlerinden Tom Arthurs’u da ekibine davet eden Hülsmann yine son derece incelikli ve zarif pasajlara imza atıyor. Gruptaki müzisyenlerin bestelerinin yanı sıra aralarında Kanadalı pop yıldızı Feist’in bir parçasınında bulunduğu yeniden yorumlanmış 3 parçanın yer aldığı albüm yılın yeni ve umut veren işbirliklerinin en güzel örneklerinden biri.

 

10 Eric Vloeimans; "Oliver`s Cinema" (Challange Records)

 

Daha öncede modern müzik ve cazın buluştuğu projelerde yer alan Eric Vloeimans’ın trio projesi olan “Oliver`s Cinema”da Alman çellist Jörg Brinkmann ve Belçikalı akordeonist Tuur Florizoone yer alıyor. Albümde birkez daha trompette tam anlamıyla bir renk ustası olduğunu kanıtlayan Vloeimans ipeksi bir pürüzsüzlüğe sahip pasajlara imza atıyor. Ennio Moriccone`nin 1988 tarihli Cinema Paradiso’nun tema müziğinin yanısıra Vloeimans’ın çeşitli filmler için yapmış olduğu bestelere de yer veren albüm müzikal bağlamda derinlemesine keşif yolculukları sunan bir çalışma.

 

11 Various Artists; "Sailing To Byzantium" (Rune Grammofon)

 

“Sailing To Byzantium” Norveç’in dünya müzik sahnesine hediye ettiği en sofistike plak şirketlerinden Rune Grammofon’un 150. albümleri anısına hazırladıkları çok özel bir box set. Çalışma sadece Arve Henriksen, Espen Eriksen Trio, Sidsel Endresen Stian Westerhus, Nils Økland gibi Norveç’in caz ve doğaçlama müzik sahnesinin önemli isimlerine yer vermesi ile değil aynı zamanda Maja Ratkje, Jenny Hval gibi birbirinden çok farklı vokal tarzlarına sahip isimlere yer açmasıyla da 2013 yılında piyasaya çıkan en zengin ve renkli box setlerden biri.

 

---

 

 

Best of 2013

 

- Charles Lloyd and Jason Moran; "Hagar"s Song" (ECM)
- Henri Texier Hope Quartet; "At L`improviste" (Label Blue)
- Craig Taborn Trio; "Chants" (ECM)
- Carla Bley / Andy Sheppard / Steve Swallow; "Trios" (ECM)
- Steve Swallow; "Into the Woodwork" (ECM)
- Enrico Pieranunzi; "Live at the Village Vanguard" (ECM)
- Wayne Shorter; "Without a Net" (EMI)
- Dave Holland; "Prism" (Sony Music)
- Ahmad Jamal; "Saturday Morning" (Jazz Village)
- Gregory Porter; "Liquid Spirit" (Blue Note)

 

(Not: Albümler numara ile sıralanmamıştır)

 

 

Best of 2013 / Yerli:

 

01 Ozan Musluoğlu; "My Best Friends Are Pianists" (Equinox Müzik)
02 Kerem Görsev; "To Bill Evans" (Rec by Saatchi)
03 Erdem Helvacıoğlu; "Timeless Waves" ve "Esther`s Memory"
04 Evrim Demirel Ensemble; "Ada" (Kalan Müzik)
05 Konstrukt; "Turkish Free Music" (Box Set)
06 Tamer Temel; "Bir Kedi Kara" (A.K.Müzik)
07 Selen Gülün; "Başka" (Lin Records)
08 Sarp Maden; "Durmaksızın" (Kalan Müzik)
09 Bilal Karaman; "Patika" (Baykuş Müzik)
10 Başak Yavuz; "Things" (Kalan Müzik)
11 Asena Akan; "İstanbul`un İzleri" (Kalan Müzik)
12 Yavuz Akyazıcı; "Short Stories" (Esen Müzik)

 

(Not: Ozan Musluoğlu`nun albümü 2012 sonlarında yayınlanmıştır)

 

Cazkolik.com / 03 Aralık 2013, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN