İnsanın müzikle kurduğu ilişkinin en güçlü ifadelerine sahip çağdaş müzik dörtlüsü Kronos Quartet 50'inci yaşını İş Sanat sahnesinde kutlayacak

Kronos Quartet klasik müzik kökenli olmasına karşın gerçekten sıradışı bir topluluk olma özelliğine sahip.

Uzun yıllardır bu dörtlüyü yakından takip etmeye çalışıyorum ve ne geleneksel, ne çağdaş müzikal sınırların hiçbirine uymuyor.

Ve bu dörtlüyü sıradışı yapan da bu özelliği zaten.

Klasik müzik ya da caz ya da tango vs tüm klasifiye türleri kendine has bir ambalajla dinleyiciye iletiyor. Aslında, 50 yıl önce kurulurken dahi bu hedef ve amaçla yola çıkmışlardı.

Kronos Quartet 50. yılını İş Sanat sahnesinde kutlayacak

Bu konser Türkiye'de ve uluslararası müzik sahnesinde yılın en önemli olaylarından biridir.

Kronos Quartet'in son albümü bir ithaf. Uzun yıllar New York caddelerinde bir Viking kralı görünümüyle dolaşan, herkese başta tuhaf gelen ama zamanla şehrin bir parçasına dönüşen besteci, müzisyen ve hatta enstrüman mucidi bir sanatçı olan Louis Thomas Hardin'e ithaf bir albüm olmuş. Hardin'i biraz Beyazıt Meydanı'ndaki ulu çınarın dibinde, Sahaflar Çarşısı'nın kapısında kendi şiirlerini satan Hüseyin Avni Dede'ye benzetebiliriz. Kronos Quartet böyle sıradışı bir ismi albümüne taşıyarak ona saygısını sunuyor ve elbette bu müzik hiç bir türün kapısından içeri sızmayan kendine has bir tavra dönüşüyor.

Bu olağanüstü dörtlünün bir önceki albümü mesela "Kronos Quartet and Michael Gordon: Campaign Songs" adını taşıyordu ve bu albüm seçim kampanyaları için dörtlünün her bir üyesinin bestelerinden oluşuyordu.

Bir önceki albümü ise "Mỹ Lai" adını taşıyordu ve Vietnam savaşındaki Mỹ Lai katliamına yönelikti.

Sadece bu üç albüm örneği dahi Kronos Quartet'in hem günümüzün konularına yakınlığı, hem müzikal olarak farklı disiplinleri kullanması bakımından ne denli aktif yaratıcılıkta bir dörtlü olduğunu bize gösteriyor.

David Harrington tarafından 1973 yılında San Francisco merkezli bir yaylı sazlar dörtlüsü olarak kurulan Kronos Quartet, kurucu üye Harrington merkezli ama diğer üyeleri zamanla değişen bir yapıya ve icra bakımından çağdaş müzik yelpazesindeki tüm müzikal türleri kapsayan bir yaklaşıma sahip.

Kuruluşunun her on yılında özel çalışmalara imza atan dörtlü 30. yılında mesela yetenekli genç bestecileri gün ışığına çıkarmak amacıyla Under 30 Project adını verdiği bir çalışma yürütmüştü. Kırkıncı yılını kutlamak için ise Seattle'lı Degenerate Art Ensemble ile işbirliği yapmıştı.

Bugüne kadar binden fazla yeni eser besteleyen dörtlü aralarında John Adams, Arvo Pärt, George Crumb, Henryk Górecki, Steve Reich, Roberto Paci Dalò, Philip Glass, Terry Riley ve Kevin Volans gibi isimlerin olduğu minimalist bestecilerle dikkat çeken çalışmalar yaptı ve Finlandiya'dan Kaija Saariaho, Letonya'dan Pēteris Vasks, Azerbaycan'dan Franghiz Ali-Zadeh, Afganistan'dan Homayun Sakhi, Mısır'dan Hamza El Din, Ukrayna'dan Victoria Vita Polevá ve Fernando Otero, Astor Piazzolla, ve Arjantin'den Osvaldo Golijov gibi isimlerle ya birlikte çalıştı, ya müziklerine repertuvarında yer verdi. Türkiye'de özellikle Astor Piazzolla'nın müziğine yönelik yaptığı düzenlemeler çok ilgi görmüş ve o dönem konser de vermişti.

Müzikal türlerin üzerinde bir dörtlü

Kronos Quartet 50 yıl boyunca Meksika folklorundan klasik öncesi erken dönem müziğe, cazdan tangoya, 20. yüzyılın önemli bestecileri ve eserleriyle, toplulukları ve ikonik isimlerle ortak çalışmalar yürüttü. Bu çalışmalar arasında Alleng Ginsberg gibi şairler olduğu gibi Tom Waits, David Bowie, Paul McCartney ve Björk gibi ikonik sanatçılar da vardı.

Elli yıl boyunca dünya için inanılmaz müzikal zenginlikler yaratan bu topluluğun İş Sanat sahnesinde 50. yılını kutlayacak olmasının önemini altını çize çize yeniden belirtmek gerekiyor.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 27 Ekim 2023, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN