Caz tarihinde 1955 yılının öne çıkan 5 albümü

Cazda geniş ve iyi belgelenmiş bir diskografik tarih var. Bu tarihe bakarak, içlerinden pek çok albümü listelemek, müziklerine dikkat çekmek, benzerlerinden ayırmak ya da albüme dair notları öne çıkan paylaşmak aynı zamanda caz tarihinin satır aralarına serpiştirilmiş bilgi kırıntılarından yola çıkarak geçmişte yaşananları süzebilmek cazseverler için zevkli bir uğraş olabilir. Bu uğraşın bir benzerini caz yazarı Matt Cicucci 1955 yılı için yapmış. 1950’li yıllar başlı başına caz tarihi içinde en önemli periyodlardan biriydi. Nitekim, bu süreç on yıllık dilimin sonunda, yani, 1959 yılında caz tarihinin en önemli yılına damga vurdu. Caz tarihinde muazzam bir patlamanın yaşandığı dönemdir. Oysa, başka bakış açıları da otuzlu-kırklı yılları öne çıkarır, ellilerden itibaren düşüşün başladığını belirtir. Bunlar tartışılması, konuşulması gereken konular.

Yazar Matt Micucci 1955 yılına dair 5 albümü öne çıkaran bir derleme yapmış. Onun yaptığı bu derleme albümleri bize yeniden hatırlatması yanında içerdiği bilgiler ve müzikleri yeniden dinlemek ya da daha önce dinlememiş olanların keşfetmesi bakımından önemlidir.

Louis Armstrong and His All-Stars, Satch Plays Fats: The Music of Fats Waller (Columbia)

Louis Armstrong ve Fats Waller caz tarihinin pekçok bakımdan birbirine benzeyen ikilisidir. İkisi de sevgi, heyecan ve neşe dolu insandı, hatta şovmendi. Bu efsanevi ikili hayatlarında sadece iki olayda beraber çalıştı. 1925 yılında Erskin Tate’in grubunda biraraya geldi. Dört yıl sonra ise Connie’s Hot Chocolate da buluşmuşlardı. Armstrong Waller’dan 3 yaş büyüktü, bu buluşmalarda Armstrong Waller üzerinde önemli etki bıraktı. Geçtiğimiz yıllarda doksanlı yaşlarında hayata veda eden efsanevi caz prodüktörü George Avakian ikilinin yarattığı ortak cazibeyi sezen önemli bir yapımcıydı ve Armstrong’u 1943 yılında ölen Fats Waller’ın 9 bestesini kaydetmesi için şiddetle teşvik etti. Nihayetinde albüm kaydedilerek 1955 yılında yayınlandı. Satchmo’nun bu all stars grubu kaydı caz tarihinin en yaratıcı albümlerinden biri kabul edilir. Canlı ve eğlenceli icralara Velma Middleton isimli bugün pek fazla cazseverin ismini hatırlamadığı bir solist de enerji ve mizah katarak eşlik ediyor.

Frank Sinatra, "In the Wee Small Hours" (Capitol)

Kasvetli bir adam mavi ışıkların aydınlattığı bir caddede elinde sigarasıyla hüzünlü ve dalgın duruyor. Bu görüntü Frank Sinatra’nın “in the We Small Hours” isimli ikonik albümünün görseli. Sinatra’nın o dönem ünlü sinema aktrisi Ava Gardner ile yaşadığı sorunlu ilişkiyi hatırlatan mükemmel bir görsel. Nelson Riddle orkestrasının çarpıcı icraları ve yorumlarıyla bu albüm içe dönük, kaybolmuş sevgi, başarısız ilişki, depresyon ve yalnızlık konularında tam bir konsept albümüdür. Sinatra’nın ifade ve yorum derinliği de hiç şüphesiz altı en kalın çizilmesi gereken konudur. Onun en olgun icralarını kapsayan dönemin başlangıcındaki albüm olmuştur.

Clifford Brown and Max Roach, "Study in Brown" (Capitol)

Ellilerin ortasında Clifford Brown ve beşlisi o dönem cazın en havalı gruplarındandı. Grup, kendisi ve Max Roach gibi isimlerin yanında kıymeti bilinmemiş bir Harold Land, piyanist Richie Powell ve basçı George Morrow gibi isimleri içeriyordu. Brown’ın özellikle “Cherokee”de ışıl ışıl parlayan solosu, “George’s Dilemma”nın düzenlemesine katkısıyla sadece kendi kısa kariyerinin en önemli kayıtlarından birine imza atmamıştı, aynı zamanda Freddie Hubbard ve Lee Morgan gibi trompetçileri de fazlasıyla etkilemişti. Uyuşturucu ve alkolün tartışmasız bir neslin mahvına sebep olduğu dönemde Brown tüm bunlardan uzak kalmayı başarırken kader onu 25 yaşında bir araba kazasında yakalamıştı.

Erroll Garner, "Concert by the Sea" (Columbia)

Piyanist Erroll Garner hiçbir zaman ne nota okumayı öğrendi ne de müzik eğitimi aldır ama buna rağmen çağdaşlarınınkinden daha fazla sezgisi, kendine has tekniği ve doğaçlama kabiliyeti vardı. Concert by the Sea onun en özgün kayıtlarından biri olarak caz tarihinde yerini almıştır. Albüm, basçı Eddie Calhoun ve davulcu Denzil Best’ten oluşan bir trio idi. Albüm orijinal olarak aslında Carmell by the Sea adıyla kaydedilmişti. Kayıt yeri ise Silahlı Kuvvetler Radyo Network yeri, kayıt mühendisleri ise askerler oldu. Albüm, şiddetli eleştirilen zayıf kayıt tekniği, kayıtlardaki dengesizlik ve uyumsuz piyanoya rağmen Capitol Records firması albümü yayınlamayı karar verdi. Bugünden bakınca pekçok kişi tüm bu olumsuzluklara rağmen albüme havasını veren, onu döneminin harikalarından biri yapan kusurlarıyla dolu bu özellikleri oldu.

Julie London, "Julie Is Her Name" (Liberty)

Julie London oldukça utangaç, içe dönük kişiliğiyle bilinen kendine özgü bir oyuncu ve gece klübü şarkıcısıydı ama öyle büyük bir sahne korkusu vardı ki bu sebeple olacak duygusu oldukça düşük ve yumuşak bir sese sahipti. Hatta, Life dergisine verdiği demeçte ‘bir yüksüklük ses’ demişti kendisi sesi için. Ama dinleyene iç ses gibi gelen bu ses samimi olarak algılandı. Hatta, birçok eleştirmen başarısının sırrı olarak samimiyeti gösterdi. London ilk albümünde gitar ve basa bu şekilde eşlik etti. Bu minimalist yaklaşım dönem için yeni kabul edildi, albümün öne çıkmasını sağladı. O dönem Ella Fitzgerald’ın lorumlamayı tercih etmediği bir Cry me a River yorumuyla başlayan albümbugün kulağa halen modern geliyor, geceleri dinlenmeyi hakeden bir albüm olarak kabul ediliyor.

Cazkolik.com / 03 Nisan 2019, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN