Benny Carter

Amerikalı alto saksofoncu, klarnetçi, trompetçi, besteci, aranjör ve grup lideri. 1930`lardan 1990`lara dek caz dünyasının önemli bir figürü olagelmiş ve diğer caz müzisyenleri tarafından "King" (kral) olarak anılmıştır. Duke Ellington bir zamanlar kendisi hakkında şöyle yazmıştır: "Benny Carter`ın popüler müziğe katkılarını ifade etmenin zorluğu karşısında şaşkınlık duymaktayım, o derece muazzam bir müzisyendir". Solist olarak Johnny Hodges`le birlikte swing dönemi alto saksofoncuları için model teşkil eden Carter, aynı yetkinlikte trompet çalabilme yeteneği bakımından da eşsizdir. "When Lights Are Low" ve "Blues In My Heart" gibi besteleri caz standartları haline gelen sanatçı 1986 yılında National Endowment for the Arts tarafından NEA Jazz Masters ödülüyle onurlandırılmıştır. 1987 yılında Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülü`nü almış, 2000 yılında ise dönemin ABD başkanı Bill Clinton tarafından kendisine National Endowment for the Arts, National Medal of Arts ödülü verilmiştir. Herhangi bir eğitim almadan kendi kendine çalmayı öğrenen Carter trompetle başlayıp kısa bir dönem C-melody saksofon çaldıktan sonra altoya geçer. İlk albüm kaydı 1927 yılında Charlie Johnson`s Paradise Ten iledir. Sonraki yıl ilk Big Band`ini kurarak New York`un Arcadia Balo Salonu`nda çalışmaya başlar. Aynı zamanda Fletcher Henderson Orkestrası ve hatta Duke Ellington için aranjmanlar yapmaktadır.

1930-1931 döneminde Henderson`la çalışan Carter daha sonra kendi orkestrasını yönetmeyi sürdürür (1932-1934). 1935`te Avrupa`ya gider ve 1936-1938 yılları arasında BBC Dans Orkestrası`nın aranjörlüğünü üstlenir. Aynı zamanda değişik Avrupa ülkelerinde kayıtlar yapar, ki bunlardan şüphesiz en önemlisi 1937`de Django Reinhardt ve Coleman Hawkins`le birlikte kaydettiği "Honeysuckle Rose"dur. Yine Carter`ın "Waltzing the Blues" adlı parçası ilk caz valslarından biri olarak önem taşır.1938 yılında tekrar Amerika`ya döner ve klas fakat ticari yönden başarısız bir Big Band tecrübesinden sonra (1939-1941) bir sextet kurar. 1943 yılında kalıcı olarak Los Angeles`a yerleşir ve Stormy Weather filminde rol alarak bir trompetçiyi canlandırır. Yine bu dönemde Hollywood`da Billie Holiday, Sarah Vaughan, Billy Eckstine, Pearl Bailey, Ray Charles, Peggy Lee, Lou Rawls, Louis Armstrong, Freddie Slack ve Mel Tormé gibi sanatçılar için aranjmanlar yazar ve bu işten oldukça yüksek kazançlar elde eder. 1945 yılında Miles Davis ilk kaydını Carter`ın sideman`i olarak Benny Carter and His Orchestra albümüyle gerçekleştirir. Carter, Miles için hem yakın arkadaş hem de mentör olmuştur. Quincy Jones da 1960`larda televizyon ve sinema için müzik yazmaya başlarken Carter`dan ilham almış ve onun rehberliğinden faydalanmıştır.

Big Band dönemini kapattıktan sonra 50 yıl boyunca Hollywood stüdyoları için çalışmayı sürdürür. Aynı zamanda 1940`lar ve 50`ler boyunca altocu olarak kayıtlar yapar, birkaç Jazz at the Philharmonic turuna katılır ve bazı Norman Granz jam-session albümlerinde yer alır. 1960`larda stüdyo çalışmalarına ağırlık veren ve altosunu bir kenara bırakan Carter, 1970`lerin ortalarında tam bir "geri dönüş"e imza atar ve ilerleyen yaşına rağmen yoğun şekilde yazmayı ve çalmayı sürdürür. Doksanlar boyunca da aktif olan konser ve kayıt programı ancak millenium`un sonuna doğru yavaşlar. Benny Carter`ın kariyerindeki en dikkat çekici noktalardan biri uzunluğudur. 8 onyıl boyunca kayıt yapmış tek müzisyen olduğu söylenir.  Charlie Parker, Cannonball Adderley, Eric Dolphy, Ornette Coleman ve David Sanborn gibi stilistlerin ve hatta onların takipçilerinin yükselişte oldukları dönemlerde bile alto saksofoncular arasında zirvedeki yerini korumayı başarmıştır. 95 yaşında hayata veda eden sanatçı kariyerinin son dönemlerinde verdiği bir röportajda bile hâlâ şu şekilde konuşmaktadır: "Bu yaşımda en kıymetli varlığımın zaman olduğunun farkındayım ve hâlâ o kadar çok bitmemiş işim var ki bir dakikamı bile kendim hakkında konuşarak harcayamam".

Son olarak Benny Carter diskografisinden birkaç örnek sunalım: Benny Carter and His Orchestra (Jazz Door, 1945), The Urbane Mr. Carter (Norgran Record, 1954), Plays Pretty (Blue Star, 1955), Jazz Giant (OJC, 1958), Further Definitions (Impulse!, 1961), Benny Carter w/Ben Webster, Barney Bigard (Prestige, 1962), Benny Carter in Paris (20th Century Fox Records, 1963), Additions to Further Definitions (Impulse!, 1966), Autumn Leaves (MovieTone, 1967), Carter, Gillespie Inc. (with Dizzy Gillespie) (Pablo, 1976), Benny on the Coast (Blue Note, 1978), Street of Dreams (Lob, 1981), Skyline Drive (Phontastic, 1983), More Cookin` (Jazz Heritage, 1988), Harlem Rennaisance (Music Masters, 1992), Live and Well in Japan (Pablo/OJC, 1997), Sketches on Standards (Past Perfect, 2002)

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 08 Ağustos 2012, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN