Ders kitaplarının arasında caz dergileri okuyan tuhaf çocuk, caz tarihinin anıt kalemi Nat Hentoff öldü

Ölümler yeni yılda da durmuyor, yeni haberler geliyor... Yılın ilk ölüm haberi olarak caz tarihinin en önemli figürlerinden, yazar, eleştirmen, tarihçi ve fikirleriyle Amerikan politikalarını hırpalayan, en hafif tabirle özgür konuşma hakkını kullanmaktan çekinmeyen Nat Hentoff`un 91 yaşında ölümü oğlu tarafından duyuruldu.

Özellikle bizler gibi caz meraklılarını albümlere yazdığı kapak yazıları, elli yıl boyunca yazdığı Village Voice, New Yorker, Washington Post, Down Beat gibi seçkin yayın organları yanında onlarca başka yayın organına kalemini ve bilgisini âmâde etmekten çekinmemiş, otuzbeşten fazla kitaba imza atmış, romanlar kaleme almış, eğitim ve benzeri konularda sayısız çalışma yayınlamış seçkin bir caz kalemiydi.

Hentoff`un yukarda saydığımız özellikleri yanında acımasız eleştirileri, hatta eleştirdikleri tarafından vicdansızlıkla suçlanması, kimi zaman okurları tarafından bile çılgınca, gerçekçi olmayan, inatçı bulunan yargıları oluyordu.

Ellilerde Manhattan`daki klüpleri takip ederek caz eleştirmenliğine başlayan Hentoff müzisyenlerin son derece düşük ücretler karşılığı dumanaltı olmuş gece klüplerinde, yaz-kış demeden, tatil yapmadan, rahat yüzü görmeden çalıştığı dönemlerin bizzat tanığı oldu. Bu dönem hem bu az konuşulan bu yanıyla hem rüya gibi bir dönem olmasıyla tanımlanır, Hentoff gibi etkili bir kalem sahibi de "onların (müzisyenlerin) kusurlarını ve güçlerini bliyordum, sanatlarındaki dürüstlüğe ve cesaretlerine hayrandım" diyordu.

Hentoff altmışlar ve yetmişlerde ağırlıklı olarak gençler için kitaplar, siyasi ve dini liderlerin portreleri, dergi makaleleri, ırk çatışmaları ve Vietnam üzerine sansürsüz düşüncelerini yazdı, bu dönem Malcolm X ile yakın bir dost ve aktivist oldu, düzenlenen mitinglerin ön safındaydı, ırk eşitsizliğinin kaldırılması için yapılanların içinde yeraldı.

Seksenli ve doksanlı yıllarda sansür ve anayasal haklar üzerine yorumlar, kitaplar yayınladı. Kargaşa yaratan düşünceler konusunda kasıtlı olarak provokatif davranmayı seviyordu. Bu tavırları kendi arkadaşlarınca sık sık eleştiri hatta kızgınlıkla karşılanıyordu. 1997 yılında "Özgürce Konuşma" isimli bir anı kitabı yayınladı. Meslektaşları yazılarını tutkulu, cesur ve ilham verici buluyordu. Sadece kendi nesli ya da öncekiler tarafından değil genç kuşaklar tarafından da sevilen bir kalem sahibi olmayı sürdürdü.

Rus göçmeni Yahudi bir tuhafiyecinin oğlu olarak 1925 yılında Boston`da dünyaya gelen Hentoff daha küçükken inançsızlığına kendi bile hayret eden bir çocuktu, Yom Kippur`da kendi evininin önünde salamlı sandviç yemekten çekinmeyerek babasının tepkisini göze almıştı. 1982 yılında İsrail`in Lübnan`ı işgal etmesine karşı çıkan az sayıda yahudiden biriydi, bu tutumu hahamların kızgınlığına yolaçtı. Boston latin okulunda eğitim alan Hentoff ders kitapları arasına caz dergilerini saklayarak okuyacak kadar tuhaf bir çocuktu. Northeastern kolejinde davulcu Jo Jones ve Duke Ellington gibi isimlerle arkadaşlıklar kurdu. Mezun olduktan sonra DJ olarak çalışmaya başladı, 1957 yılında kovulana kadar Downbeat`te çalıştı ardından elli yıldan fazla sürecek Village Voice`daki köşesini yayınlamaya başladı. Bu değişikliği soranlara özgürce yazmak istedim diyerek izah ediyordu.

Caz Hentoff`un kuşkusuz tek aşkıydı ama o aynı zamanda bir Bob Dylan hayranıydı. Onu hiç tanınmadığı zamanlar, Greenwhich Village`daki klüpte 1961`de ilk dinleyenlerden biriydi. FBI dosyalarına girecek kadar solcu fikirleriyle okurlarını şaşırtmaktan çekinmeyen Hentoff kürtaj karşıtı fikirleriyle bu kez sol çevreleri kızdırmaktan çekinmedi. Öfke duygusunu kaybetmeyen bir yazar olarak Nat Hentoff kişiliğinin ve isminin çevresinde kendine özgü anıtsal bir dünya kurdu. Nevi şahsına münhasır yazarlığı, en sert fikirleri yazmaktan çekinmeyen kararlılığı, inatçılığı ve bilgisiyle caz tarihinin yazılmasında en önde rol alan kalemlerden biriydi.

(Haber New York Times`da yayınlanmıştır)

Cazkolik.com / 08 Ocak 2017, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN