Finlandiya`nın en önemli caz müzisyenlerinden Eero Koivistoinen.

(Bu yazıya ait okunma rakamları 14 Şubat 2011 tarihinden sonrasına aittir.)

Eero Koivistoinen

Finlandiya’nın en önemli caz müzisyenlerinden 1946 doğumlu Eero Koivistoinen ülkesinin ünlü Big Band’i UMO Jazz Orchestra’nın kurucularındandır. İlk enstrümanı olan kemanı onaltı yaşında bırakıp alto saksofona merak sardı. Yirmili yaşlarında Sibelius Müzik Akademisi’nde öğrenciyken Helsinki deki caz klüplerinde tanınır hale gelmişti. Yeraldığı ilk kayıt 1967 yılındaki Blues Section grubu ile yaptığı aynı isimli albümdür. Bu gruptan vokalist Jim Pembroke ve davulcu Ronnie Österberg daha sonra ünlü progressive rock grubu Wigwam ile tanınacaklardır. Bas gitarist Mâns Groundstroem ise daha sonraki yazılarımdan birini ayıracağım Finlandiyanın ve Avrupanın gelmiş en iyi gitaristlerin Jukka Tolonen’in jazz rock grubu Tasavallan Presidenti ile çalışacaktır. Konudan fazlaca saptığımın farkındayım ama müzik söz konusu olunca devamlı yan yollara sapmak gerekiyor sanırım. Nerde kaldık? 1967’de Finnvox stüdyosunda kaydedilen Blues Section albümünden sonra yine çok önemli bir Fin cazcı (Suomi demek daha doğru çünkü biz Finlandiya veya Fin derken isveççeyi referans alıyoruz onlar kendilerine Suomi diyorlar) Edward Vesala (Tomasz Stanko, Jan Garbarek, Toto Blanke) ile ilk caz üçlüsünü kurdu. Basta ise daha sonra UMO da beraber çalışacağı Pekka Sarmanto bulunuyordu. Aynı sene yeni kurulan Fin Caz Federasyonu tarafından yılın caz müzisyeni seçilen Koivistoinen 1969 da dünyanın en önemli caz festivalleri olan Montreux ve Newport’da sahne alma fırsatını yakaladı. İlk solo albümü olan Valtakunta da aynı sene içerisinde yayınlandı. Bu albümdeki kalabalık kadronun içerisinde yukarıda bahsettiğim Jukka Tolonen de yer alıyordu.

Benim favori Eero Koivistoinen albümlerim 70lerin ilk yarısında yayınladığı caz-rock tandanslı "Wahoo" (1973) ve "Front is Breaking"dir (1976). Wahoo albümünde gitarda çok iyi bir gitarist olan Kalavela grubundan Matti Kurkinen vardır. Kurkinen ne yazık ki 24 yaşında trafik kazası sonucu erken yaşta öldü. Wahoo’nun bir diğer tanınmış ismi de vurmalı üstadı New York doğumlu Sabu Martinez. Sabu Martinez’in en önemli enstrümanı Congo idi. ilk albümü "Palo Congo" ölmeden önce dinlenmesi gereken albümler listesinde yeralıyor (Art Blakey’nin ünlü "Orgy in Rhythm" (1957) albümünde de kendisini dinlemenizi tavsiye ederim.) Sabu Martinez 1967 de İsveç’e taşınıp bir latin vurmalıları okulu açmış. 70lerdeki bir çok İskandinav caz ve rock albümünde kendisini duyabilirsiniz. Büyük ihtimalle de Okay Temiz ile de tanışmışlardır.

"Front is Breaking" albümü (1976) diğer bir ünlü gitarist Georg "Jojje" Wadenius (Made in Sweden, Blood Sweat & Tears) ile beraber çıkarıldı. Stockholm’de kaydedilen albümün yapımcısı olan Wadenius 80’lerde ABD’ye yerleşip daha çok soul ve funk türünde aranan bir stüdyo gitaristi oldu. Blood Sweat & Tears ile 3 sene, 70lerin en ünlü televizyon programı Saturday Night Live’ın grubu Saturday Night Live Band ile de 1979-1985 arası çalıştı. Bu albümün kadrosu benim için bir harika...

Mean Meat Blues adlı parçada ("Günün Parçası" köşesinde bu parçaya yer vereceğiz) Jukka Tolonen’in yine harika bir gitar solosu bulunan albümde Açık Radyo’da ölümü üzerine özel program yaptığım Pekka Pohjola bas gitarda, (http://terraborboletta.blogspot.com/2008/12/tribute-to-great-pekka-pohjola-rip-1952.html)  vatandaşı Michael Urbaniak’ın favori adamı Polonyalı Wlodek Glukowski klavyelerde (Steve Gadd’li, Anthony Jackson’lı solo albümü Soundcheck’te (1976) özellikle Moog performansları harika) İsveçli jazz rock efsanesi Egba grubundan Ahmedu Jarr vurmalılarda, Esko Rosnell ise davulda yeraldı. Bu dönemden çok merak ettiğim bir albümü de henüz dinleyemediğim "3rd Version" (1973)

1975’te kuruluşunda bulunduğu UMO Jazz Orchestra (UMO Suomi dilinde "Yeni  Müzik Orkestası" anlamına gelen bir kısaltma ) ile bir çok albüm çıkaran müzisyen saksofon icrası yanında orkestra’nın şefliğini ve aranjörlüğünü 1996-1998 arasında topluluğun yöneticiliğini de yaptı.

1983’teki albümü "Picture In Three Colours" bir yıldızlar geçidiydi. (Jack De Johnette, John Scofield, Tom Harrell) çoğu toplama yıldız albümlerinin hayal kırıklığının aksine eleştirmenlerden de iyi notlar aldı. 1992’deki "Altered Things" albümünde John Scofield ve Jack De Johnette’in yanına Randy Brecker’ı ve 90larda kuzey cazının en önemli isimlerinden olan Norveçli piyanist Bugge Wesseltoft’u da ekledi.

90’ların ikinci yarısından itibaren bestecilik ve aranjmana daha çok vakit ayıran Koivistoinen 90ların sonu ve 2000’lerin başında Afrika müziğine ilgi duyup eski kıtaya bir çok ziyaret yaptı. 2007 de yine caz rock tarzına döndüğü albümü "X-Ray"i 2006 yılında yayınladı.

Cenk "Borboletta" Akyol

Cazkolik.com / 07 Ağustos 2009, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN