15 YILIN ARŞİVİ

Kind of Blue 60 yaşında. Dinlerken başka hiçbir şeye ihtiyaç duymayacağınız bir albüm

Caz tarihinde tüm zamanların en önemli albümlerinden Miles Davis’in efsanevi “Kind of Blue” albümü geçen hafta sessiz sedasız 60 yaşına bastı. On yıl önce, bu albümün 50. yaş kutlamaları sona ererken Cazkolik’i daha yeni kurmuş, kutlamaların sonuna yetişmiştik ve o yıl dünya çapında kutlamalar yapılmıştı, üzerinden on yıl daha geçti. Amerikan müzik tarihinin en önemli başarılarından biridir “Kind of Blue”. Tüm müzik tarihinin köşetaşları arasında yeralır. Caz dışı popüler müzisyenlerin caza dair sayacağı ilk beş arasında gelir. Tüm zamanların ortak fikri albümün caz müziğinin özünü yakaladığıdır. Kimi eleştirmenler Kind of Blue için ‘bir şekilde İncil’e benziyor’ diyor. Bir nevi benzetme tabi. Hatta ekliyorlar, ‘tabi bu durum da Miles Davis’i besteciden ziyade bir tür İncil satıcısı yaptı’. Albümün yıldönümünde Harvard ve Stanford eğitimli müzik yazarı David Yearsley Miles için ‘kendi imajının organizatörü olan zarif ve akıllı bir para adamıydı’ diyor.

Dönemin gerçeklerinden biri olarak çoğu müziksever “Kind of Blue”yu ilk olarak restoran ve barlarda çalan jukebox’larda duymuştu. Bir nevi sosyal medya gibi algılanabilir sosyal alanlarda çalan Jukebox’lar. Bir sanatçı olarak Miles Davis cazdaki potansiyel yaratıcı gerilimini on yıl önce “Birth of the Cool” albümüyle tetiklemiş, on yıl sonra “Kind of Blue” ile zirveye taşımıştı. On yıl arayla cazda iki yeni tür gibi algılandı, Cool’un mood’u “Kind of Blue” ile tamamıyla değişmişti. Bir eleştirmen “Kind of Blue”daki müzikler için ‘ıcy hauteur’ tabirini kullanıyor, gurur/kibir demeyelim ama ‘buzla kaplı âzâmet’ diyelim. “Kind of Blue” dinlerken başka hiçbir şeye ihtiyaç duymuyormuşsunuz hissi verir, sizi bir anda kaplayan sıradışı bir standart oluşturur. Bulunduğunuz ortamı tümden etkiler, başkalaştırır, sınıf atlatır.

“Kind of Blue” söz konusu olduğunda bütün yıldızlar aynı hizaya gelir, eleştirmenler evrensel olarak övgülerini sıralar, müzisyenler evrensel olarak sever, cazseverler evrensel olarak satın alır. Müzik dünyasında herkesin aynı fikirde olduğu ender albümlerdendir, bu tartışılmazlık albüm üzerinde mükemmel bir koruyucu tabaka yaratır. “Kind of Blue” çıkar çıkmaz hızla değil bu şekilde dünya çapında zamanla sindirile sindirile yaygınlaşmıştır.

Tüm büyük yapıtlar gibi “Kind of Blue”da her on yılda bir hatta daha sık kendini hatırlatacak, üzerine konuşulacak ve yeni fikirler üretilecek. Müzikal ve ticari olarak önemi hiçbir zaman azalmayacağı için sektörel ilgi hep yüksek olacak. Shakespeare’in, Da Vinci’nin, Picasso’nun eserlerine benzeyen bir kabullenmişlikle insanlığın evrensel yapıtlarından biri olmayı sürdürecek. Şimdilik sadece 60 yaşında. 60 bin yaşında da “Kind of Blue” yine ortalıkta olacak.

Cazkolik.com / 20 Ağustos 2019, Salı