Özel Haber: Spotify`a göre Türkiye`de `jazz` adı altında dinlenen müziğin genel görünümü nedir?

Best of 2018 dosyamız aralık ayında yayına girdikten sonra bir süredir aklımı kurcalayan sorunun peşine düştüm; “Türkiye’de ‘jazz’ adı altında dinlenen müziğin genel görünümü nedir?” Acaba bu sorunun -yaklaşık olsa dahi- cevabını nasıl öğrenirim? Soru basit. Sonra baktım, aslında cevabı bulma yolu da basit. Dünya genelinde müzik dinleme eyleminin nerdeyse tamamı Spotify gibi çok büyük dijital yayın ağları üzerinden gerçekleştiğine göre Spotify’a sorarım ve umarım onlar da cevabı bulmam da yardımcı olurlar. Nitekim Spotify da sorumu cevapsız bırakmadı. Aslında, Spotify düzenli dinleme raporları yayınlıyor ama bu raporların caza dair sorulara faydası yok. Çünkü, büyük genellemenin içinde caz küçük bir bölümü kaplıyor, peki ama bu küçük dilim ne? Bu dilimin içinde kimler var? Mümkünse rakamlar nedir? Gibi sorular...

Türkiye’de `jazz` adı altında dinlenen müziğin genel görünümü nedir?

Elbette bu sorunun cevabı sayısal bir görünüm olacaktı ama bu cevap bize bazı soruların yanıtlarını da verecekti. Türkiye’de caz denince ne anlıyoruz sorusundan tutun ‘jazz’ başlığı altında en çok kimleri dinliyoruz? Bu isimler bizim anladığımız anlamda caz mıdır? Bu ayrım nasıl yapılıyor? Bu müzisyenlere sorsanız kendilerine caz müzisyeni der mi? Gibi sorular uzar gider.

Spotify ‘jazz’ başlığını nasıl tanımlıyor?

Galiba en önemli soru bu, zira cevaplar bu sorunun altında sıralanıyor. Listeyi gördüğümde aklıma ilk gelen birçok Cazkolik okurunun merak edeceği soru oldu; ‘Spotify cazı nasıl tanımlıyor?’. Spotify’dan gelen tanım şöyle; ‘birbirine yakın müzik türleri arasından en yakın caz sounduna göre ayrım’. Aşağıdaki listelere bakınca kimimiz bu isimlerin cazla ne ilgisi var deriz, kimimiz olabilir der bu yüzden cevaplar yoruma açık. Caz başlığı altında Spotify’da en çok dinlenen isimler yukardan aşağı aşağıdaki gibi sıralanıyor. Yerlisi yabancısı cazın çekim alanına giren isimler aynı listede kendine yer bulunca ortaya çıkan görünüm/liste aşağıdaki şekilde oluşuyor.

Bir teşekkür

‘Türkiye’de `jazz` adı altında dinlenen müziğin genel görünümü nedir?’ sorusunun peşine düşmeye karar verince Spotify’in iletişim ajansı PR House’dan sevgili Pınar Farımaz’ı aradım. Ona böyle bir haber hazırlamak istediğimi, cevabını Spotify’dan öğrenip öğrenemeyeceğimizi sordum. İlk konuştuğumuzda yurtdışında Noel tatili dönemiydi. Tatilin ve yılbaşı döneminin geçmesini bekledik. Sevgili Farımaz gerçekten yakından ilgilenerek sorumun peşini bırakmadı ve geçen gün aldığı cevapları benimle paylaştı. Pınar Farımaz ve PR House’a, Spotify’a çok teşekkür ederim.

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yerli sanatçılar:

01 Cem Adrian
02 Ceylan Ertem
03 Kalben
04 Deniz Tekin
05 Can Gox
06 Sena Şener
07 Jehan Barbur
08 Bülent Ortaçgil
09 Birsen Tezer
10 Nil İpek

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yerli albümler:

01 Deniz Tekin “Kozakuluçka”
02 Cem Adrian “Essentials/Seçkiler 2”
03 Kalben “Sonsuza Kadar”
04 Sena Şener “İnsan Gelir İnsan Geçer”
05 Kalben “Kalben”

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yerli şarkılar:

01 Deniz Tekin “Beni Vur” Akustik
02 Ceylan Ertem “Zalım”
03 Mehmet Güreli “Kimse Bilmez”
04 Sena Şener “Sevmemeliyiz”
05 Can Güngör “Yalnız Ölmek”
06 Cem Adrian “Sen Gel Diyorsun (Öf Öf)”
07 Can Gox “Haydar Haydar”
08 Kalben “Haydi Söyle”
09 Kalben “Yara”
10 Kalben “Sonsuza Kadar”

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yabancı sanatçılar:

01 Frank Sinatra
02 Earth, Wind Fire
03 Leslie Odom, Jr.
04 Aretha Franklin
05 Norah Jones

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yabancı albümler:

01 Earth, Wind Fire “Now, Then Forever”
02 Earth, Wind Fire “September”
03 Frank Sinatra “Ultimate Sinatra”
04 Aretha Franklin “Aretha’s Gold”
05 Norah Jones “Come Away With Me”

Türkiye’de ‘jazz’ kategorisinde en çok dinlenen yabancı şarkılar:

01 Earth, Wind Fire “September”
02 Aretha Franklin “Respect”
03 Frank Sinatra “Fly Me to the Moon [in Other Words]”
04 Aretha Franklin “I say a Little Prayer”
05 The Cinematic Orchestra “To Build A Home”

Birkaç yorum

Pekçok okurumuza özellikle yerli isimler çelişkili gelebilir fakat aynı çelişki yabancı sanatçılarda muhtemelen daha az olacaktır, oysa, yabancı isimlerin neden bu isimler olduğunu göz önünde bulundururlursa yerli listelerdeki isimleri anlamak daha kolay olabilir.

Dinleme rakamları nedir sorusu birçok okurumuzun aklına gelecektir. Spotify dinleme rakamlarını hiçbir zaman vermediğini belirtiyor ama, her okurumuz merak ettiği sanatçının Spotify`daki sayfasına girerek ilgili rakamları tek tek öğrenebilir ama listeleme durumu yok.

‘Jazz’ adı altında bir başlık oluşturuyor ve bu isim altında listelenebilecek en yakın sanatçıları derliyorsanız algınızı geniş tutmanız gerekecek demektir. Bu anlamda, örneğin, siz caz müzisyeni deyince mesela (sembolik olarak söyleyelim) Kerem Görsev, Önder Focan, Aydın Esen vb. gibi şu an ülkenin önde gelen bazı isimlerini anlıyorsanız onlar ve diğer herkes bu listede ama dinlenme sayıları bakımından daha geride yer alıyor demektir.

Yabancı listelerde yer alan isimler arasında yorum yapmak gerekirse Earth, Wind Fire’ın her üç listede ve üst sırada olması şaşırtıcı. Aretha Franklin’in ismi hiç şaşırtıcı değil, hem Türkiye’de çok seviliyor hem yakın zamanda vefat etti, gayet normal. En çok dinlenen yabancı albümlerde Norah Jones’un üzerinden yirmi yıl geçmiş albümü “Come Away With Me”nin halen listede olması dikkat çekici. Son not ise en çok dinlenen yabancı şarkılar listesinin son sırasındaki The Cinematic Orchestra’nın “To Build A Home” isimli şarkısının niye bu kadar sevildiği sorusu olsun, zira, varsa cevabı ben bilmiyorum.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 13 Ocak 2019, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN