Jazz nedir? Evet, nedir jazz?

Jazz nedir? Evet, hakikaten nedir Jazz? Caz dinleyip de Jazz nedir diye sormayan duymadık. Şimdiye kadar binlerce tanımı yapılmış olsa da hala en sık sorulan sorulardan biridir;

Jazz nedir?

Yine bu köşede, bir önceki yazıda cazın bir tanımı vardı mesela, hem de Frank Sinatra`nın tanımıydı (yazıyı, en aşağıda, arşiv bölümünde bulabilirsiniz), `caz yaşadığın anla ilgilidir`, güzel değil mi? Birçok soruyu cevaplıyordur muhtemelen, peki yetiyor mu? Hayır, yine sormaya devam edeceğiz. Çevrenizde eğer biraz cazı bilen biri olarak tanınıyorsanız hemen size soracaklar, muhtemelen cevaplarınız hazırdır zaten, pek çok kez konuşmuşsunuzdur bu konuyu.

Bu yazıda Jazz nedir sorusunun cevabını vereceğiz, genel geçer ya da kişisel cevaplar değil, açık, net, işte bu diyeceğiniz bir cevap. Daha doğrusu Leonard Bernstein verecek cevabı. Bu soruya cevap verecek ondan daha iyisi mi var? Müziğin yetiştirdiği en büyük isimlerden biri; besteci, piyanist, orkestra şefi, yazar, eğitimci... New York Filarmoni`nin şefi, klasikten baleye, cazdan operaya, müzikallerden orkestral eserlere kadar yetmiş iki yıllık hayatında eser vermediği alan yok. Şimdi cazın ne olduğu konusunda ona kulak vermenin zamanı. Bestecinin, müzik tarihinin en faydalı radyo TV programlarından olan 1956 tarihli CBS` Omnibus isimli programında hazırladığı "Jazz Nedir?" özel bölümü aşağıda yayında.

Doğum yeri olan New Orleans`dan çıkan caz 1956 yılında kendi tarihi sürecinin Hardbop dönemine giriyordu. Yine bu zamanda latin ritmlerinin etkisiyle güney denizinin meltemlerini içine çekerek uluslararası müzik türlerini de solumaya başlıyordu.

Başka bir müzik formu olarak Rock and Roll cazın tahtını zorlamaya başlamış, daha tehditkar, daha itirazcıydı. İşte bu yıllarda besteci ve orkestra şefi Leonard Bernstein `bir sanat formu olarak caz`ı açıklamaya koyuldu. Yanına bir takım müzisyenleri aldı ve bir radyo programı kaydetti. Ragtime`dan Miles Davis`e kadar tam 43 dakikalık bir kayıt yaptı. Cazla ilgili her soruya yanıt olacak cevapları anlattı, çaldı, çaldırdı.

Bernstein cazın -hala o dönemde bile- kimi tutucu eleştirmenlerin söylediği gibi ait olduğu sınıfsal kategori nedeniyle sanat olmadığı eleştirilerini tek tek cevapladı. Unutmamalı ki, bugünün müziği Hip Hop için de vaktiyle benzer şeyler söylenmişti. Bernstein zaten tüm üstün vasıflarının yanında eğitimci biriydi. Böyle bir çalışmayı kaydetmek onun için kolaydı. "Rıhtımlar Üstünde", "West Side Story"i yazan adamdan sözediyoruz. Bernstein, ben cazı çok seviyorum diyordu soranlara, çünkü insanın duygularını ifade edebilmesi için mükemmel ve orijinal, ne tümüyle üzgün ne de neşeli bir tür diyordu.

Cazkolik.com / 15 Ocak 2016, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN