Albüm formatı terk mi ediliyor?

Her sene, yıl sonuna doğru biten yılın değerlendirmesi yapılırken bazı detayların öne çıktığını farkederiz.

Başlıkta değindiğimiz konu sadece bu seneye özgü değil, kimsenin bilmediği bir şey de değil ama yine de tespit etmek önemli, son bir kaç yıldır caz dünyasını etkileyen bir gerçek ve belli ki gelecek yıllarda artarak sürecek.

Kesin rakam vermek zor ama bu sene yayınlanan caz müziklerinde single sayısı albüm sayısından en az iki kat fazla. Bu durum Türkiye caz tarihinde muhtemelen bir ilk ve her sene albüm ile single arasındaki denge single lehine değişiyor.

Belki dünya da öyle ama dünya ile olumsuz bir farkımız var, Avrupa ve ABD'de yayınlanan single'ların çoğu yakın tarihte yayınlanacak albümün ön duyuru ve PR çalışması amaçlı iken bizde durum tersine, bir çok müzisyenimiz sadece single yayınlamaya odaklanmış durumda.

Bu durumun sebeplerini anlamak mümkün ama ister istemez akla şu soru geliyor; Albüm formatı terk mi ediliyor? Bu durum müzisyenin bireysel tercihi mi yoksa sektörel bir dönüşüm mü?

Umarız öyle değildir. Albüm ile single iki ayrı format. Dünya müzik endüstrisi ağırlıklı albüm formatı üzerine kurulmuştur, bu yapı kolay değişmez. Albüm romandır, single kısa hikâye bile sayılmaz. Geçici bir dikkat çekme halidir. Geçmişte 45'likler dönemi vardı, günümüzün single'ları ile mukayese edilebilir. Kabul, bugün single yayınlamak sektörün ve zamanın gereği. Sosyal medya çağında yaşıyoruz, sanatçılara olan toplam ilgi süresinin her sene azaldığı dünyada insanların sanatını hatırlatması gereklilik. Özellikle popüler müzikler açısından bu daha zorunlu bir durum. Caz, daha küçük ve konservatif bir dünya olduğu için daha korunaklı olabilir ama kısmen avantajlı bu duruma rağmen single sayısının katlamalı oranda artması dikkat çekiyor.

Cazkolik olarak 13 yıldır Aralık ayında Best of Cazkolik derlemeleri yayınlıyoruz. Bu sene de yayınlayacağız. 13 yıl boyunca bu derlemeleri düzenli yayınlayınca single ile albüm arasındaki oranın hızla tersine değiştiğini görmek mümkün oluyor. Bu nedenle, iki sene önce acaba listelere single'ları da eklesek mi dedik ama hem albüm formatına odaklanılmış olması, hem single'lardaki müzikal kalite dağınıklığı buna engel oldu.

Galiba bu değişim sürecini bir süre daha takip etmek gerekiyor. Nasıl ki elli sene önce 45'likler yavaş yavaş sönümlendi ise bu durum yine albüm lehine değişebilir, ama şimdilik durum böyle.

Şu notu eklemek lazım; Avrupa ve ABD'deki çoğu caz yayını single formatını henüz yayınlarına sokmadı. Değerlendirmeler [haklı olarak] albümler üzerinden yapılıyor. Single değerlendirmeleri ne eleştirel, ne de haber olarak öne çıkmış değil, anlaşılan onlar da değişimi gözlemek ve anlamaya çalışmakla meşgul. Nadir bir kaç tekil örnek dışında single'ların müzikal estetik önerme bakımından değil, PR olarak dikkate alınma süreci hâlâ bu yayınlarda önemini koruyor.

Cazkolik.com / 23 Kasım 2024, Cumartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN