18 mayıs akşamı için kendime not: Dünyanın en iyi dörtlülerinden biri geliyor. Büyük gün! Kaçırma, hemen bilet al!

Dünyaca ünlü yaylı çalgılar dörtlüsü Kronos Quartet üç yıl aradan sonra tekrar İstanbul’da sahne alacak. Konser 18 Mayıs akşamı Cemal Reşit Rey’de.

* * *

Kronos Quartet`in yıllar önce İstanbul`a ilk geldiği zamanı hatırlıyoruz, nasıl fırtına koparmıştı müzik dinleyicileri arasında. Dile kolay, grubun müzik hayatı 43 yılı geride bırakmış. Bu ünlü dörtlü, popüler kültürle avangart arasında köprü kurabilmiş, mükemmel bir denge yakalamış olan ender topluluklardan biridir. Bartok ya da Schnittke gibi 20. yüzyılın ustalarını sevenlerin yanında çağdaş müzik tutkunları, popüler müzik sevenler de, rock ve cazcılar da, etnik müzik dinleyicileri de bu yaylı çalgılar dörtlüsüne ilgisiz kalamıyorlar. Çünkü Kronos Quartet, deneyselliğe korkusuzca açık olmanın yanında dev repertuvarına öyle isimler katıyor ve bunları öylesine ‘içeriden’ yakalayıp yorumluyor ki, ilginin yanı sıra tüm dünyada beğeni ve takdir topluyor.

* * *

Grubun tohumları 1973’te Washington’da, kemancı David Harrington tarafından atıldı. Klasik müzik eğitimi almış dört kişiden; David Harrington (birinci keman), John Sherba (ikinci keman), Hank Dutt (viyola) ve Joan Jeanrenaud (çello)’dan oluşmuş başlangıçta Kronos Quartet kadrosu. 1978’de San Francisco’ya yerleşmişler. 1999’da Jeanrenaud’nun yerini Jennifer Culp almış, 2005’te onun yerine Jeffrey Zeigler gelmiş. 2013’te ise Zeigler’in ayrılmış ve yerine Sunny Yang gruba katılmış.

* * *

“Öyküyü tüm güzelliği ve derinliğiyle anlatabilecek, canlı, enerjik ve korkusuz bir dörtlü istiyordum. Eğer mümkünse öykünün tümünü,” diyordu David Harrington bir söyleşisinde. Kronos Quartet yola caz ile çıkmış. Theolonious Monk ve Duke Ellington kompozisyonlarının klasik yorumlarından oluşan “Monk Suite” albümü 1984’te dikkatleri üzerine çekmiş. Ama insanlara daha ilginç gelen, iki yıl sonra, efsanevi rock gitaristi Jimi Hendrix’in ‘Purple Haze’ şarkısının yaylılara uyarlanması olmuş.

* * *

Bu tarihten sonra dörtlü kendine has, eklektik ve ilginç bir çizgi yakaladı. Popüler minimalist Philip Glass, özgür cazın atası Ornette Coleman, tango beyi Astor Piazzola, avangart saksafoncu John Zorn, grubun repertuvarındaki yaklaşık 600 sanatçıdan birkaçıydı. Kimi önemli besteciler ise dörtlünün yorumlaması için ona özel besteler yaptılar. Öte yandan etnik müzik de dörtlünün kapsama alanına dahildi. Örneğin 1992 tarihli “Pieces of Africa” hâlâ onların en iyi albümlerinden biri sayılıyor. Terry Riley, Paul McCartney, Allen Ginsberg, Laurie Anderson, David Bowie, Alim Qasimov, Wu Man, Burhan Öcal gibi birçok isimle birlikte çalışmış ve çalmış olan dörtlünün bu albümdeki konuklarından biri, ünlü Sudanlı müzisyen Hamza el Din. 1988’de Güney Afrikalı besteci Kevin Volans’ın “White Man Sleeps”i, 1990’da George Crumb’ın “Black Angels”ı, 1997’de “Early Music” adlı bir tarihi kayıtlar derlemesi ve 1998’de Rus besteci Alfred Schnittke’nin yaylı çalgılar için yazdığı tüm dörtlülerin yorumu ile Kronos Quartet Grammy Ödülü’ne aday oldu. Özellikle 20. yüzyılın bestecilerine ses verdiler. Ne oda müziği yazmayı düşünmüş, ne de aralarında rocker’ler da bulunan seyirci topluluklarına hitap etmeyi aklından geçirmiş bestecileri yorumladılar. Gittikçe ünlenerek dünyanın en büyük konser salonlarında kalabalık ve farklı türden topluluklara çaldılar ve birçok uluslararası ödüle layık görüldüler. Müzikleri filmlerde, dans ve tiyatro gösterilerinde kullanıldı, ödüller aldı. Bugün Kronos Quartet’in yayımlanmış 60’dan fazla albümü ve yorumladıkları 900’den fazla eser var.

* * *

Kronos Quartet, ruhsallık, mizah ve trajik unsurları barındıran müziğiyle çağımızın enerjisini, tansiyonunu ve özlemlerini ifade ediyor. Avangart müziği popüler kılıyor, popa avangart unsurlar katarak benzersiz bir denge yakalıyor. 18 Mayıs 2017 tarihinde CRR’de gerçekleşecek konseri, daha önce bu dörtlüyü izlememiş olanların kaçırmaması gerekiyor.

Cazkolik.com / 10 Mayıs 2017, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN