Bu yıl ikincisi gerçekleşen Antalya Akra Caz Festivali`nin davetlisi olarak festivali yerinde izleyen arkadaşımız Leyla Diana hem festival ve konserlerle ilgili izlenimlerini derledi hem festivalin iki önemli ismiyle röportaj yaptı. Bu isimlerin ilki Rus cazının dünyaca ünlü sanatçısı Igor Butman. Otuz yılı aşkındır Amerikan ve Rus caz sahnesinin önde gelen ismi festivale kendi yönetimindeki Moskova Caz Orkestrasıyla geldi. Konser öncesi Leyla Diana, Butman`la güzel bir sohbet yapma imkanı buldu.

SSCB`den Rusya`ya değişimin izinde bir caz müzisyeni

Leyla Diana: Enstrümanında dünyanın önemli sanatçılarından biriyle sohbet edeceğim için mutluyum. Birkaç sorum olacak. 11 yaşında klarnet çalmaya başladığını biliyoruz, bir enstrüman çalma isteği nereden geldi ve sonra caza nasıl geçtiniz.

Igor Butman: Müzisyen bir aileden geliyorum, babam davul çalardı. Gündüz inşaatta çalışır, akşam davul çalardı. Babam cazı çok severdi, önceleri arkadaşlarıyla zevk için çalıyordu, sonra para da kazanmaya başladı. Her zaman saksafon çalan müzisyenlere hayranlık duyardı, evde hep caz dinlerdik. Ben de, önce babam gibi davul çalmak istedim. Bizim Butman soyadımızı babam hep klarnetçi Benny Goodman’a benzetir, bundan mutlu olurdu, klarnete bu yüzden alıştım. Müzik okuluna başladığımda parmaklarımın klarnet çalmak için yeterli, kulağımın da iyi olduğunu söylediler, babamın klarnet ve Benny Goodman sevgisini bildiğimden okulun önerisini severek kabul ettim. Daha sonra müzik enstitüsüne devam ettim. Caz plaklarını dinler, jam sessionlara katılırdım, onları dinlerken saksofona aşık oldum, o kadar güzeldi, öyle olağanüstüydüler ki ben de onlar gibi çalmak istedim ve bu şekilde klarnet yerine saksofon çalmaya geçtim.

Leyla Diana: Peki, o günlerde, henüz küçük bir çocukken ilerde böyle ünlü ve önemli biri olabileceğinizi tahmin etmiş miydiniz?

Igor Butman: Istiyordum tabi. Böyle olabileceğini düşünemiyordum doğrusu ama hayal ediyordum tabi.

Rusya`dan Amerika`ya gitmesinin nedeni?

Leyla Diana: 1987 yılında Amerika’ya gittiniz, ülkenizi neden terketmiştiniz, sebebi neydi?

Igor Butman: O zaman Rusya dönüşüm içinde sosyalist bir ülkeydi ama durumun olmadığının, iyi bir dönüşüm içinde olmadığımızın farkındaydım.

Leyla Diana: Gitme tercihiniz müzikal mi yoksa politik miydi?

Igor Butman: Daha ziyade politikti. Değişim vardı ama iyi bir değişim olduğuna inanmıyordum. Müzik olarak da en yüksek seviyede müzik yapanlarla beraber çalmak istiyordum, her zaman benden daha iyi olanlarla sahnede olmak, onlarla çalmak istiyordum, öyle yapmam gerekiyordu, Rusya’ya geldiklerinde birçok ünlü müzisyenle çalıyordum evet ama açıkçası daha fazlasını istiyordum. Dediğim gibi değişim vardı ama Rusya hâlâ kapalı bir ülkeydi, bütün dünyada ünlü olmak için yurtdışına çıkmam gerekiyordu.

Fotoğraflar: Leyla Diana

Amerikan vatandaşı bir Rus`um

Leyla Diana: Amerika’da Dave Brubeck, Chick Corea, Gary Burton, Loui Belson gibi çok ünlü isimlerle çalıştınız, anlaşılan gitmekle iyi bir karar vermişsiniz. Amerika’ya gittiğinizde yetenek ve gelişim açısından zaten sorununuz yoktu anlaşılan ama daha iyi bir yol izlemesi bakımından önemli bir karar olmuş belli ki.

Igor Butman: İlerlemek için tek seçeneğimdi ama özellikle Rus kimliğimi korumak istedim. Hem Amerikan hem Rus vatandaşlığım var ve her ikisiyle de gurur duyuyorum. Bunu özellikle bir Rus müzisyen olarak belirtmeliyim.

Leyla Diana: Bu durum aslında önemli, politik olarak dünyanın en önemli iki büyük gücün ortak vatandaşısınız ve köprü oluşturmanız bakımından, her iki tarafı müzik üzerinden buluşturabilecek bir insan olmanız bakımından önemlisiniz.

Igor Butman: Evet, bu yüzden savaş yapmıyoruz [gülüşmeler]

Dünya Caz Günü`nde aktif görev aldı

Leyla Diana: Geçen yaz St. Petersburg’da düzenlenen Dünya Caz Günü kutlamalarında organizasyonun Rusya tarafının önde gelen isimlerindendiniz, biraz o süreç hakkında konuşalım mı?

Igor Butman: Daha önce İstanbul’da kutlanan Dünya Caz Günü kutlamalarında da bulundum ama geçen sene Rusya ve benim için bu günde görev almam çok önemliydi, çok güzel anılar oluştu, dünyanın dört tarafından gelen insanların buluşması, kendilerini müzikle ifade edebilmesi benim için çok önemliydi. Amerikalılar, Almanlar, Japonlar, Meksikalılar... çok güzel ve anlamlıydı. Üç gün süresince bu insanların benimle konuşmaları ve katkı yapmaları için elimden geleni yapmaya çalıştım. Tüm dünyada, caz dünyasında müzisyenlerin karşılaştığı sorunları konuştuk. Bu müziğin herkese nasıl ulaştırabileceğimizi konuştuk.

Igor Butman Leyla Diana ile

Caz klübü sahibi caz müzisyeni

Leyla Diana: Kendisi hakkında en yeni bilgilerden biri Moskova’da bir caz klübü açtığı oldu. Klüp fikri nereden geldi, neden açmak istedi, hangi zorluklarlar karşılaştı?

Igor Butman: Zor değildi. Çok güzel ortaklarım var, işletmeyle, restoranlarla onlar ilgileniyor Anna Kastinkova sanat yönetmeni olarak çalışıyor. Ben fazla katkıda bulunamıyorum aslında, onlar daha çok ilgileniyor. Aslında yeni değil, yirmi sene öncesinden beri bir caz klübü açmayı çok istiyordum. Benimle işbirliği yapmak isteyenler vardı fakat ne yapacaklarını bilmiyorlardı, herkesin farklı fikri vardı, anladım ki bu işi bu arkadaşlarla yapamam ama onlar sayesinde bu fikrim dedikodu olarak yayıldı, herkes bir caz klübü açmayı istediğimi öğrendi. Restoran işleten bir genç vardı, restoranında rock vs biraz karmaşık müzikler çalınıyordu, işletmeciliği karışıktı, herkes ona orayı caz klübüne çevirme fikri veriyordu. O da bana geldi, birlikte klübe baktık, klübün alanı çok elverişliydi, genç, nazik ve ilgili biriydi, her dediğimi dinliyordu, onunla beraber açtık. İlk başlarda çok çalıştım, bir yardımcım vardı, organizasyonlara başladık, müzisyenlere sayısız davet mektupları yazdık, zamanla oturdu, artık iyi tanınan bir yer.

"Cazın Geleceği Festivali"

Leyla Diana: Peki klübe bizden, Türkiye’den gelen müzisyenler oldu mu?

Igor Butman: Aydın Esen, Can Kozlu ile buluştuk. Türkiye’den daha çok insanla tanışmalıyım. İletişimimiz çok az, daha çok olmalı. “Cazın Geleceği” adında bir festival oluşturma isteğimiz var, dünyanın değişik ülkelerinden insanlarla buluşacağız. O festivale genç müzisyenleri davet ediyoruz zaten. Yetenekli, heyecanlı insanların gelmesini istiyorum. Farklı tonlar, farklı müzikler yaratan genç insanlarla buluşmak istiyorum.

Leyla Diana: Hazır bu konuya gelmişken acaba bir müzisyen olarak Igor Butman cazın geleceğine dair hangi düşüncelere sahipsiniz?

Igor Butman: Şimdiden çok daha fazla, daha yaygın olmasını, daha fazla dinlenmesini isterim. Jam Sessionların artmasını, sunum kalitesinin yükselmesini istiyorum. Caz çalınan ülkelerde kalitenin yükselmesi lazım. Caz az dinleniyorsa demek iyi bir caz dinlememişlerdir. Müzisyenler daha fazla sorumluluk almalı.

Leyla Diana: Rus cazı denince ne düşünüyorsunuz? Böyle bir tariften söz etmek mümkün mü?

Igor Butman: [Igor Butman bu soruyu eski Rus caz müzisyenleri olarak cevaplıyor] Rusya’da bilinen çok isim vardı. Hem Rusya hem SSCB zamanında bilinen çok isim vardı, Aleksandr Spasnon, Nikolai Levinovsky gibi Rusya’da caz tarihini yaratan böyle sayısız isim vardı.

Leyla Diana: Türkiye’de başka şehirlerde çaldınız mı?

Igor Butman: Ankara’da Randy Brecker ile beraber çalmıştım, İzmir’de çaldık.

Leyla Diana: Peki Akra Caz Festivali hakkında neler söylemek istersiniz?

Igor Butman: Akra Caz Festival’i çok kıskandım. Oteli kıskandım, güzelliğini kıskandım, her yere yakınlığını ve doğayı kıskandım, herşey çok güzel. Otelde böyle bir şeyin yapılabilmesi bence çok güzel bir fikir.

Leyla-Diana Gücük

Cazkolik.com / 29 Haziran 2019, Cumartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN