Kid Ory

Edward "Kid" Ory erken dönem cazın en ünlü tromboncusudur. La Place, Louisiana yakınlarındaki Woodland plantasyonunda dünyaya gelen Ory çocukluğunda ev yapımı enstrümanlarla müzik yapmaya başlamış ve henüz onlu yaşlarında güneydoğu Louisiana`nın önde gelen gruplarından birini yönetmiştir. Ailevi yükümlülüklerinden dolayı 21. yaşgününe kadar La Place, Louisiana`yı terketmeyen Ory, daha sonra grubunu New Orleans, Louisiana`ya taşımıştır.

Gençliğinde banjo çalan Kid Ory`nin daha sonra trombonda geliştirdiği "tailgate" stilinin bu ilk tecrübeden etkilendiği düşünülür. "Tailgate" stilinde trombon, trompet ve kornetlerin altında ritm enstrümanı olarak vazife görmektedir. 1912`den 1919`a kadar New Orleans`ın en popüler gruplarından birini yöneten Ory`nin trompetçileri arasında Mutt Carey, King Oliver ve genç Louis Armstrong, klarnetçileri arasında da Johnny Dodds, Sidney Bechet ve Jimmie Noone gibi tanınmış isimler yer almışlardır. Tüm bu müzisyenler o zamanların ünlü Hot Jazz tarzının öncüleridirler. 1919`da sağlık nedenleriyle California`ya yerleşen Ory, burada batı yakasındaki New Orleans müzisyenlerinden oluşan yeni bir grup kurmuş ve Kid Ory`s Creole Orchestra adı altında düzenli olarak çalışma olanağı bulmuştur. Bu grup 1922 yılında "Spike`s Seven Pods of Pepper Orchestra" adı altında "Ory`s Creole Trombone" ve "Society Blues" parçalarını kaydetmek suretiyle plak kaydı yapan New Orleans kökenli ilk Afro-Amerikan topluluk olarak caz tarihine geçmiştir. 1925 yılında Chicago`ya taşınan sanatçı, burada da King Oliver`la çalışmış ve Oliver, Louis Armstrong (Hot Five and Seven grubunda), Jelly Roll Morton, Bessie Smith ve Ma Rainey`nin klasikleşmiş kayıtlarında yer almış, Benny Goodman ve daha sonra da Charles Mingus`a mentörlük yapmıştır. 1920`lerin bu ünlü tromboncusu (ki "Muskrat Ramble" parçası bir caz standartı haline gelmiştir) 1930`dan sonra çok az çalmış ve kardeşiyle bir tavuk çiftliği kurmuştur. Ancak 1940`lardaki Dixieland revival hareketiyle birlikte 1942`de müziğe geri dönmesi konusunda ikna edilmiş ve kısa bir süre için Barney Bigard`ın grubuyla çaldıktan sonra 1943`te Kid Ory`s Creole Orchestra`yı yeniden canlandırmıştır. 1944`te Orson Welles`in radyo programına çıkarak yeniden popüler olan Ory`nin grubunda bu dönem yer almış müzisyenler şunlardır: Mutt Carey ve Ed Garland`a ilaveten trompetlerde Alvin Alcorn ve Teddy Buckner; klarnetlerde Darnell Howard, Jimmie Noone, Albert Nicholas, Barney Bigard ve George Probert; piyanoda Buster Wilson, Cedric Haywood ve Don Ewell; ve nihayet davulda Minor Hall. Probert, Buckner ve Ewell dışındaki tüm müzisyenler New Orleans kökenlidir. Ory 1946 yılında New Orleans ve daha sonra da The Benny Goodman Story filmlerinde rol almış ve Los Angeles`ta çalışmayı sürdürmüştür. Sanatçının çeşitli Dixieland grupları hep üst seviye bir müzisyenlik sergileyerek heyecan uyandırmışlardır. 1960 yılına kadar düzenli olarak kayıt yapmayı sürdüren Kid Ory bundan sonra hız kesmiş ve 1966 yılında tamamıyle emekliye ayrılarak Hawaii`ye yerleşmiştir. Sanatçı 1973 yılında Honolulu`da vefat etmiştir.

Kid Ory`nin 1950`ler ve 1960`ların başlarında yaptığı kayıtlarla bu bölümümüzü bitirelim: Kid Ory and His Creole Dixieland Band (1950) Columbia At the Beverly Cavern (1951) SoundsCreole Jazz Band at Club Hangover (1953) Storyville Live at Club Hangover, Vol. 1 (1953) Dawn Club Kid Ory`s Creole Band / Johnny Wittwer Trio (1954) Jazz Man Live at Club Hangover, Vol. 3 (1954) Dawn ClubKid Ory in Europe (1956) Verve The Kid from New Orleans: Ory That Is (1957) Verve Dixieland Marching Songs (1957) Verve Kid Ory Sings French Traditional Songs (1957) Verve Song of the Wanderer (1958) At the Jazz Band Ball 1959 (1959) Rhapsody Plays W.C. Handy (1959) Dance with Kid Ory or Just Listen (1960) The Original Jazz (1961) The Storyville Nights (1961).

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 26 Aralık 2012, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN