Caz dünyası yüz yıldır caz standartlarının etrafında döner ve cazın gerçek okulu standartlar adı verilen bestelerdir. Önce bu gerçeği iyice bir tespit edip konunun çevresini ondan sonra zenginleştirmeye başlayalım. Tabii, cazda standartlar denen olgunun kökeni esasen yirmili, otuzlu, kırklı yıllara dayanıyorsa da yerinde durmayıp sahip olduğu hazineyi sürekli geliştiren bir kavramdır. Yani, demek istediğimiz, her dönemin öne çıkan kimi besteleri zamanla bu özel grubun içinde kendi yerini bulur. Bütün dünyada standartlar deyince başlangıç yılları, swing dönemlerinin akla gelmesi çok normal, yüzlerce bestenin en önemlileri kabul etmek gerekir ki bu yıllarda yazılmıştır. Standartların okul olma özelliğinin nedeni bir yerde budur, yani yirmilerde yazılmış bir standardın üstünden nerden baksanız en az 4-5 nesil geçmiş, nesiller boyu binlerce kez ve binlerce farklı şekilde söylenmiş, kaydedilmiştir. Tüm bu kayıtlar bize neredeyse yüz yıl öncesine kadar uzanan bir mukayese imkanı verir. Genç bir caz sanatçısı albümünde seslendireceği standardın yüzlerce farklı yorumunu dinleyerek kendi yaratacağı farkı test etme imkanı bulur. Standartlar tıpkı güçlü genetik miras gibidir. Kendi dönemleri başta olmak üzere sonraki yıllarda bestelenen başka binlerce esere rağmen zaman geçtikçe caz tarihi içindeki yerini iyice sağlamlaştırır.

 

Gerçi, bu yazının amacı caz standartları hakkında bir makale yazmak değil ama içlerinden biri var ki bu yazının ve aşağıda dinleyeceğiniz müziklerin esas konusu: All Of Me

 

 

Caz standartlarının kralı: "All Of Me"

 

 

Standartların kralı deyince tabii bu çok bağlayıcı bir ifade, farkındayız, bir çok kişi haklı nedenlerle katılmayıp o değil, bu diyecektir, olabilir, ama yine de bir Gerald Marks Seymour Simons bestesi olan ve bu yıl 82 yaşına basan All Of Me caz tarihinin en çok seslendirilmiş, eğer varsa standartların da standardı küçük, seçkin bir grubun ön sırasını işgal eden özel müziklerden biridir.

 

1931 yılında besteci Gerald Marks`ın Seymour Simons ile ortaya çıkardığı All Of Me tüm caz tarihinin en çok seslendirilen eserleri arasında yer alır. Aynı zamanda bir başka çok ünlü beste olan That`s What I Want For Christmas`ın da (ki romantik Christmas filmlerinin değişmez şarkılarındandır) bestecisi olan Marks`ın All Of Me`si ilk kez bestelendiği yıl Ruth Etting tarafından radyoda söylendi. Yani tam 82 yıl önce. Sözlü beste olarak hemen radyoların listelerinde yerini alan All Of Me hem sözlü, hem de sözsüz olarak hiç tartışmasız onbinlerce kez seslendirilmiştir. Tabii, hemen öne çıkan bir kaç yorum var ki caz tarihi boyunca bu All Of Me yorumları sonraki kuşaklar için hep bir örnek teşkil etmeyi sürdürür. Örneğin Ella Fitzgerald`ın yorumu, Billie Holiday`in Lester Young ile yorumları, Lester`ın ayrıca piyanist Teddy Wilson ile kaydettiği albümü, Sarah Vaughan`ın 1957 tarihli Swingn` Easy kaydı, Dinah Washington`ın 1958 Newport Festival yorumu, erkek solistlerde Frank Sinatra, Frankie Laine yorumları. Sözsüz kayıtlarda nerdeyse tüm nesillerin çalışmaları muhteşem bir arşiv oluşturur. Caz müziğini aşıp bir çok büyük pop starının da seslendirdiği All Of Me`nin sözleri basit ve kısa, müziği olağanüstüdür. Daha ilk mısrada yakalar dinleyiciyi. İkinci mısrada gücünü artırır. Toplam üç dakika civarında toparlanan şarkının sıradışı gücü tüm caz yüzyılına ilham verir.

 

All of me
Why not take all of me
Can`t you see
I`m no good without you
Take my lips
I want to lose them
Take my arms
I`ll never use them
Your goodbye left me with eyes that cry
How can I go on dear, without you
You took the part that once was my heart
So why not take all of me

 

Yazının bundan sonraki bölümüne All Of Me`nin birbirinden farklı yorumlarına eklenen kısa notlarla devam ediyoruz. Okuyacağınız notlar ve dinleyeceğiniz videolar herhangi bir neden gözetilmeden sıralanmıştır.

 

Elbette, binlerce beste arasından seçim yapmak gerçekten zor ama işe kolay yanından bakmakta fayda var. Birincisi, binlerce kayıttan öne çıkan ve caz tarihine özel olarak adını kaydettirmiş yorumlar var. Bunları bir şekilde sebep gözetmeden vermek lazım. İkincisi, sözlü ve sözsüz olarak öne çıkan kayıtları mutlaka vermek lazım gibi anlaşılabilir nedenler bulmak kolay.

 

---

 

 

Lester Young Teddy Wilson: "All Of Me"

 

 

Listenin ilk sırasına belki şaşıracaksınız ama sözsüz bir kaydı alıyoruz. Bir çok eleştirmene göre hala tüm zamanların en iyi All Of Me kayıtlarından biriyle karşı karşıyayız. All Of Me galiba esasen bu ikili için yazılmış bile diyebilirsiniz. Piyanoda Teddy Wilson, tenor saksofonda Lester Young, basta Gene Ramey ve davulda `Papa` Jo Jones`un olduğu bu tarihi kayıt gerçekten sihirli özelliklere sahip.

 

---

 

 

Dinah Washington: "All Of Me"

 

(1958 tarihli Newport Jazz Festival`inden özel bir video kayıt)

 

Caz tarihinin gelmiş geçmiş en iyi seslerinden biri kabul edilen Dinah Washington ayrıca All Of Me`nin de en iyi icracılarındandır. İzleyeceğiniz bu video, ses ve görüntü bakımından iyi değil ama bu önemli standardın en önemli kayıtlarından biri olması önemli. Sahnede inanılmaz bir kadro var; Trompette Blue Mitchell, bariton saksofonda Sahib Shihab, trombonda Urbie Green ve Melba Liston, piyanoda Wynton Kelly, vibrafonda Terry Gibbs, basta Paul West ve davulda Max Roach`ın yer aldığı kadro şimdi insana inanılmaz geliyor.

 

---

 

 

Ella With Nelson Riddle Orchestra: "All Of Me"

 

 

Muhtemelen All Of Me yorumlayan büyük sesler arasından seçim yapılması en zor olanlarından biri Ella. Hem çok sayıda yorumu var, hem birbirinden çok farklı kayıtlar. Seveni çok olduğu gibi, sevmeyeni de çok olan yorumlar! Bizim buraya aldığımız albüm 1961 yılında Concord`dan çıkan Nelson Riddle Big Band ile kaydettiği çalışması. All Of Me`yi hem Ella`nın en iyi yorumlarından birinde hem de büyük bir orkestrayla dinlemek ikisi bir arada işlemlerden biri. Özellikle Ella`nın bu yorumda kelimelerle oynayış şekli kimilerince hayli eleştirilmiş, aynı oranda başka bir kesimce de çok başarılı bulunmuştu. Karar sizin!

 

 

---

 

Billie Holiday: "All Of Me"

 

Açıkçası kafamızı en çok karıştıran All Of Me seçimi Billie Holiday`de oldu. Şu nedenden dolayı; Bille Holiday`in en bilinen All Of Me söyleme tarzı şarkının ikinci satırın sonundaki Me kelimesiyle yaptığı vurgu (şahsen) en az sevdiğimiz tarz söyleşişi, gelin görün ki aradığımız versiyon ne elimizde var ne de YouTube`da bulabildik, bulduğumuz en iyisi bu. Diğerlerinin hepsi ilk söyleyişe ait tavırlı olanları. Şu sesteki zerafete, güzelliğe ve şahsiyete bakar mısınız? Cazın en kişilikli seslerinin başında gelen Billie Holiday`in bu yorumu sonuna The Man I Love eklenmiş hali.

 

---

 

Herhalde en merak edilen sorulardan biri Charlie Parker All Of Me`yi nasıl kaydetmiştir değil mi? Evet, onun da cevabı var.

 

 

Charlie Parker Lennie Tristano: "All Of Me"

 

 

Bu listenin belki en ilginç kaydı aslında bir kayıt bile sayılmaz. Yıl 1951. Yer, New York`da piyanist Lennie Tristano`nun apartman dairesi. Evde kimler var? Lennie Tristano piyano, Charlie Parker alto saksofon ve Kenny Clarke brushes (hem de bir telefon defterinin üzerine vurarak çalıyor). Kaydı, Parker`ın karısı Chan`dan hediye bir teyp kaydedicisi var, ona yapıyorlar.

 

 

Merak edilen bir başka soru şu; All of Me bir tenor saksofon parçasıdır. Evet, öyledir... Peki ama o zaman Miles Davis gibi biri bu parçayla imtihanını nasıl vermiş dersiniz? Bu imtihandan pek emin değiliz, çünkü Miles Davis bu parçayı sanki kaydetmemiş. Eğer gerçekten öyleyse bunda şaşılacak bir şey yok ama yine de ilginç. Sadece bir kayıt bulabildik, o da derleme bir albüm ve inanın çok kötü, Miles Davis`e ait olduğu bile belli değil. Miles Davis ile ilgili bulduğumuz tek cevap bu. Eğer sizin bildiğiniz varsa haber verin çok mutlu oluruz.

 

---

 

Ellilerden henüz ayrılamadık

 

 

Lee Konitz: "All Of Me"

 

 

İşte harika bir yorum daha... Yaşayan efsanelerden Lee Konitz`in 1956 tarihli LP`si Inside H-Fi mükemmel bir çalışmadır. Altoda Konitz`e piyanoda Sal Mosca, gitarda Billy Bauer, Arnold Fiskind ve Peter Ind`in basta, Dick Scott`un davulda eşlik ettiği çalışmda All Of Me gibi başyka standartlar da var ve hem rhyhm section`ın swing tadı hem Konitz`in sarkastik alto lezzeti inanılmaz bir güzellikte buluşmuş.

 

 

---

 

Vokallere geri dönelim ma bu sefer erkek seslere

 

 

Frank Sinatra: "All Of Me"

 

 

Erkek seslerinde belirgin bir durum var ki Frank Sinatra kendi nesli dahil kendinden sonrakileri de bu şarkının yorumu konusunda fazlasıyla etkilemiş bir şarkıcı. Bizim buraya seçtiğimiz aslında nasıl basitçe söylenmiş değil mi? Evet, öyle ama bir çok ses kendini öyle paralıyor ki bu basitliğe insanın hayran olmaması elde değil.

 

 

---

 

 

Louis Armstrong: "All Of Me"

 

 

Sinatra`nın başedemeyeceği tek adam herhalde Louis Armstrong`dur. İşin şakası Armstrong`un bu şarkıya kendi tarzını ve harikuladeliğini katması düşünülemezdi dahi. Hele o kendine özgü scat`lara girince dünyada ondan iyisi yok. Bu dinlediğimiz düzenlemede bir de klarnet ve sonradan toplu kopuş var ki hafazanallah!

 

 

---

 

 

Michael Buble: "All Of Me"

 

 

Günümüze kadar geldik. Erkek seslerinden son örnek belki son on yıllar boyunca kaydedilmiş en iyi yorumlardan biri Michael Buble`den geliyor. Crazy Love isimli albümündeki big band yorumu tek kelimeyle muhteşem. Eski günleri hiç aratmıyor. Buble`nin sesi ile parçanın dengesi muhteşem. 10 üzerinden 10!

 

 

---

 

Son dedik ama

 

 

Rod Stewart: "All Of Me"

 

 

Bu konuda farklı bir tavrın adamı Rod Stewart`ın performansını da anmadan geçmek olmaz. Caz müzisyenlerinin yorumları yanında hayli farklı damak tadlarına seslenen bir yorum olsa da Stewart`ın benzersiz sesi parçayı ilginç kılıyor.

 

 

---

 

Farklı renkler, farklı tadlar

 

 

Eric Clapton: "All Of Me"

 

 

Eric Clapton artık iyice blues müzisyeni oldu. Zaten en sevdiği müziğin blues olduğunu biliyoruz. All Of Me`yi de swing blues yorumlayan Clapton`ın Rod`dan iyi iş çıkardığı kesin! Arada kendi gitar rif`leri de işin cabası. Sözü bir başka caz standardının adıyla bitirelim: Nice work if you can get it!

 

 

---

 

 

Bireli Lagrene: "All Of Me"

 

 

Bu listenin hiç şüphesiz en iyi ve en farklı kayıtlarından biri Avrupalı manuş gitar ustası Bireli Lagrene`den geliyor. Böyle bir coşku, böyle bir lezzet yok! All Of Me manuş ustalarının en sevdiği parçalar arasında olması gayet normal. Bu konuda bir de Rosenberg Trio`nun işlerine bakmanızda fayda var. Django`yu unutmadık merak etmeyin ama Bireli yeni ve hakeden bir örnek.

 

 

Cazkolik.com / 28 Temmuz 2013, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN