Cazda 2020 yılının kayıpları. Covid-19 caz dünyasını fena vurdu

Her günü ayrı bir ızdırap gibi geçen 2020 yılını kimse hayırla hatırlamayacak ama hepimizde bütün suçu yıla yıkmak gibi bir huy var, halbuki hatırlayın, geçen sene 2019 için de bitsin gitsin diyorduk, 2021 yılının ne getireceğini bilemiyoruz, ümid etmekten başka şansımız yok.

Bu haberde, caz dünyasının yıl içinde kaybettiği isimleri tekrar hatırlatmak istiyoruz.

Geçen sene tam bu sıralar, 2019 henüz bitmemişken yurtdışında yaşayan davulcu Atilla Engin'in ölümü haberi gelmişti. Hayatına ve müziğine dair az şey bildiğimiz bu önemli sanatçıyı bir kez daha rahmetle anıyoruz.

2020 kayıplarla başladı

Elbette Türkiye'de ve dünyada yaşanmış tüm kayıpları derledik diyemeyiz ama çoğu ismi hemen siz de hatırlayacaksınız.

Daha henüz Covid ortada yok iken ya da biz öyle sanıyorken Ocak ayında iki büyük usta isim; Tenor saksofoncu Jimmy Heath ve trompetçi Claudio Roditi'yi aynı gün kaybettik.

Yine henüz Covid salgını en azından ülkemizde ortada yok iken Pat Metheny'in klavyecisi olarak tanıdığımız Lyle Mays'in ölümü haberi geldi. Hatta, müziğe küskün mü gitti diye başlık atmışız sanatçı hakkında.

Covid'in artık konuşulmaya iyice başlandığı günlerde caz tarihinin önde gelen isimlerinden McCoy Tyner'ın ölümü haberi herkesi üzdü. Türkiye'de çok sevilen bu isim 20. yüzyılın ikinci yarısında kırılma yaratan sanatçılardan biri kabul ediliyordu.

Korona virüsten ilk kayıp haberi ise, en azından resmi olarak öyle duyuruldu Madrid'de yaşayan Arjantinli saksofon ustası Marcelo Peralta'nın ölümü haberi oldu. O kadar ki adam Covid'den öldüğünü bile anlamamıştı.

Caz dünyasının ileri yaşta müzisyenleri yıkıcı etkiye sahip ilk aylarda önemli sayıda kurban verdi. Bir ara nerdeyse hergün ölüm haberi yapar olmuştuk. Tam bu sıralar iki kayıp haberi gelmişti. Afrika asıllı Fransız saksofon ustası Manu Dibango ile Amerikal caz piyanisti Mike Longo koronanın ilk dalga kayıplarından oldu.

Çevrimiçi günler başlarken ölüm haberleri de yağmaya devam ediyor

2020'nin dünyaya hediyesi Covid ve pandemi kelimeleriyken bir başka katkısı da 'çevrimiçi' tabiri oldu. Yer gök çevrimiçi olduk. Herkes kendini internetten yayın yapmaya adarken ölüm haberleri durmak bilmiyordu. Bu isimlerden biri şarkıcı ve söz yazarı Bill Withers olurken bir diğer isim de ileri yaştaki gitarist Bucky Pizzarelli idi.

Nisan ayına geldiğimizde dünyayı vurup geçen salgının önemini iyice anlamıştık. Evlere kapanmış yaza geçer diye beklerken [çok safmışız] ölüm haberleri de gelmeye devam ediyordu. Nisan ayında caz dünyası Wallace Roney'nin ölüm haberiyle sarsıldı. Roney'nin haberini yaparken Marsalis'lerin babası Ellis Marsalis'in de salgından öldüğü duyuruldu.

Ölümlerin tümü salgından değildi elbette ama herşey birbirine karışmaya başlamışken basçı Jyme Merritt'in ölümü haberi geldi. Tam bu sıralar bazı bilim insanlarının korona virüsün yapısını müziğe dönüştürdüğü haberleri kulağa şaka gibi geliyordu.

Yine Nisan ayında Henry Grimes'ın ölümü haberi listeye eklenirken salgının başladığı Çin'den gelen normalleşme haberleri dünyanın kalanıyla dalga geçer gibiydi. O günlerden kalma Çin kızgınlığı hâlâ çoğumuzda vardır.

Nisan ayı salgının en çok etkilediği ay oldu. Hazırlıksız yakalanan ileri yaştaki müzisyenler ilk dalgayı fena yedi ki caz efsanesi Lee Konitz de bu isimlerden biriydi. Hemen arkasından Afro Beat'in kurucu isimlerinden Tony Allen'ın ölümü haberi geldi ki daha yeni albüm haberini yapmıştık usta sanatçının.

Mayıs ortalarında Rock'n Roll müziğin kurucu babalarından Little Richard da hayatını kaybedenler arasına katıldı ama ortalığı kaplayan toz dumandan bu isimleri doğru düzgün anmaya fırsat bile olmadı. Aynı hafta bu kez Jimmy Cobb'un ölümü haberi artık kimseyi şaşırtmıyordu.

Derken, bu kez caz/rock müziğin tanınmış piyanisti Keith Tippett'ın ölümü geldi, bir ay sonra da bir başka efsane Freddy Cole 88 yaşında ölmüştü.

Bir hafta sonra Türkiye'den bir haber hepimizi üzdü. Güray Aktalay vefat etmişti. Bir ay geçmeden bu kez yine bizden gitar ustası ve eğitimci Soner Egesel'in ölümü haberi geldi. Bu ölümlerin hepsinin salgından olmadığını da tekrar hatırlatalım.

Eylül ayında bir diğer efsane isim Gary Peacock'ın ölümü haberi geldi. Bu dönemin tek farkı ilk salgın fırtınasını atlatan çoğu müzisyen artık kendini korumaya aldığı için gelen haberlerde kısmen azalma göründü.

Yine Eylül ayı sonunda Juliette Greco kısa sürede unutulmuş olsa da o günlerde çok konuşulmuştu. Çok daha fazla konuşulan ise gitar virtüözü Van Helen'ın ölümü haberi olmuştu ki daha çok yeni Ekim ayında idi.

Tam bu sıralar 107 yaşında bir sanatçı, Viola Smith'in ölümü haberi geldi.

Kasım ayında çoğumuz için sürpriz bir haber olarak bu kez Timur Selçuk'un ani ölümü hepimizi fazlasıyla üzdü.

Dün de Mustafa Kandıralı'nın ölümü haberi geldi. Dediğimiz gibi, tüm vefatları derlemek mümkün değil, şüphesiz dünyanın dört yanında çok sayıda kayıp yaşandı ama yıl içinde adı geçen isimlerie dair Cazkolik'te özel haberler, duyurular yapmıştık. Tüm sanatçıları bir kez daha rahmetle yâd ediyoruz.

Cazkolik.com / 29 Aralık 2020, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN