15 YILIN ARŞİVİ

Gipsy manouche + Fransız chanson'ları ve caz üçgeninde bir gitar dehası Biréli Lagrène konseri kaçırılmamalı

Yılın ilk caz konserlerinden biri CSO ADA Ankara'da gerçekleşecek. Olağanüstü yetenekli [Biréli Lagrène'in gitar kabiliyetlerini ancak 'olağanüstü' gibi sıradışı kelimelerle izah edilebilir] Fransız caz gitar virtüözü Lagrène 21 Ocak akşamı kontrbasta William Brunard ve davulda Raphael Pannier ile trio konseri gerçekleştirecek.

İlk gençlik yıllarında 'plâklarını tekrar tekrar dinlerdim ta ki onun gibi çalana kadar' dediği Django Reinhardt'ın yeniden dünyaya gelmiş hali gibi alkışlandı. Henüz 13 yaşında bir çocuk iken [o albümün kapak resminde o küçük çocuğu görebilirsiniz] kaydedilen bir canlı kayıtta tıpkı Django gibi çalar Lagrène. Caz müzisyenleri için imtihan şarkısı olan "All of Me" yorumu 13 yaşındaki Lagrène'in mezuniyet karnesi gibidir.

Yaşının hayli üstünde olgunlukta çaldığı gitarı küçük Lagrène'i çok mutlu eder etmesine ama sanatçı kişiliği vardığı yerle değil, hedeflediği yerlerle yetinecek biri olduğu için kısa zamanda dünyanın yeni Django'ya ihtiyacı olmadığını anlar. Bunu da; 'o büyük gitariste saygı duymak onu taklit etmekten daha önemliymiş' sözleriyle izah eder.

Tıpkı Django gibi bir Roman kampında dünyaya gelen Lagrène 13 yaşında bu ilk maharetli kaydına imza atarken on yıldır haldır haldır gitar çalıyordu. Dört yaşında gitarı eline alan Lagrène 'evde hepimiz Hot Club de France müziğine hayrandık' diye anlatır. Lagrène'in küçük yaşta edindiği gitar ustalığına bir örnek de daha 7 yaşındayken eve gelen gitar öğretmeninin iki saat sonra babasına dönerek 'benim bu çocuğa öğretecek şeyim yok ama ondan öğrenebilirim' demesidir.

Yirmili yaşlara varmadan Wes Montgomery ve Jimi Hendrix gibi ünlü gitar virtüözlerini keşfeden Lagrène bu ikiliyle elektrikli gitar da çalmaya başlar.

1980'lerin başındaki ABD ziyareti üne kavuşması sürecinin başlangıcı olur

ABD'de bir gece klübünde çalarken NY Times'ın dikkatini çeken Lagrène cazın ana vatanında Stéphane Grappelli, Benny Goodman ve Benny Carter gibi büyüklerle aynı sahneyi paylaşır. Aynı yıl iki büyük gitar fenomeni Larry Coryell ve Jaco Pastorius ile tanışan Lagrène, Pastorius ile Avrupa turnesine çıkar. Aynı dönem ayrıca Al di Meola, Billy Cobham ile sahne alır.

Lagrène'in terketmediği mirası "Gipsy Project and Friends"

Biréli Lagrène bu sene "Solo Suites" (Blue Note/EMI) adını verdiği solo performanslarını yayınladı. Tek bir gitarla solo albüm kaydetmek sadece virtüözlerin altından kalkabileceği bir iştir. Lagrène'in 17 kısa icralardan oluşan albümü sanatçının kariyerinin ve odaklandığı caz-manouche gitar dünyasının otoportresi gibidir. Fanteziye kaçmayan basit ama usta icralar, notalar arası nüanslar, kendine has müzikal sessizlikler ... hepsi bir gitar ustasının kendisiyle hesaplamasının açık yürekli paylaşımıdır.

Biréli Lagrène iki yıl önce de seksenlerde güzel anılar paylaştığı Jaco Pastorius'u anan "Remembering Jaco" albümünde yer almıştı.

Lagrène'in saf bir caz gitaristi olduğu albüm ise 2012 yılında yayınladığı "Le meilliur des annees" albümüdür. Davul+kontrbas ve gitarın katıksz üçlüsüyle sevilen caz klasikleri ustalık süzgecinden damıtılarak dinleyiciyi ulaşmıştır.

Gipsy manouche + Fransız chanson'ları ve caz üçgeninde bir gitar dehası

Biréli Lagrène'in varolduğu müzikal alan bu üçgenin içidir. Kökeni olan manouche gitarın Fransız chanson'u içinde cazla kavrulmuş haline onun gitardaki kişisel dokunuşunun lezzetini katınca ortaya son kırk yılın en güzel gitar soundlarından biri çıkıyor.

Ve bu müziğe 21 Ocak akşamı CSD ADA ANKARA'da tanık olmak geride kalan yılın yorgunluğunu alacaktır.

Cazkolik.com / 28 Aralık 2022, Çarşamba