Jeanne Lee

Jeanne Lee

Jeanne Lee Amerikalı caz şarkıcısı, şair ve bestecidir. Çeşitli vokal stillerinde ustalaşmış bir sanatçı olan Lee Gunter Hampel, Ran Blake, Carla Bley, Anthony Braxton, Marion Brown gibi seçkin besteci ve müzisyenlerle yapmış olduğu çalışmalarla tanınır. Artistik enerjisini caz avant-garde`ının zorlayıcı taleplerine adamış olan sanatçı, bu alanın az sayıdaki orijinal ve yaratıcı vokal emprovizasyoncularından biridir. Jeanne Lee aynı zamanda eğitmenlik de yapmıştır.

 

New York`ta doğan Lee küçük yaşta konser ve kilise şarkıcısı olan babası S. Alonzo Lee`den etkilenir. Bard College`de edebiyat, psikoloji ve dans eğitimi alan sanatçı, öğrenciliği sırasında Johann Sebastian Bach`tan Arnold Schoenberg`e uzanan bir skalada çeşitli klasik ve caz bestecilerinin eserleri için koreografiler hazırlar. 1961`de Bard College`den mezun olur ve aynı yıl bir başka Bard mezunu olan piyanist Ran Blake`le birlikte ilk albüm kaydını (The Newest Sound Around) yapar. Albüm Avrupa`da hayli popüler olmasına rağmen Amerika`da hiç dikkat çekmez. Bu dönemde Lee`nin en çok etkilendiği sanatçı Abbey Lincoln`dür. 1963 yılında Blake`le birlikte Avrupa turnesine çıkan Lee, 1964 yılında California`ya yerleşerek deneysel ses şairi David Hazelton`la evlenir ve multidisipliner sanat yaklaşımlarıyla ilgilenmeye başlar. Dick Higgins ve Alison Knowles gibi şairlerin çalışmaları için müzikler besteleyerek California sanat çevrelerinde tanınan bir isim haline gelir. 1960`ların sonlarına doğru caz sahnesine geri dönerek performans ve kayıtlar yapmaya başlayan sanatçı, kısa sürede alanın en bağımsız ve yaratıcı sanatçılarında biri olarak kendine önemli bir yer edinir. Geri dönmesinin üzerinden henüz birkaç yıl geçmiş olmasına rağmen Carla Bley`in ünlü çalışması Escalator over the Hill`de (1971) önemli bir rol oynar; ayrıca Archie Shepp, Marion Brown ve Anthony Braxton gibi seçkin müzisyenlerle albümler kaydeder. 1967`de Avrupa`dayken Alman multi-enstrümantalist, grup lideri ve besteci Gunter Hampel`le uzun bir profesyonel ve kişisel ilişki başlatır, nihayetinde de sanatçıyla evlenir. İkili birlikte birçok projeye imza atarlar, ki bunlar arasında Hampel’in Birth plak şirketi adına yapmış oldukları albüm kayıtları, müzik tiyatrosu projeleri, dans parçaları, şiir çalışmaları ve çocuklardan profesyonel müzisyenlere kadar değişik kesimler için workshop`lar yer almaktadır. Lee 1980`lerde beste çalışmalarına ağırlık vermeye başlayarak geniş ölçekli eserler üretir; bunlar arasında beş bölümlü bir süit olan Emergence ve A Prayer for Our Time adlı caz oratoryosu sanatçının önemli çalışmalarıdır. Ayrıca Archie Shepp ve Ran Blake`le yeniden bir araya gelen Jeanne Lee basçı Peter Kowald, the Reggie Workman Ensemble ve Vocal Summit grubuyla da çalışmalar yapar. Yukarda anılan sanatçıların dışında Jeanne Lee Atlantik`in her iki yakasında free jazz ve emprovize müzik sahnesinin şöhretli isimleriyle çalışmıştır, ki bunlardan bazılarını sıralayacak olursak: Lester Bowie, Dave Burrell, Don Byron, Daniel Carter, Chick Corea, Marilyn Crispell, Danny Davis, Malachi Favors, Charlie Haden, Julius Hemphill, Leroy Jenkins, Sheila Jordan, Rahsaan Roland Kirk, Benny Maupin, Lawrence ‘Butch Morris’, Zeena Parkins, Dewey Redman, Roswell Rudd ve Avrupalı müzisyenlerden Derek Bailey, Han Bennink, Peter Brotzmann, Evan Parker ve John McLaughlin. Son yıllarında şiir, müzik ve danstan oluşan bir füzyon icra eden the Jeanne Lee Ensemble`ı yöneten ve piyanist Mal Waldron`la turneye çıkan sanatçı aynı zamanda aktif bir eğitmen olup ABD ve Avrupa`daki çeşitli kurumlarda dersler vermiştir. 2000 yılında kolon kanseri teşhisi konan Lee, geçirdiği operasyondan birkaç ay sonra hayata veda etmiştir. Joseph Jarman, Gunter Hampel, Rashied Ali, Hamiet Bluiett, Abbey Lincoln ve diğer birçok sanatçı Lee`nin ailesine yardım maksadıyla sanatçının ölümünden sonra biraraya gelerek konserler vermişlerdir.

Jeanne Lee`nin diskografisi: Solo albümler ve küçük grup kayıtları: The Newest Sound Around (1962; with Ran Blake) Spirits (1972; with Gunter Hampel and Perry Robinson) Familie (1972; with Gunter Hampel and Anthony Braxton) Town Hall 1972 (Trio, 1972) with Anthony Braxton Conspiracy (1974; first solo record, with Gunter Hampel, Sam Rivers, Jack Gregg, and others) Oasis (1978; with Gunter Hampel) Nuba (1979; with Andrew Cyrille and Jimmy Lyons) Freedom of the Universe (1979; with Gunter Hampel) Archie Shepp & Jeanne Lee (1984) You Stepped Out of a Cloud (1989; with Ran Blake) Natural Affinities (1992; second solo record, with Dave Holland, Gunter Hampel, Amina Claudine Myers, and others) Here and Now (1993; with David Eyges) After Hours (1994; with Mal Waldron) Travellin` In Soul-Time (1995; with Mal Waldron and Toru Tenda) White Road Black Rain (1995; with Mal Waldron and Toru Tenda) Duo (1996; with Gunter Hampel) Büyük grup kayıtları: Marion Brown – In Sommerhausen (1969) Archie Shepp – Blase (1969) Gunter Hampel – People Symphony (1970) Marion Brown – Afternoon of a Georgia Faun (ECM, 1970) Carla Bley – Escalator over the Hill (1971) Vocal Summit – Sorrow is not Forever – Love Is (1972) Enrico Rava – Pupa o Crisalide (1973) Enrico Rava – Quotation Marks (1973) Andrew Cyrille – Celebration (1975) Marcello Melis – Free To Dance (1978) Gunter Hampel Big Band Vol. 1 – Cavana (1981) Gunter Hampel Big Band Vol. 2 – Generator (1981) Bob Moses – When Elephants Dream of Music (1982) Archie Shepp – African Moods (1984) Bob Moses – Wheels of Colored Light (1992) Jane Bunnett – The Water is Wide (1993) Mal Waldron – Soul Eyes (1997).

 

Arto Peştemalcıgil

 

Cazkolik.com / 29 Ocak 2013, Salı

 

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN


Arto Peştemalcıgil

  • Instagram
  • Email

Yorum Yazın

Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.