John Gilmore

John Gilmore 1950`lerle 1990`lar arasında Sun Ra`s Arkestra`da çalmış olan avant-garde tenor saksafoncu. Chicago`da doğup büyüdü ve 14 yaşından itibaren klarnet çaldı. 1948-1952 yılları arasında ABD Hava Kuvvetleri`nde görev yaparken tenor saksafon çalmaya başladı ve terhis olduktan sonra profesyonel müzik kariyerine başladı. Kısa bir süre Earl Hines`la çalıştıktan sonra 1953 yılında Sun Ra`ya katıldı. Bundan sonraki 40 yıl boyunca neredeyse sadece Sun Ra`yla kayıt ve performans çalışmaları yaptı. Gilmore`un yeteneğinin farkında olanlar için bu durum oldukça şaşırtıcıydı, zira onda John Coltrane ya da Sonny Rollins gibi büyük bir yıldız olma potansiyeli mevcuttu; hatta çalışından hayli etkilenen Coltrane 1950`lerin sonlarında bir müddet kendisinden ders de almıştı ve çığır açan proto–free jazz "Chasin` the Trane" bestesinde kısmen Gilmore`un sound`undan esinlenmişti.

Sun Ra`yla yaptığı çalışmaların dışında Gilmore`un 1957`de Clifford Jordan`la birlikte kaydettiği "Blowing In from Chicago" albümü bir hard-bop klasiği olarak kabul edilir. Albümde ikilinin yanısıra Horace Silver, Curly Russell ve Art Blakey yer almışlardır. 1960`ların ortalarında the Jazz Messengers`la turneye çıkan sanatçı ayrıca Paul Bley, Andrew Hill (Andrew! ve Compulsion), Pete La Roca (Turkish Women at the Bath) ve McCoy Tyner`in (Today and Tomorrow) kayıtlarında çaldı ve 1970 yılında Jamaikalı trompetçi Dizzy Reece`le bir albüm kaydetti. Fakat bu süre zarfında bile asıl ilgi odağı Sun Ra Arkestra idi. Gilmore`un Sun Ra`yla olan derin bağının esas sebeplerinden biri sanatçının armoni kullanımıydı, ki Gilmore bunu eşsiz ve bebop`un mantıki bir uzantısı olarak tanımlıyordu. Gilmore`a göre Sun Ra "Monk`tan daha esnek"ti. Gilmore grupta davul ve bas klarnet de çaldı, ta ki Sun Ra 1950`lerin ortalarında Robert Cummings`i gruba katana kadar. Ancak ana enstrümanı tabii ki tenor saksafondu ve John Gilmore Arkestra`nın lider sideman`i olarak yer aldığı hemen hemen her parçada solo çaldı. Rough Guide to Jazz`de Brian Priestley sanatçıyı şöyle tanımlar: "Gilmore birbirinden oldukça farklı iki tenor çalış stiliyle bilinir. Düz post-bop karakterindeki performanslarında Johnny Griffin ve Wardell Gray arası bir tonda ve Coltrane`den etkilendiğini söylediği bir ritmik ve motifsel yaklaşımla çalar. Daha soyut materyel icrasında ise tiz perdede uzun pasajlar çalabilme yeteneğine sahiptir. Özellikle canlı olarak dinlediğinizde her iki yaklaşımı da kucaklayacak yeterli inanca sahip az sayıdaki müzisyenden biri olduğunu görebilirsiniz." John Gilmore`un "straight ahead post-bop" yeteneklerini Sun Ra`nın "Mystery, Mr. Ra" albümündeki Blue Lou parçasında duymak mümkündür. Sun Ra`nın 1993 yılındaki ölümünün ardından bir süre Arkestra`yı yöneten John Gilmore, 19 Ağustos 1995`te amfizem sonucu hayata veda etmiştir.

John Gilmore diskografisi: Sideman olarak: Clifford Jordan ile, Blowing in from Chicago (Blue Note, 1957), Freddie Hubbard ile, The Artistry of Freddie Hubbard (Impulse!, 1962), McCoy Tyner ile, Today and Tomorrow (Impulse!, 1963), Elmo Hope ile, Sounds from Rikers Island (Audio Fidelity, 1963), Paul Bley ile, Turning Point (Improvising Artists, 1975), Andrew Hill ile, Andrew!!! (Blue Note, 1964), Compulsion! (Blue Note, 1966), Art Blakey ile, `S Make It (Limelight, 1965), Pete La Roca ile, Turkish Women at the Bath (Douglas, 1967) also released as Bliss! (Muse, 1967), Phil Upchurch ile, Feeling Blue (Milestone, 1967), Dizzy Reece ile, From In to Out (Futura, 1970).

Sanatçının Sun Ra`yla yaptığı çalışmaların listesiyse hayli uzun olduğu için buraya almıyoruz. Merak edenler için tıklayın.

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 28 Eylül 2012, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN