Albert Mangelsdorff

Modern cazın en yenilikçi ve polifoni sanatının öncülerinden olan Alman tromboncu Albert Mangelsdorff aynı anda birkaç notanın birden çalınmasıyla karakterize senfonik geleneği avant-garde cazla tanıştıran sanatçı olarak bilinir. Henüz erken yaşta cazdan büyülenen ve abisi Emil`in plak kolleksiyonunu yalayıp yutan Mangelsdorff profesyonel bir kemancı olan amcasından müzik dersleri almaya başlar, ancak Nazizmin yükselişiyle birlikte caz tutkusunu dizginlemek zorunda kalacaktır. 2. Dünya Savaşı sonrası sigara karşılığı edindiği kullanılmış bir trombonla Amerikan askerlerinden oluşan bir dinleyici kitlesine çalmaya başlar ve sonunda caz tutkusunu paylaşan bir kitleye ulaşma olanağı bulur. Trombondaki maharetinin meslektaşları tarafından duyulmasıyla birlikte 1952 yılında saksofoncu Hans Koller`in de yardımıyla ilk plak kaydını gerçekleştirir. Ayrıca 1950`ler boyunca küçük gruplarda ve Dance Hesse Radio Orchestra`da çalışır. 1958 yılındaysa Newport Jazz Festival International Band`de Almanya`yı temsilen yer alır ve bu sayede Gerry Mulligan ve Louis Armstrong gibi devlerle birlikte çalışma fırsatını yakalar. Almanya dönüşü yoğun bir kayıt dönemine giren Mangelsdorff abisi Emil, Modern Jazz Quartet piyanisti John Lewis (1962 Atlantic LP Animal Dance) ve saksofoncu Heinz Sauer`le ortak çalışmalar yapar. 1964 yılında kendi beşlisiyle birlikte Goethe Enstitüsü adına çıktığı bir Asya turnesi sonrası yine aynı yılın sonunda doğu temaları taşıyan "Now Jazz Ramwong" albümünü yapar. Beşlisiyle Birleşik Devletler ve Güney Amerika turnelerine çıkan sanatçı altmışların sonuna doğru giderek free jazz akımına yönelmeye başlar ve 1972 yılında Münih Olimpiyatları esnasında verdiği solo konserle büyük ses getirir. Yetmişler boyunca solo tromboncu olarak etkileyici konserler vermeye devam eden ve kayıtlar yapan Mangelsdorff, Elvin Jones (1975, 1978), Jaco Pastorius ve Alphonse Mouzon (1976), John Surman, Barre Phillips ve Stu Martin (1977) gibi sanatçılarla da ortak çalışmalara imza atar. 1975`te United Jazz and Rock Ensemble`ın kurucu ortağı olur, 1976 yılındaysa Frankfurt`taki Dr. Hoch`s Konservatorium`da caz emprovizasyonu ve stil dersleri vermeye başlar. Seksenler ve doksanlar boyunca solo, duo ve küçük grup performanslarını sürdüren Albert Mangelsdorff, yine bu dönemde Fransız basçı Jean-François Jenny Clark`la birlikte German-French Jazz Ensemble`ı kurar ve piyanist Eric Watson, basçı John Lindberg and davulcu Ed Thigpen`le turne ve kayıtlar yapar. 1995 yılında sanatçı George Gruntz`un yerine Berlin Caz Festivali Müzikal Direktörlüğü`ne getirilir. Alman Caz Müzisyenleri Birliği 1994 yılından beri Mangelsdorff`un onuruna bir Albert-Mangelsdorff-Preis vermektedir. 2003 yılında 75. doğum yıldönümünü Frankfurt`taki Die Alte Oper`de birçok yıldızın katılımıyla kutlayan Mangelsdorff 25 Temmuz 2005`te aramızdan ayrılır. 2007 yılında sanatçının Horst Lippmann prodüktörlüğünde yaptığı son Albert Mangelsdorff Quintet kaydı "Folk Mond & Flower Dream" (1967) CD formatında tekrar yayınlanır. 20 yıldan fazladır kaybolduğu düşünülen orjinal master tape`ler bir tesadüf sonucunda Horst Lipmann`ın arşivinde bulunmuştur.

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 05 Eylül 2012, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN