Karantina günlerinde izlenecek caz filmleri rehberi

Cazkolik olarak karantina günlerinde cazla ilgili bildiklerinizi çoğaltacak, sevginizi artıracak şeyler önermeyi sürdürüyoruz. Hergün 1 caz albümü dinliyoruz paylaşımlarımız 11. günü buldu, oldukça ilgi görüyor ve bakalım karantina ne kadar sürecek. Sadece dinlemeli değil izlemeli bir şeyler de olsun dedik ve şu sıralar dünya caz medyasının sıklıkla paylaştığı caz filmlerini derleyerek bir sayfada buluşturduk. Elbette bu filmlerin çoğu, hatta tamamı telif hakları olan filmler, ücretsiz izlemeye açık olanı çok az ama çoğu Youtube, Netflix, Google Play, iTunes, Amazon Prime gibi global sitelerde mevcut. Oralardan rahatlıkla bulup izlemeniz mümkün. Aşağıdaki videolar kısa tanıtım filmleridir.

Yaklaşık 20 film önerisinin ilk beşi bugün yayında. Yarın ikinci 5 yayına girecek ve hafta sonuna kadar tüm filmlerin tanıtımları tamamlanmış olacak. Umarız hepsini izlersiniz.

Ornette: Made in America (1985)

Amazon Prime'da mevcut

Shirley Clarke isimli belgeselcinin bir kez yayınlandıktan sonra yıllarca unutulan çalışması "Ornette: Made in America" Amerikan caz tarihinin devrimci müzisyeni Ornette Coleman'ın röportajları, videolarıyla, küçüklük yaşlarına ait canlandırmalarıyla deneysel bir portresini çiziyor.

Blue Note Records: Beyond the Notes (2019)

Amazon Prime'da mevcut

Caz tarihine damga vurmuşn Blue Note müzik şirketi hakkında çekilmiş birden fazla belgesel film olmasına rağmen Sophie Huber'in bu çalışması diğerlerin de önüne geçerek firmanın tarihine damga vurmuş klasik parçaları ve arşiv görüntülerini caz tarihinin yaşayan efsaneleri Herbie Hancock ve Wayne Shorter gibi isimler yanında Terrace Martin, Ambrose Akinmusire ve Robert Glasper gibi yeni nesil sanatçılarla harmanlıyor.

Let’s Get Lost (1988)

Amazon Prime'da mevcut

Diğerlerine nazaran daha eski bir yapım olan Bruce Weber'in Oscar adayı çalışması  West Coast caz efsanesi Chet Baker'ın hayatının iki sivri ucu olan trompeti ve sesiyle, şarkı söylemesiyle beraber ele alıyor, hem de intihar edişinden tam bir yıl önce yapılmış bu çalışma bu yanıyla da oldukça dikkat çekici bir çalışma haline dönüşüyor.

Jazz: A Film by Ken Burns (2001)

Amazon Prime'da mevcut

Caz eleştirmenleri Ken Burns'ün toplamı 19 saati bulan PBS mini caz dizilerinin caz tarihinin öğrenilmesinde çok büyük katkısı olduğunu söylemiştir. Bu seriden sonra çok sayıda albüm, vide kaset vb gibi şeyler de yapıldı. Öte yandan Burns'ün bakış açısını eleştiren, hatalı bulan da çok oldu. Karar sizin.

Keep On Keepin’ On (2014)

Amazon Prime'da mevcut

"Keep on Keeping" saf bir belgeselden çok daha fazlası olan bir çalışma. Alan Hicks'in dokunaklı ve ilham verici filmi caz tarihinin en büyüklerinden, filmin çekildiği dönem 94 yaşında olan trompet devi Clark Terry'nin' ünü giderek artan genç piyanist Justin Kaufflin ile akıl hocası ve arkadaşlık ilişkilerine odaklanıyor. Filmin çekilmesinden iki yıl sonra ölen Terry caz tarihinin anıt isimlerinden biriydi. Filmin çekilmesinde Terry'nin talebesi Quincy Jones'un da emeği var.

Milford Graves: Full Mantis (2018)

Amazon Prime'da mevcut

Büyüleyici bir belgesel daha. Yönetmen Jake Mginsky davulcu, besteci, bilim insanı, spiritualist dövüş sanatları ustası ve avangard sanatçı Milfrd Graves'in ahayatına ışık tutuyor. Film, bildiğimiz anlamda bir kariyeri olmayan Graves'in hayatı boyunca geliştirdiği felsefelere ve bilimsel yaklaşıma odaklanıyor.

The Case of the Three-Sided Dream (2014)

Amazon Prime'da mevcut

Rahsaan Roland Kirk gibi bir müzisyenin hayatından daha ideal bir belgesel konusu bulması zor. Bu egzantrik saksofon ustasının hayatı yaşadığı dönemde siyah bir müzisyen olmasının yeterince zorluğu yanında görme engelli bir müzisyendi aynı zamanda ama buna rağmen sıradışı bir vizyona ve olağanüstü bir yeteneğe sahipti. Film bu önemli müzisyenin hayatına odaklanıyor.

Sun Ra: A Joyful Noise (1980)

Filmin tamamı yayında

Caz müziğini yıldızlara ulaştıran adam Sun Ra'nın verdiği çeşitli röportajlar, prova görüntüleri ve konser performanslarından oluşan bu belgesel çalışma ikonik grup lideri, besteci ve piyanistin çevresindeki gizemin anlaşılmasına ve bir sanatçı portresinin anlaşılmasına yardımcı oluyor.

Gil Scott-Heron: Black Wax (1982)

YouTube ve Amazon Prime'da mevcut

Yönetmen Robert Mugge yukardaki Sun Ra belgeselini izledikten sonra aklına gelen bir fikir olarak Black Wax müziğin arkasındaki felsefeyi ve şair, şarkıcı, sözlü şiirli cazın öncü ismi Gil Scott Heron'u takibe alıyor ve bu belgesel ortaya çıkıyor.

Bill Evans: Time Remembered (2015)

Amazon Prime'da mevcut

Caz tarihinin büyük ikonlarından Bill Evans'ı anlatan belgesel yapımı uzun süren çalışmalardan. Bruce Spiegel tarafından hazırlanan film piyano dehasının yaşamına, müziğine ve hayatına dair sırları anlatıyor. Belgeselde Billy Taylor, Paul Motian, Jon Hendricks ve Jim Hall gibi ünlü isimler de boy gösteriyor. Evans tutkunlarının izlemesi gereken bir belgesel.

Miles Davis: Birth of the Cool (2019)

Netflix'de mevcut

Miles Davis'i anlamak ve yakından tanımak için izleyeceğiniz en güzel belgesel. Caz tarihine yön veren ikonun nasıl bir insan olduğu kadar caza nasıl böylesine etki edebildiği, özel hayatı, hayatındaki insanların onun müziğine etkisi, ödediği bedeller ve hatta yalnızlığı, zaman zaman kendini kaybetmesi ve geri dönüşlerle dolu ayrıntılar belgeselde tüm çıplaklığıyla anlatılmış.

What Happened, Miss Simone? (2015)

Netflix ve Amazon Prime'da mevcut

En iyi belgesel dalında Oscar adayı olan Emmy ödüllü belgesel caz şarkıcısı ve aktivist Nina Simone'un hayatını anlatıyor. Yönetmen Liz Garbus'un belgeseli değerli arşiv görüntüleri eşliğinde bu özel sanatçıyı anlamak için izleyebileceğimiz en iyi belgesel olma özelliğine sahip.

Quincy (2018)

Netflix'de mevcut

Hem caz hem popüler müziğe onun kadar etki etmiş bir başka müzik adamı daha yoktur herhalde. Hayatı boyunca 3 bin dolayında şarkıya etki eden Jones'un hayatını anlatan belgesel, besteci, müzisyen, aranjör ve yapımcının yaratıcılık süreci boyunca 300 albüm, 51 film ve TV müziği, binin üzerinde bestesi aldığı sayısız ödül belgeselden gelip geçiyor.

The Jazz Loft According to W. Eugene Smith (2015)

Amazon Prime'da mevcut

Fotoğrafçı Eugene Smith'in inanılmaz takıntısı ve sabrı caz tarihinin en özel filmlerinden birinin ortaya çıkmasına neden oldu. 1960'ların sonlarından itibaren başlayan Jazz Loft akımı, bu akımın geçtiği apartman daireleri ve bu dairelerde müzik yapan müzisyen ve dinleyicileri takip eden, onların kayıtlarını çeken, belgeleyen, hatta onları rahat çekebilmek için evini o muhitlere taşıyan ve bu iş için günün 24 saatini veren sanatçı kaydettiği jam session'lar caz müzisyenlerinin en özgür, hiçbir ticari kaygı olmadan yaptıkları müziklerdir. Bu belgesel de o dönemin ve günlerin belgeselidir.

Thelonious Monk: Straight, No Chaser (1988)

Amazon Prime'da mevcut

Chatlotte Zwerin tarafından çekilmiş şimdiye kadar yapılmış en önemli caz belgesellerinden biridir. Özelliği daha önce kullanılmamış görüntülere sahip olmasıdır ve Clint Eastwood'un prodüksüyon şirketi tarafından finanse edilmiş bir filmdir. Monk'un değişik yerlerdeki görüntülerin çoğunu ilk kez göreceksiniz.

I Called Him Morgan (2016)

Netflix ve Amazon Prime'da mevcut

Caz tarihinin uzun zaman gizemli kalmış cinayet davasına konu olan geceyi anlatan film cazın trompet dahilerinden Lee Morgan'ın soğuk bir kış gecesi bir barda karısı tarafından öldürülmesinin ardındaki süreci tarafsız bir gözle anlatıyor. Bu konuya sadece Morgan cepehesinden bakarak üzülen cazseverleri de bir anlamda bilgilendirecek bir çalışma. New York Times, Esquire, Time, New Yorker gibi ünlü gazete ve dergiler yılın en iyisi etiketiyle okurlarına duyurmuştu.

Girls in the Band (2017)

Amazon Prime'da mevcut

Judy Chaikin tarafından 2017 yılında yayınlanmış olan belgesel 1930'lu ve 40'lı yıllarda ülkeyi gezen "All Girls Band"lerin hikayesini anlatıyor ve bu gruplar neden zamanla ortadan kayboldu diye soruyor. Bu konu günümüzde dahi az kimsenin bildiği bir konudur. Dönemin big bandlerinin hep erkek grupları olduğu sanılır ama tersine çok sayıda kadın müzisyen grupları da vardı hatta bunlar ülke çapında turnelere çıkardı peki sonra ne oldu da bu gruplar ortadan kayboldu?

Icons Among Us: Jazz in the Present Tense (2009)

Amazon Prime'da mevcut

Çoğu cazsever caz tarihini oluşturan isimleri Ken Burns'ün PBS için hazırladığı serilerden tanımıştır ama bu seriler sadece 1960 öncesi isimlere odakalanmış, günümüze dair kimseden bahsedilmemiştir. O dönem tarih oldu ama bir de sonrası var. Lars Larsson Documentary Channel için 4 bölümlük bir seri belgesel hazırlamış ve o da günümüzün isimlerine odaklanmış. Ravi Coltrane, Brian Blade, Bill Frisell, Esperanza Spalding gibi birçok sanatçıyla yapılmış söyleşiyi bu belgeselde bulabilirsiniz.

Chasing Trane (2016)

Netflix ve Amazon Prime'da mevcut

Dikkat ederseniz Monk ile ilgili olan hariç hepsi ikibinlerden sonra hazırlanmış belgeseller. Yönetmen John Scheinfeld'in 2016 filmi "Chasing Trane" muhtemelen Coltrane hakkında çekilmiş en kapsamlı filmdir. Daha önce görülmemiş belgesel görüntüler, hastalığı ve ölümüyle ilgili bilgiler, ünlü müzisyenlerle konuşmalar, Denzel Washington'ın başarılı seslendirmesi hepsi filme ayrı zenginlik katıyor.

Cazkolik.com / 07 Nisan 2020, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN