Şaka değil! Gerçekten iyi bir caz konseri kaydı dinlemeyeli ne kadar oldu?

Bizler [en azından kendi adıma] çoğu zaman övgüleri yerli yersiz abartır ve bunu da bilinçli olarak yaparız, sonra, gerçekten ne kadar övseniz az gelecek bir albüm dinlersiniz, bu kez de, haznede kullanılmamış orijinal sözcük kalmamıştır, çaresiz yenilerini aramaya koyulursunuz.

Trompetçi Woody Shaw caz tarihinde gerçek övgüyü hak eden nadir isimlerin başında gelir. Üstelik, kuşağının diğer trompetçilerine göre hakkı ödenmemiş bir isimdir ki muhtemelen erken yaşta ölmesinden kaynaklanır bu durum.

Shaw, Hamburg'da, 13 Ocak 1982'de bir konser verdi. Onkel Pö's Carnegie Hall isimli bu yerde soğuk kış gecesi Shaw ile sahnede harikulade bir kadro vardı. Dönemin genç, bugünün büyük ustası tromboncu Stevie Turre, erken yaşta vakitsiz ölen piyanist Mulgrew Miller, kontrbasta, Türkiye'de az tanınan bir sanatçı Stafford James ve davulda Tony Reedus.

Bu konserin kaydı 2017 yılında CD olarak yayınlanmış. Shaw, trompete olağanüstü etki etmiş bir sanatçıdır. Trompetçi Randy Brecker bu etkiyi "caz trompet sanatına gerçekten yeni bir şey ekleyen bir dizi trompetçinin sonuncusu" diyerek tarif eder. Dahası, trompetçiler Shaw'un tarzını 'yeni bir dil icat etti' diye anlatır.

Trompet mükemmelliği arayan müzisyenler için ideal bir enstrümandır ve bu ideale ulaşmak da haddinden fazla zorludur. Shaw gibi az sayıda ismi bu ideallerin haddini hududunu belirleyen kural koyucu isimler olarak görmek lazım. Rol modeli Freddie Hubbard olan Shaw onun kadar hızlı ve teknik çalabildiği gibi dengesini mükemmel koruyan bir müzisyendir. Çoğu müzisyenin çıktığı yerden nasıl ineceğini, ya da, indiği yerden kazasız belasız nasıl çıkacağına sahnede canlı tanık olurken yüreğiniz onunla beraber çarpar ama Shaw gibi bir usta enstrümanın bilinen tüm zirvelerinde adeta sekerek çalar. Bu esnada, melodi ne değerini yitirir, ne de sanatçı dengesini bir milim kaybeder.

Kırk yıl öncesinden gelen bu konser albümü şüphesiz bize sadece Shaw'u tanıtmıyor. Dönemin genç isimleri Turre ve Miller da gecenin yıldızlarından. Joshua-C isimli parçadaki trombona kulak verin. Shaw ile birlikte peşi sıralıkları iki enstrüman için mesleğin zirvesinde bir performansa tanık olunmuş o gece. İkiliye, Miller'ın piyanosunun katkısı da ayrıca önemli. Ben, bu konserin kaydını dinlerken kontrbas ve davulun da sıklıkla hatırlatılması gerektiğine inanıyorum. Aynı parçanın ikinci yarısı nerdeyse piyano/bas/davul triosuna dönüşmüş. Bir sonraki Sunbath ise Shaw'un flugelhorn performansı bakımından inanılmaz bir örnek. Flugelhorn için gerçekten örnek olacak bir kaydı hep merak ederdim meğer o kayıt işte bu imiş.

1970'lerde füzyonun geleneksel cazla post-bop cazın çanına ot tıkadığı bir dönemde, hatta, seksenlerde caz mı vardı diye kimi zaman edilen ileri geri lafların olduğu yıllarda Shaw ve arkadaşlarının Hamburg'daki bu konseri kırk yıl sonra da olsa verilmiş mükemmel bir cevap olmuş. Hem de Brecker'ın yukardaki cümlesi cepte bir kanıt olmuş iken daha da anlamlı olmuş.

Bir cümle de olsa değinmeden geçmiyeyim. Caz tarihinde Alman şehirlerinin ve Alman caz camiasının bu müziğe sadakatinin, sevgisinin, o yıllarda bu şehirlerde verilen konserlerin, bir çoğu yeni ortaya çıkmaya başlayan kayıtların önemini bir daha hatırlatayım. Şu sıra arşiv kayıtları bakımından hangi taşı kaldırsanız bir Almanya konseri çıkıyor. 1950-60'lar tamamlandı da sanki 1980'lerin arşiv kapakları daha yeni açılıyormuş gibi. Bu konuyu takip etmekte fayda var. Ayrıca, Onkel Pö's Carnegie Hall sahnesinde gerçekleşmiş Evin Jones olsun, Freddie Hubbard olsun başka konserlerin kayıtları var ve onlar da çok değerli, hatırlatıyım dedim.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 03 Temmuz 2022, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN