Afrika'nın müzik efsanesi Salif Keita ile 7 Kasım akşamı Zorlu PSM konseri öncesi konuştuk

Cazkolik: Bir müzik efsanesiyle röportaj yapma fırsatı her zaman bulamıyoruz. Dünyada ve özellikle Afrika'da saygı duyulan bir müzisyensiniz. Çocukluğunuzdan bugüne büyük bir hayat yolculuğu yaşadınız. Şimdi bir 'efsane' olarak anılmak size neler hissettiriyor? Müziği bir ara bırakmak istediniz ama sonra geri döndünüz, bu sorumlulukla ilgisi var mı?

Salif Keita: Dünyanın dört bir yanına seyahat ettim. Bu da bana çok fazla deneyim, bağlantı ve diğer kültürlere yönelik bir anlayış kazandırdı. Ayrıca bana şunu da gösterdi: müziğin sınırları yoktur. Turnelere geri dönmeye karar verdiğimde, bunun nedeni, bu kültürel buluşmaları ve canlı müzik performanslarını özlememdi. Aynı zamanda farklı kültürlerden gelen dinleyicilerle kurduğum bağ da bana ilham veren bir şey. Örneğin, birkaç yıl önce Ankara'da sahne aldığımda Türk dinleyicilerden gelen tepkiler çok etkileyiciydi. O anlarda birlikte paylaştığımız sevgi her zaman kalbimde sakladığım bir şey.

Kendi müzikal mirasımızın derinlerine indik

Cazkolik: Sizinle ilgili geçmişe gidersek eğer önemli bir durak olarak mutlaka Rail Band ve Ambassadeurs orkestralarının biraraya gelmesi öne çıkıyor. O yılların Mali'sinde nasıl bir müzikal ortam vardı bunu sizden öğrenebilir miyiz?

Salif Keita: Mali'de salsa, rumba ve daha fazlasını yorumladığımız dinamik bir müzik sahnesi vardı ve sonra kendi folklorumuzu keşfettik. Böylece, kendi müzik mirasımızın derinlerine inmeye başladık. Her zaman ilham almaya hazır müzisyenler olarak stillerin karışımından oluşan bir tarz geliştirdik, ancak bu kez hem ritimler, hem de melodiler söz konusu olduğunda kendi kültürümüzün temelini oluşturduk. Mandingue geleneklerimizin içinde Arap tonalitelerinin parçalarını barındırıyoruz.

Cazkolik: Sizin hakkınızda en merak ettiğimiz soruların başında çok sevdiğimiz Mandjou şarkısı gelir. Gine lideri Ahmed Sekou Toure'ye olan sevginizden bahseden, saygınızı belirten bir şarkı sanıyorum. Elli yıllık bir geçmişe uzanan bu şarkının hikâyesini sizden öğrenebilir miyiz?

Salif Keita: 1968 yılında Modibou Keita ordu tarafından darbeye maruz kalmıştı. Touré, Afrika kültürüne ve müziğine önem veren Afrikalı bir liderdi, gerçek bir Afrikalıydı. Şarkıda, bir gün insanların onun Afrika kimliğini korumak için mücadele etmekte haklı olduğunu söyleyecekleri anlatılıyor.

Afrikalılar olarak artık korkutulmayı kabul etmeyeceğiz

Cazkolik: Afrika'nın siyasal istikrara ve refaha kavuşması konusunda sizce nereden nereye gelindi? Dünyada savaşlar ve yıkımlar sona ermedi, hâlâ sürüyor, tecrübeli bir sanatçı olarak gözlemlerinizi ve düşüncelerinizi öğrenmek isterim?

Salif Keita: Afrika kıtası kültür ve tarih açısından oldukça zengindir ancak sömürgecilikten bu yana birçok yanlış insan refahı ve kalkınmayı sekteye uğratacak güce sahip oldu. Zordu çünkü vizyondan ziyade çıkarlar doğrultusunda yönetiliyordu. Vizyon sahibi liderler, dış güçler tarafından tasfiye edildi ve yozlaşmış liderler en tepelere yerleştirildi. Şimdi yeni bir dönemdeyiz. Avrupa, Afrika uluslarının eşit ortaklar olabileceğini ve ekonomik istismar yerine değişimin her iki tarafa da fayda sağlayacağını anlamaya başlıyor. Dünya, Afrika kıtasının artık dünyadaki güç savaşlarına katılmak istemediğini anlamalıdır, artık korkutulmayı kabul etmeyeceğiz. Bizim ve dünyanın geri kalanının sadece barış hakkında konuşmaya değil, barışı yaşamaya ihtiyacımız var ve barış gezegendeki herkes için adaletle el ele gider. Herkesin eşit olduğuna, herkese saygı gösterilmesi gerektiğine ve her ulusun örgütlenebilmesi için güçlü bir liderliğe, bilgeliğe ve diplomasiye ihtiyacı olduğuna inanıyoruz.

Cazkolik: Geçmişten bugüne çok sayıda önemli sanatçıyla işbirliği yaptınız. Bu isimler arasında bizim de çok sevdiğimiz Seckou Keita da var. Sanatçılarla işbirlikleriniz sana neler kattı?

Saif Keita: Joe Zawinul, Tomani Diabate, Cesaria Evora, ruhları şâd olsun, Esperanza Spalding ve daha niceleri, her biri bu muhteşem müzikal alışverişe katkıda bulundu ve hepimiz birbirimizden ilham aldık.

Cazkolik: Çok sayıda hit şarkınız var, Mandoju hakkında sordum bir de Yamore hakkında sormak istiyorum çünkü bu şarkı Türkiye'de sizi çok daha ünlü yaptı ve yıllardır dinleniyor. Türk dinleyicisi ayrıca Cesaria Evora'ya da hayrandır.

Salif Keita: Bu şarkıyı bestelediğimde bir şarkıcı arıyordum -bir aşk şarkısıydı- bu yüzden plâk şirketi Cesaria Evora'yı önerdi ve ona kesinlikle hayran kaldım, harika bir sesi ve melodisi olan harika bir insandı.

Gelecek sene hangi albümü yayınlayacak?

Cazkolik: Hakkınızda son yıllarda akustik müziğe yöneldiğinize dair yorumlar okuduk. Siz bu yorumlara katılıyor musunuz?

Salif Keita: Hem akustik projemi hem de elektrik projemi seviyorum. 2025 yılında Japonya'da bir otel odasında kaydedilen akustik albümümü yayınlayacağım, bu arada küçük bir akustik turne yaptık. 2025'te çoğunlukla akustik dörtlü ile turneye çıkacağım ve 2026'da şu anda kaydetmekte olduğum albümle, 7 Kasımda İstanbul'da sahnede göreceğiniz müzisyenlerle, yani tam olarak elektrikli grupla geri döneceğim. Şimdiden stüdyodayız ve şimdiye kadar çalıştığım en güçlü grup bu.

Blues Mali kökenlidir, caz ise Gana ve Nijerya

Cazkolik: Akustik müzik sorusundan caz müziğine geçmek istiyorum. Siz bir caz müzisyeni değilsin ama etnik bir müzisyen de değilsiniz. Peki, caz müziğine nasıl bakıyorsunuz? Cazın ana vatanı olarak Afrika gösterilir, bu yorumlara katılır mısınız?

Salif Keita: Evet haklısınız, cazın kökleri Afrikalıdır, çünkü kölelik sırasında ABD'ye götürülen Afrikalılar sayesinde caz ve blues müzikleri onlardan gelmiştir, blues özellikle Mali'den, caz ise Gana ve Nijerya'dan... Hayranı olduğum Fela Kuti yeni tarzlar öğrenmek için ABD'ye gittiğinde aslında kendi müziklerini çaldıklarını keşfetti, bu yüzden, kendi köklerini korumak ve sürdürmek için Nijerya'ya geri döndü.

Şu sıralar tam bir grup albümü üzerinde çalışıyorum

Cazkolik: İkinci caz sorusu olsun lütfen. Bir çok sanatçıyla işbirliği yaptınız. Afrikalı caz müzisyenleriyle sizin şarkılarınızı seslendireceğiniz özel bir proje düşünceniz var mı?

Salif Keita: Belirli bir caz projem yok, tam grup albümüm üzerinde çalışıyorum ve caz olarak adlandırılabilecek bazı düzenlemeler de dahil olmak üzere çeşitli stillerden bazı öğeler olacak... Bu turne için ilk kez Afro Beat, Juju ve Yoruba stillerini çalan funky bir caz müzisyeni olan Nijeryalı sanatçı Adédèjì'yi davet ettim, müzik masama neler getireceğini göreceğiz. Denemeyi ve değiş tokuş etmeyi her zaman sevdim, bana ilham veren de bu oldu.

Keita İstanbul'u nasıl tarif ediyor?

Cazkolik: Son iki sorumuzu İstanbul'a ayırdık. Daha önce İstanbul'da konser verdiniz. Bu şehir hakkında ne düşünüyorsunuz? Yeterince tanıma imkanı buldunuz mu?

Salif Keita: İstanbul, hem tarihin rüzgarını hem de geleceğin dokunuşunu hissedebileceğiniz sihirli bir şehir. (Aile soyum olan) Keita'lar tarihsel olarak Mali'nin kurucularıydı ve imparatorlardı. İstanbul'da da bu tarihi ihtişamı, tarihi eserlerin koruduğu bir geçmişi kesinlikle hissediyorsunuz.

Cazkolik: Türk sanatçıların müziği ile sizin müziğiniz arasında yakınlık kurmak kolay olabilir. Bu konuda daha önce işbirliği yaptınız mı? Bundan sonra yapmak ister misiniz?

Salif Keita: Henüz yapmadım ama bir gün yapmayı çok isterim! Harika Türk seyircisiyle yeniden karşılaşmak için sabırsızlanıyorum!

Cazkolik.com / 04 Kasım 2024, Pazartesi

Interviewed with African music legend Salif Keita before his concert at Zorlu PSM in Istanbul on November 7th

Cazkolik: I don't always get the chance to interview a music legend. You are a highly respected musician around the world and especially in Africa. You have had a great life journey from your childhood to today. How does it make you feel to be called a 'legend' now? You wanted to quit music for a while, but then you came back. Is it connected to this responsibility?

Salif Keita: I have travelled around the world. It gave me so much experience and connections and understanding of other cultures. And it also also showed me this: that music has no frontiers. When I decided to to return to touring, it was because I was missing those cultural encounters, and the live music creations. Also the connection with the audience from different cultures is something that inspires me. For instance when I performed in Ankara a couple of years ago, the reactions from the Turkish audience, was overwhelming. The love we share together in those moments is what I always keep in my heart.

Cazkolik: If we go back to your personal life, the coming together of the Rail Band and the Ambassadeurs orchestras definitely stands out as an extremely important milestone. How did this happen in your life? Can you tell us about the musical scene in Mali in those years?

Salif Keita: Mali had a vibrant music scene we did interprets of salsa and rumba and more, and then we discovered our own folkclore. So we started to bro deepen into our own musical heritage. We developed a mix of sthe styles, like musicians who are always ready to get inspired, but this time with the base of our own culture, both when it comes to rhythms and Melodie. We have a part of the Arabic tonalities inside our Mandingue traditions.

Cazkolik: One of the questions I am curious about you is the song Mandjou, which I love very much. I think it is a song that talks about your love and respect for the Guinean leader, Ahmed Sekou Touré. Can you tell me the story of this song that goes back 50 years? I think the political situation in Mali was very complicated in those years. Am I wrong?

Salif Keita: In 1968 Modibou Keita was couped by the military. Touré was an African leader who gave importance to African culture and music, a true African. In the song it says that one day, the people will say he was right in flighting to preserve African identity.

Cazkolik: Where do you think Africa has come from in terms of political stability and prosperity? In the world, the wars and conflicts have not ended, they are still going on. I would like to know your experiences as an artist and your observations and thoughts?

Salif Keita: The African continent is rich in culture and in recurses. But since the colonialism many wrong people had the power do dived the prosperity and development was difficult because it was managed by interest rather than vision. The visionary who where leaders, where eliminated by powers from the outside, and corruptioted leader where placed on the top. Now we are in a new era. Europe is starting to see that The African nations can be equal partners and that exchange rather than economic abuse, will benefit on both sides. The world needs to understand that the African continent does no longer want to participate in the power game of the world. We will no longer accept intimidation. We and the rest of the world need not just to talk about peace, we need to live the peace, and peace goes hand in hand with justice for every one on the planet. We believe that every person is equal, we believe in respect afor every one and in order to organise each nation needs strong leadership, wisdom and diplomacy.

Cazkolik: You have been collaborating with many great artists from the past to the present. Among these names is Seckou Keita whom I also like very much. What have your collaborations with artists brought you? Vocal collaborations or instrumental collaborations, how do you choose?

Salif Keita: Joe Zawinul, Tomani Diabate, Cesaria Evora, may their souls rest in pepace, and Esperansa Spalding, and many more, each one has contributed to the brilliant musical exchange, and we where all inspired by each other.

Cazkolik: I’ve read comments about you that you've been moving towards acoustic music in more recent years. Do you share these comments and if so, what is the motivation for this change? You play the guitar well. Do you get many requests to play the guitar in concerts?

Salif Keita: I love both my acoustic project and my electric project. In 2025 I will release my acoustic album that was recorded in hotel room in Japan, while we had a small acoustic tour. I will tour mostly with the acoustic quartet during 2025, and in 2026 I will come back with the album I am recording now with the musicians, the full electric band, that you will see on stage in Istanbul on the 7th of November. We are in the studio already, it is the most powerful group I have worked with so far.

Cazkolik: You have a lot of hits. I asked about Mandoju and I want to ask about Yamore because this song has made you much more famous in Turkey and has been listened to for years. The Turkish listeners also really respect Cesaria Evora. I would be very happy if you could tell me how this song was composed and how Evora joined.

Salif Keita: When I composed this song I was looking for a singer -its love song- so the label proposed Cesaria Evora and I absolutely adored her, a wonderful person with a wonderful voice and melody.

Cazkolik: I wanna jump from the acoustic music question to jazz music. You are not a jazz musician, you are not an ethnic African musician. So, how do you approach jazz music? Africa is considered to be the homeland of jazz music. Do you agree with that?

Salif Keita: Yes you are right, roots of Jazz is African due to the Africans who where brought to USA during the slavery. ...jazz and blues came from them, blues especially from Mali and jazz from Ghana, Nigeria... Fela Kuti, whom I admired, went to USA to learn new styles, only to discover they where in fact playing his kind of music, so he returned to Nigeria to defend his own roots.

Cazkolik: Second jazz question, please. You have collaborated with many artists. Do you have an idea for a special project with African jazz musicians to perform your songs?

Salif Keita: I dont have a particular jazz project, I am working on my full band album and there will be some elements of various styles including some arrangements that could be called jazzy... For this tour, and for the first time, I have invited the Nigerian artist Adédèjì, who is a funky jazz- musician playing Afro Beat, Juju and Yoruba styles, and we will see what he brings to my music table. I have always loved to experiment and interchange, thats what keeps me inspired.

Cazkolik: I reserved my last two questions for Istanbul. I think you've performed in Istanbul before. What do you think about this city? Did you have the opportunity to get to know the thousands-year-old culture of Istanbul as a city?

Salif Keita: Istanbul is a magic city where you can feel both the wind of history as well of a touch of the future. The Keita’s historically were the founders of Mali, they where the emperors. And in Istanbul you feel this grandeur of historical magnitude that the monuments a past that is kept by the historical monuments.

Cazkolik: It might be easy to connect the music of Turkish artists with your music. Have you collaborated before and would you like to do so in the future?

Salif Keita: I havent yet, but I would love to make a Turkish collaboration one day! I am looking much forward to re encounter the lovely Turkish audience!

Cazkolik.com / November 3, 2024

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN