Tommy Dorsey

Thomas Francis "Tommy" Dorsey, Jr. Shenandoah, Pennsylvania doğumlu Amerikalı tromboncu, trompetçi, besteci ve Big Band dönemi grup lideridir. Yumuşak tonda trombon çalışından ötürü "The Sentimental Gentleman of Swing" olarak bilinir. İsminin Benny Goodman, Artie Shaw, Glenn Miller ya da Harry James`ten sonra anılmasına rağmen 1935-1945 arasındaki swing döneminin en popüler grup lideridir. Swing stilinin yanısıra ballad`lar ve popüler şarkıları da başarıyla icra eden orkestrası Frank Sinatra, Dick Haymes ve Jo Stafford gibi isimleri vitrine çıkarmıştır. Sy Oliver ve Bill Finegan gibi yaratıcı aranjörlerle çalışan Dorsey, Elvis Presley`in ortaya çıkışına kadar RCA Victor Records`un en çok satan sanatçısı olmuştur.

Kariyerinin erken döneminde trompet de çalan ancak daha sonra trombona odaklanan Tommy Dorsey, abisi Jimmy ile birlikte bir süre lokal gruplarda çaldıktan sonra 1920`de Dorsey`s Novelty Six adlı grubu kurar; grup 1922`de adını Dorsey`s Wild Canaries olarak değiştirir. İkili 1920`lerin başları ve ortaları boyunca, bazen ayrı ayrı fakat genellikle birlikte the Scranton Sirens, the California Ramblers gibi gruplar ve Jean Goldkette ve Paul Whiteman`in yönetimindeki orkestralarda çalarlar. Daha sonra New York`a yerleşerek 1927 yılında the Dorsey Brothers Orchestra adı altında OKeh Records adına kayıt yapmaya başlarlar. "Coquette" adlı parçalarıyla 1928 Haziran`ında ilk olarak listelere giren Dorsey`ler, vokalde Bing Crosby`nin yer aldığı "Let`s Do It (Let`s Fall in Love)" adlı parçalarıyla da 1929 baharında ilk ona kadar yükselirler. 1934`te Decca Records`la kontrat imzalayıp Bing Crosby`nin kardeşi Bob Crosby`yi solist olarak işe aldıktan sonra listelerde ilk ona yükselen bir diğer hit parçaları "I Believe in Miracles"ı (1935) kaydederler, bunu "Tiny Little Fingerprints" (vokalde Kay Weber), "Night Wind" (vokalde Bob Crosby), "Lullaby of Broadway" (vokalde Bob Crosby) ve "Chasing Shadows" (vokalde Bob Eberly) gibi diğer hit parçalar izler. 1935 baharında Dorsey Brothers orkestrası ülkenin en önemli orkestrası olma yolundadır ve swing dönemini başlatan topluluk olarak iz bırakmak üzeredir ki kardeşler arasında süregelen fikir ayrılıkları sonucu Tommy grubu terkeder. Jimmy Dorsey orkestrayı yönetmeyi sürdürür ve belli bir başarı da elde eder, ancak "the King of Swing" ünvanı Benny Goodman`ındır artık. Tommy Dorsey ilk orkestrasını 1935 sonbaharında Joe Haymes grubundan arta kalanlarla oluşturur. RCA Victor Records`la plak kontratı imzaladıktan hemen sonra da listelerde ilk sıraya kadar yükselen "On Treasure Island" (vokalde Edythe Wright) parçasını kaydeder, bunu "The Music Goes Round and Round" (vokalde Edythe Wright), "Alone" (vokalde Cliff Weston) ve "You" (vokalde Edythe Wright) adlı zirveye yükselen diğer hit parçaları takip eder. 1937 orkestranın tam 18 adet Top Ten hit`le zirve yaptığı yıldır: "Marie", "Satan Takes a Holiday", "The Big Apple", "Once in a While" ve "The Dipsy Doodle" bunlardan bazılarıdır. Aynı zamanda üç yıl boyunca devam edecek olan kendi radyo şovuna da start veren Tommy Dorsey 1938 yılında aralarında "Music, Maestro, Please"in de bulunduğu 15, 1939`daysa içlerinden "Our Love"ın 1 numaraya kadar yükseldiği 11 adet Top Ten hiti üretir. Ticari yönden son derece başarılı olmasına rağmen orkestrasının caz duygusundan yoksun olduğu eleştirilerini dikkate alan Dorsey, 1939`da Jimmie Lunceford orkestrasının aranjörü Sy Oliver ile anlaşır. "On The Sunny Side of the Street" ve "T.D.`s Boogie Woogie" gibi parçaların aranjörlüğünü yapan Oliver, aynı zamanda yeni orkestranın imza parçaları olan "Well, Git It" ve "Opus One"ı da besteler. Bir diğer önemli adım da 1940 yılında Frank Sinatra`nın Harry James`ten ayrılıp gruba katılması olur.

1940-1942 yılları arasında Dorsey orkestrasıyla toplam 80 adet plak kaydeden Sinatra, vokalist olarak ilk büyük başarısına burada ulaşır. Ayrıca Dorsey`in trombon çalışını seyrederek nefesini kontrol etmeyi öğrendiğini de ifade etmiştir. Orkestranın diğer önemli aranjörleri arasında Axel Stordahl, Nelson Riddle, Paul Weston ve Bill Finegan`ı saymak mümkündür. 1930 ve 40`larda Dorsey orkestrasında yer alan bazı ünlü müzisyenlerse şunlardır: Trompetçiler Zeke Zarchy, Bunny Berigan, Ziggy Elman, Carl "Doc" Severinsen ve Charlie Shavers; piyanistler Milt Raskin, Jess Stacy; klarnetçiler Buddy DeFranco, Johnny Mince ve Peanuts Hucko. Ayrıca davulcular Buddy Rich, Louie Bellson, Dave Tough, saksofoncu Tommy Reed ve şarkıcılar Jack Leonard, Edythe Wright, Jo Stafford ve The Pied Pipers, Dick Haymes ve Connie Haines de orkestrada yer alan önemli isimler arasındadırlar. İkinci Dünya Savaşı sonrası müzik ekonomisindeki kaymaya paralel olarak big band`lerin devrinin sona ermesiyle birlikte Aralık 1946`da Tommy Dorsey orkestrasının faaliyetine son verir. Ancak yine de RCA için yapmış olduğu "All Time Hits" albümü Şubat 1947`de top ten plaklar arasında yerini alacaktır. İlaveten "How Are Things In Glocca Morra?" single`ı Mart 1947`de en çok satan 10 plak arasına girer. Bu başarılar Dorsey`i 1947 başlarında yeni bir big band oluşturma yolunda yüreklendirir. Bu arada Dorsey kardeşler tekrar barışmışlardır. 1947 yapımı The Fabulous Dorseys adlı biyografık film Dorsey kardeşlerin müzikal kariyerlerinden skeçvari detaylar sunmaktadır. 1950 başlarında Tommy Dorsey RCA Victor`dan tekrar Decca Records`a geri döner, 1953 Mayıs`ındaysa Jimmy Dorsey kendi orkestrasını dağıtıp kardeşinin orkestrasına katılır. Kısa bir süre sonra orkestranın ismi "the Tommy Dorsey Orchestra featuring Jimmy Dorsey" olarak değişecektir. 26 Aralık 1953`te Dorsey kardeşler orkestralarıyla birlikte Jackie Gleason`un CBS TV şovuna katılırlar ve kineskop vasıtasıyla kaydedilen bu şov daha sonra Gleason tarafından home video formatında piyasaya sürülür. Birlikte turneye çıkan ve kendi televizyon programları Stage Show`u (1955-1956) da sürdüren ikili, ilk olarak bu şovda Elvis Presley`i ulusal televizyon izleyici kitlesine tanıtmışlardır. Tommy Dorsey 26 Kasım 1956`da Greenwich, Connecticut`taki evinde hayata veda eder. Ölümünden sonra orkestrayı devralan abisi Jimmy de bir sene sonra akciğer kanseri sonucu yaşamını yitirecektir. Sanatçının 1941 Victor kaydı "I`ll Never Smile Again" 1982 yılında, tema şarkısı "I`m Getting Sentimental Over You" ve 1928 kaydı "Marie" de 1998 yılında Grammy Hall of Fame`e kabul edilmişlerdir.

Bitirirken bu seferlik ufak bir değişiklik yapıp Tommy Dorsey`in ünlü bestelerini sıralayalım: 1929: "You Can`t Cheat A Cheater". Phil Napoleon ve Frank Signorelli ile, 1932: "Three Moods", 1937: "The Morning After", 1938: "Chris and His Gang", Fletcher ve Horace Henderson ile, 1939: "To You", "This Is No Dream", "You Taught Me To Love Again", "In The Middle Of A Dream", "Night In Sudan", 1945: "Fluid Jive" ve "Fried Chicken", 1946: "Nip and Tuck", 1947: "Trombonology"

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 19 Kasım 2012, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN