Avrupa caz müziğinin önde gelen isimlerinden saksafoncu Peter Brötzmann 82 yaşında hayatını kaybetti

Brötzman'ın Almanya'nın Wuppertal kentindeki evinde Salı gecesi uykusunda öldüğü arkadaşları tarafından doğrulandı.

1941'de Almanya'nın Remscheid kentinde dünyaya gelen Brötzmann, görsel sanatlar okudu ve sanat hayatına ressam olarak başladı. Kendi albüm kapakları ve çevresindeki müzisyen arkadaşlarının albüm çizimlerini de yapan Brötzman 1959 ile 2016 arası yayınladığı grafik çalışmalarını bir kitapta toplamıştı.

İlk başta, Güney Koreli ünlü sanatçı, video entaslasyon akımının öncüsü Nam June Paik'in asistanı olarak çalışan Brötzman, 1960'ların ve 70'lerin deneysel sanat akımı Fluxus hareketinden etkilendi. O dönem Almanya'da turne yapan Miles Davis ve John Coltrane gibi Amerikalı caz büyüklerinden ilham alarak saksafon ve klarneti kendi kendine öğrenerek caza başladı.

Nasyonalizm mi? Bir daha asla!

1960'ların ortalarında, Peter Kowald ve İsveçli davulcu Sven-Åke Johansson ile trio çalarken yolu Carla Bley ve Cecil Taylor gibi öncü isimlerle kesişti. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra yeni şeyler ifade etme ihtirasından ilham alarak, özgür cazı keşfetmek için standart ritmik ve melodik modları reddeden bir müziğe yöneldi. “Benim neslimin travması, babalarımızın dünyaya kalanına yaptığı şeydi ve biz de 'Nasyonalizm mi, bir daha asla' dedik diye açıklamıştı 2018 yılında verdiği röportajda.

İlk albümü "For Adolphe Sax", 1967'de yayınlandı. "Biz Karl Marx'tan işçinin elindeki aleti ve ürününü teslim etmemesi gerektiğini öğrenmiştik ve ben de bu yüzden kendi şirketimi kurdum" demişti. 1968 yılında 20. yüzyıl özgür caz müziğin dönüm noktası kabul edilen "Machine Gun" albümünü yayınladı.

Octet olarak kaydedilen, adı caz yıldızı Don Cherry tarafından Brötzmann'a agresif tarzını tanımlamak için verilen bir takma ad olan albüm, Brötzmann'ın güzel icralarını içeriyordu. Albüm, Avrupa özgün caz sahnesinin en önemli kayıtlarından biri olarak tanımlanmıştı.

İngiliz saksafoncu Evan Parker'ın da dahil olduğu Octet'in üyeleriyle yeniden kayıt yapan Brötzmann ve Machine Gun'ın davulcusu Han Bennink, 1977'de Schwarzwaldfahrt adlı bir başka plâk kaydetti. Bu albüm, kuşlarla düet yapmaktan tutun saksafonu suyun içinde çalmaya kadar bir dizi farklı Brötzmann tekniklerini içeriyordu.

Aslında Brötzman çok daha yumuşak ve lirik müzikler çalsa dahi müziğindeki müziğindeki haşinlik onu 1980'lerin Sonny Sharrock, Ronald Shannon Jackson ve Bill Laswell'den oluşan punk, funk ve noise rock çalan caz süper grubu Last Exit'in ortağı olmaya yöneltti.

Brötzmann bugüne kadar elliden fazla albüm kaydetti ve bu albümlerin içindeki müzikler gibi kapağındaki çizimler de kendi yarattığı sanat eserlerini içeriyordu. Zaman içinde Derek Bailey ve Anthony Braxton gibi önde gelen özgür caz müzisyenlerinin yanı sıra Keiji Haino gibi kimi avangart sanatçılarla da ortak çalışmalar yaptı.

Brötzman, hem Avrupalı, hem Amerikalı özgür caz müzisyenlerinin hayranlık duyduğu isimlerden biriydi. Sanatının hayranları arasında onu "cazın en büyüklerinden biri" olarak niteleyen saksafoncu eski ABD başkanı Bill Clinton da vardı.

Peter Brötzman Türk caz çevresiyle de  iletişim halinde bir müzisyen idi.Her yıl doğum gününü konserle kutlayan Okay Temiz'in 2014 yılındaki konserinde sahrede Peter Brötzman da yerini almıştı. Türk özgür caz grubu KonstruKt ve çellist Gülşah Erol ile de çalışmalar yürütmüştü.

Cazkolik.com / 23 Haziran 2023, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN