Cazkolik Best of 2022: Yılın en iyi yeniden basımları ve toplama albümleri

Bu listede, 2022 yılında yayınlanmış ve beğenerek dinlediğim yeniden basım ve toplama albümleri bulabilirsiniz. Albümler, piyasaya çıkış tarihlerine göre sıralandı ve bu kayıtları yayınlayan plâk şirketleri, müzisyenlerin ve albümlerin isimlerinden sonra parantez içinde belirtildi. 2022, özellikle caz toplamaları açısından önceki yıllara oranla biraz daha durgun geçti. Ancak, yeniden basımlar, caz tarihinin tozlu sayfalarında kalmış birçok albümü yeniden gün ışığına çıkardı veya günümüz teknolojisiyle yeniden master edilen iyi bildiğimiz albümleri bir kez daha beğenimize sundu. Aslında, bir süredir Blue Note, Decca, Verve ve Impulse gibi şirketler, her aşamasında analog yöntemlerin kullanıldığı, albüm kapaklarından koruma zarfına değin her ayrıntıya özen gösterilen, odyofil plâklar basıyorlar. Örneğin, Blue Note, Tone Poet Series başlığı altında 1960’larda bastığı birçok albümü, odyofil plâklar olarak yeniden piyasaya sürüyor. Seri ismini ‘Tone Poet’ (müzikal şair gibi çevrilebilir) lâkâbı olan Joe Harley’den alıyor. Zira bu seriden yayınlanan tüm albümlerde yapımcı olarak onun imzası var. Plâklar, orijinal master bantlardan tüm süreçte hiçbir dijital girdi olmadan tamamen analog olarak üretiliyor. Tabii Türkiye gibi müzik yayıncılığının çeperinde kalan ülkelerde bu pahalı plâklara çoğu zaman ulaşmak kolay olmuyor. Ama gene de birkaç çok beğendiğim Tone Poet albümünü listeye almak istedim.

Alper Kaliber

Robin Jones Quintet "Denga" (Jazz Room) 23 Ocak 2022

Londralı yılların DJ’i Paul Murphey’nin sahibi olduğu Jazz Room, yılda belki en fazla 10-15 plâk basan bağımsız bir İngiliz plâk şirketi. Geçen yıl listede yer verdiğim Khan Jamal’ın Infinity albümü gibi arada gerçekten çok iyi ama bugüne değin pek az duyulmuş kayıtlar basıyorlar. Robin Jones, Britanya’da latin cazı denince akla gelen ilk isim ve bu da onun grubuyla 1971 yılında yaptığı ilk albüm. Flüt, Fender Rhodes, davul ve perküsyonların harika swing ettikleri, güzel bir Afro-Küba caz plâğıyla karşı karşıyayız.

John PATTON "Soul Connection" (Jazz Room) 27 Ocak 2022

Hammond B3 sevenlerin kaçırmaması gereken, üstâdın gölgede kalmış, ancak birçok albümünden çok daha iyi olan 1983 tarihli kaydı.

John Coltrane Quartet "Crescent" (Acoustic Sounds Series Verve) 28 Ocak 2022

İşte bu da yukarıda sözünü ettiğim odyofil yeniden basımlardan biri. Herhalde bu albüm ve John Coltrane hakkında bir şeyler yazmaya hiç gerek yok. Onulmaz bir Coltrane hayranı olarak onun albümlerinin özenli her yeniden basımına da ilgi duyuyorum.

Joe PASS "For Django" (Tone Poet Series Blue Note) 18 Şubat 2022

1964 yılında Pacific Jazz şirketi için kaydedilen bu plâk, Django Reinhardt’a adanmış bir saygı albümü ve uzun yıllar boyunca oluşmuş gitar caz repertuvarının en önemli kayıtlarından biri.

Grant Green "The Latin Bit" (Tone Poet Series Blue Note) 18 Mart 2022

Pek sevdiğimiz caz funk gitaristi Grant Green’in, latin dünyasına daldığı, kendi repertuvarı içinde sıra dışı albümü. Green, yalın ve olgun, pörkasif bir soundla çoğunluğu bildik latin parçalarını yorumluyor. Bu odyofil kayıt, albümün müzikalitesini, ses paletinin fark edilmeyen ayrıntılarını ve parlaklığını iyice ortaya çıkarmış.

Yusuke Ogawa / Various "WaJazz: Japanese Jazz Spectacle Vol. I (Deep Heavy Beautiful Jazz from Japan 1968-1984)" (The Nippon Columbia Masters) 2 Nisan 2022

Son yıllarda Japon cazına yönelik haklı ama çok geç kalmış bir ilgi var. Bu ilgi doğrultusunda BBE gibi plâk şirketleri birçok toplama albüm yayınlıyorlar. Hatta 1960’lardan ve 1970’lerden birçok Japon caz albümü yeniden basılıyor. Japon cazının önde gelen uzmanlarından biri olan Yusuke Ogawa, aynı zamanda bir DJ ve Tokyo'da bulunan Universounds plâk dükkanının sahibi. Bugüne kadar onun seçimleriyle birçok toplama yayınlandı. Bu albümde de harika hard bob ve derin koyu caz örnekleri dinliyoruz. Bu toplamanın ikinci volümü de gene çift plâk olarak pek yakında yayınlanacak.

COMPASS "Compass Rises" (Remastered Frederiksberg Records) 17 Mayıs 2022

Amerikalı Frederiksberg Records, her seferinde varlığını nerdeyse hiç kimsenin bilmediği kayıtları bulup çıkarıyor ve sadece 500 tane bastığı odyofil plâklar olarak karşımıza çıkarıyor. Compass, New York’ta 1969-1974 yılları arasında aktif olan ve orijinal bestelerin yanı sıra modern caz standartları da çalan bir dörtlü. 1973 tarihli ve grubun zamanında kendi imkanlarıyla bastırdığı bu albüm, hem modern caz sevenleri hem de groove’lu caz tutkunlarını tatmin edecek harika bir kayıt.

Milt Ward / Virgo Spectrum "Milt Ward Virgo Spectrum " (Frederiksberg Records) 18 May 2022

Frederiksberg Records’dan saklı bir hazine daha. 1970’lerin yükselen Boston caz ve soul sahnesinin önemli isimlerinden biri, trompetçi ve besteci Milton Ward. Bu albüm, bilhassa caz funk ve füzyon cazı gibi tarzları sevenler için kaçırılmaması gereken bir jam.

Jean Claude / Various "IF Music Presents: You Need This: An Introduction To Enja Records" (BBE) 20 May 2022

1970’lerin başında Münih’de kurulan Enja Records’un altın çağına ışık tutan esaslı bir toplamayla karşı karşıyayız. Bu dört plâklık müthiş toplamada kimler yok ki: Abdullah Ibrahim, Mal Waldron, Bobby Hutcherson, Rabih Abou-Khalil, Don Cherry, Cecil McBee, Pharoah Sanders... Bazıları 18 dakikaya varan, nefis koyu derin caz parçalarını barındıran bu toplama için bağımsız İngiliz plâk şirketi BBE’yi kutlamak gerekir.

Tony LaVorgna / The St. Thomas Quartet "Chameleon" (Jazz Room) 26 Mayıs 2022

1982 yılında Ohio’lu caz saksafoncusu Tony LAVORGNA’nın grubu The St Thomas Quartet ile kaydettiği bu albümü müzisyenler, kendi imkanlarıyla bastırabilmişler. Bu nedenle de varlığından çok az sayıda caz severin haberi olabilmiş. Hammond B3’ün ve saksafonun baş rollerde olduğu bu 5 şarkılık kayıtta Herbie Hancock bestesi ‘Chameleon’ ve War grubunun ünlü ‘The World Is A Ghetto’ şarkılarının yorumları özellikle pek leziz.

Brother Jack McDuff "Moon Rappin" (Blue Note) 27 Mayıs 2022

Sanatçının ve dolayısıyla Hammond ağırlıklı caz funk dağarcığımızın en iyi albümlerinden biri.

Ronnie FOSTER "Two Headed Freap" (Classic Vinyl Series Blue Note) 27 Mayıs 2022

Classic Vinyl Series, Blue Note firmasının bir diğer odyofil ve tümüyle analog yeniden basıma dayanan bir diğer plâk serisi.  Albüm kapakları gibi konularda malzemeden biraz  tasarruf edildiği için Tone Poet serisinden daha ucuz fiyatlara satılıyor. Benim gibi onulmaz bir Hammond B3’çüyseniz diyorsanız bu plâk tam size göre.

Haki R Madhubuti / Nanion Afrikan Liberation Art Eensemble "Medasi" (P-Vine) 07 Haziran 2022

İçinde poetikanın da olduğu derin/koyu siyahi cazı seviyorsanız bu albüm de sizin için.

Hiromasa Suzuki "High Flying" (Nippon Columbia) 17 Haziran 2022

İlk defa 1976’da yayınlanmış enfes bir soul caz-funk caz albümü.

Bill Evans Trio "Trio 65" (Verve) 17 Haziran 2022

Ünlü piyanist, bu odyofil yeniden basım plâkta bütün canlılığı, sıcaklığı ve enstrümanına olan üstün hakimiyetiyle ve triosu ile bir kez daha ışıldıyor.

Sam Sanders "Mirror Mirror" (BBE) 28 Temmuz 2022

Bu yıl, adeta plâk üretme fabrikası moduna geçmiş olan BBE, bir süredir Detroit merkezli ve kısa ömürlü Strata (Strata East ile karıştırılmasın) plâk şirketinin kataloğunu yayınlıyor. Bu kayıtlardan en önemlilerinden biri de caz, soul ve funk müziklerin iç içe oldukları bu albüm. Anlatılmaz dinlenir.

Jiro Inagaki / Soul Media "In The Groove" (Nippon Columbia) 1 Ağustos 2022

Japonya’dan enfes bir caz funk, füzyon albümüyle daha karşı karşıyayız. 1969 yılında kurulan Soul Media grubunun 1973 tarihli bu plâğı, her türlü övgüyü ve ilgiyi hak edecek mükemmel ve eklektik bir müzik sunuyor. Kaydın o çok geniş ses sahnesi de dinleyeni alıp götürüyor.

Erich Kleinschuster Sextet feat. Clifford Jordan / Charles Tolliver "ORF" 1968-69 (WallenBink) 11 Ağustos 2022

Erich Kleinschuster Sextet feat. Joe Henderson / Dusko Goykovich "ORF" 1968-70 (WallenBink) 11 Ağustos 2022

Erich Kleinschuster Sextet feat. Carmell Jones / Slide Hampton / Art Farmer "ORF" 1968-71 (WallenBink) 11 Ağustos 2022

Sanırım bizim buralarda pek kimse farkında değil ama İngiltere kökenli WallenBink plâk şirketi, birçok caz tarihçisine kitaplarını yeniden yazdıracak denli önemli kayıtları gün ışığına çıkardı bu yıl. WallenBink, caz ve komşu türlerde sadece en iyi müziği, en iyi mastering, üretim teknikleri ve ses kalitesiyle basmayı amaçlayan ve çok az sayıda plâk yayınlayan butik bir kayıt şirketi. Tromboncu Erıch Kleinschuster’in 1966 yılında Viyana’da kurduğu altılısının, 1968-1971 yılları arasında Viyana konservatuarında ağırlanan caz efsaneleriyle yaptıkları ve büyük bölümüyle ilk kez yayınlanan ve her biri ikişer plâktan oluşan üç ayrı albümle ruhlarımız, gönlümüz, tüm iç dünyamız bayram ediyor. Bu altılıya konuk olan müzisyenler, genellikle o yıllarda ABD’de koyu siyahi cazdan ve politik duruşlarından ödün vermedikleri için ABD’de artık iş, ekmek bulamayan ve  Avrupa’da bir çeşit sürgünde yaşayan cazcılar. Bu müzisyenler arasında benim bilhassa müziklerini pek sevdiğim Clifford Jordan ve Charles Tolliver’ın yanında Joe Henderson, Dusko Goykovich, Carmell Jones, Slide Hampton ve Art Farmer bulunuyor. Caz tarihinin yeniden yazılmasını gerektirecek bu kayıtlar, umarım bir an önce hak ettikleri değeri bulur.

John Coltrane "Blue Train: The Complete Masters" (Tone Poet Series Blue Note) 16 Eylül 2022

Herhalde bu albüm hakkında bir şey yazmaya gerek yok. Bu yeni odyofil edisyon çift plâktan oluşuyor ve kayıtlar sırasında çalınan parçaların farklı ve hatta hatalı versiyonları ikinci plâkta yer alıyor. Blue Note, aynı gün bu albümün gene aynı seriden olmak üzere tek plâklı mono versiyonunu da yayınladı.

Harold Vick "Steppin Out" (Tone Poet Series Decca) 3 Kasım 2022

Bu kayıtlar sırasında 1963 yılında henüz 27 yaşında olan tenor saksafoncu Harold Vick’ten harika bir soul caz albümü. Bol blues’lu ve hammond B3’lü bu kayıtta Vick’e eşlik eden müzisyenleri sayınca ne kadar güçlü ve önemli bir kadroyla karşı karşıya olduğumuz hemen anlaşılıyor. Albümde gitarda Grant Green, trompette Blue Mitchell, klavyede John Patton ve davullarda Ban Dixon, Harold Vick’e eşlik ediyorlar.

Maasaru Imada Trio / Yuji Imaura "Planets" (BBE) 17 Kasım 2022

BBE plâk şirketi, 2018 yılından bu yana Japon cazının o çok üretken ve yaratıcı döneminden (1960’ların sonları ve 1980’lerin ilk yılları arası) seçtiği albümleri odyofil plâklar olarak ve ayrıntılı albüm notlarıyla birlikte yeniden basıyor. İlk kez 1977 yılında basılan ve çok küçük bir kitleye ulaşan bu albüm, piyanist Masaru Imada’nın sofistike besteleri ve güzel çalışıyla parladığı kayıtlardan biri. Sevdikleri caz tarzı ne olursa olsun hemen tüm caz dinleyicilerine iyi zaman geçirmeyi ve iyi müzik dinletmeyi vaat ediyor bu albüm.

Yasuhiro Kohno Trio "Song of Island" (BBE) 17 Kasım 2022

Piyanist Kohno’nun kariyerinin bu üçüncü albümü, gene müzisyenlerin kendi imkanlarıyla bastırdıkları, Japonya’da bile çok az kişiye ulaşabilmiş bir kayıt. BBE, onu iki plâklık bir set olarak yayınlıyor. 1985 yılında bir caz kulübünde canlı kayıt edilen bu albümde caz standardı ‘Love For Sale’in yanı sıra 4 orijinal beste yer alıyor. Çoğunluğu 10 dakikayı aşan jam’lerde zaman zaman ateşli bir vibrafon da dinliyoruz.

Blue Mitchell "Bring It Home To Me" (Tone Poet Series Blue Note) 1 Aralık 2022

Blue Mitchell’ın müziğini yakından tanıyanlar ve sevenler için bu odyofil basım, harika bir haber. Zira albümün zengin ses sahnesi, bu plâkla iyice ortaya çıkmış ve sıcak bir müzikaliteye kavuşmuş.

Donald Byrd "Live Cookin With Blue Note At Montreux " (Blue Note) 9 Aralık 2022

Caz severler için yıl sonunda gelen harika bir sürpriz oldu bu daha önce hiç basılmamış kayıt. 1973 yılında Blue Note, aralarında  Donald BYRD, Bobby Hutcherson, Ronnie Foster, Bobbi Humphrey ve Marlena Shaw gibi yıldızların olduğu bir rüya takımıyla Montrö’ye (İsviçre) tam anlamıyla bir çıkarma yapıyor. Yukarıda sayılan birçok müzisyenin Montrö caz festivali kayıtları yayınlanırken Donald Byrd’ün bu konseri hiç gün ışığına çıkmamıştı. Sanatçının ağırlıklı olarak Black Byrd albümüne dayanan bu kayıtlar, zaman zaman Miles Davis’in Bitches Brew kayıtlarının havasını anıştırıyor.

Alper Kaliber

Cazkolik.com / 22 Aralık 2022, Perşembe

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN