Dinlediğiniz müzik Nik Bartsch`s Ronin`in 2011 tarihli albümü "Music For The Film Sounds And Silence"dan alınan Modul 42 isimli çalışmasıdır.

"We Are Ronin"

Onları ilk kez bu yıl Borusan Müzik Evi’nde dinledik. En azından ben ilk orada dinledim. Nova Muzak serilerine Alva Nota / Carsten Nikolai ile tepeden inme, cepheden vurulma şeklinde tanışmıştım. Nikolai’ın konserine gittiğimde, aslında bir akşam önceki konsere gittiğimi sanıyordum. Gerçi sahnenin yerleşimi içimde şüpheler uyandırmıştı ama müzisyenin görsel-işitsel sağnağı, her türlü şüpheyi sildi. Hafif sarsılmış ama fevkalade memnun, gözler de biraz yıpranmış olarak mekândan ayrıldık.

Sonra Nova Muzak serisine mümkün mertebe devam ettim. Moritz von Oswald Trio’nun damgası üstümde kaldı, kendileriyle canlı yayın da yaptık. Hauschka da (Volker Bertellman) gene izlemeyi umduğum bir sanatçı. Ama Nova Muzak’ın tamamı içinde unutamadığım konser, Zürihli besteci ve piyanist Nik Bärtsch’ın Ronin’inin konseriydi. Uzun süredir birlikte çalıştığı grubunun üyelerinin her biri yetkin birer müzisyendi, Bärtsch da onlara besbelli güveniyordu, ama üstlerinde hiçbir şüpheye yer vermeyecek bir hakimiyet sahipti. Buna rağmen konser bitince piyanosunun başında ayağa kalktı ve seyircileri şöyle selamladı: We are Ronin / Biz Ronin’iz.

Gerçekten de öyleler. Ronin, yani yalnız savaşçı. Bir samurayın izleyebileceği iki yol var: ya klan üyesi olur, ya da yalnız savaşçı. İlki Japonya’da itibar görürken, ikincisi asla kabul görmez. Oysa yalnız savaşçı, aynı zamanda özgür savaşçı demek. Zen funk grubu Ronin’i oluşturan müzisyenler başlarına buyruk olmayı seçmiş gibi görünüyor ama, müthiş doğaçlama anlarına ve funk’tan klasik müziğe, hatta Japon ritüel müziğine uzanan müziklerinin zenginliğine rağmen, bir sistemleri olduğu da kesin. Ortak müzik tarihleri on bir yılı bulmuş, bu süre içinde de müzikal bir evrim geçirmişler, geçiriyorlar. Sahneye her çıkışları yeni bir tecrübe, bu evrimde bir başka adım. Katılımcılar, özgürler, eleştirel, yer yer alaycı bir yaklaşımları var. Birbirleriyle müzikle ve sözlü olarak diyalog içindeler. Ronin, doğaçlama ile kompozisyonu bir araya getiriyor. Bir kompozisyon yapıları var ama doğaçlama da dinletilerinde çok önemli bir paya sahip.

Ronin, 1971 Zürih doğumlu piyanist, besteci ve yapımcı Nik Bärtsch tarafından 2001’de kuruldu. Felsefe, dilbilim ve müzikoloji eğitimi görmüş olan Bärtsch, 2003-2004`te altı ay boyunca Japonya`da kaldı. Ronin dışında, Ritual Groove Music ve (akustik) Mobile adlı toplulukları da var. Piyanodaki Bärtsch’a davulda (çok eskiden beri birlikte çalıştığı) Kaspar Rast, basta Thomy Jordi, perküsyonda Andi Pupato ve bas klarnet ile saksofonda Sha eşlik ediyor. Aslında, eşlik ediyor demek de yanlış. Liderlerinin dikkatli bakışları ve kadife eldivenleri ile yönetildikleri izlenimine kapılmış olsam da, her biri bir Ronin kadar özgür.

“Ritual Groove Music” ayndı zamanda Nik Bärtsch’ın ilk CD’sinin başlığı ve onun temel müzik anlayışı için ipucu oluşturuyor. Bärtsch müziğin mimarî olarak düzenlenmiş uzama yakın olduğunu düşünüyor. Ona göre, müziğe hakim olan tekrar ilkesi, azaltma ilkesi ve birbirine kenetlenmiş ritmler. “Bir müzik parçasına tıpkı bir oda gibi girilebilir, orada yaşanabilir.... Dinleyicinin dikkati asgari varyasyonlara, etkileşime yöneltilir. Grup, bütünsel bir organizma halini alır – bir hayvan, bir habitat, bir kentsel uzam gibi.”

Mobile, tamamen akustik müzik çalarken (36 saati bulabilen ritüellerle, ki bunlara ışık ve oda tasarımı da dahil). Zen-funk topluluğu Ronin daha esnek, besteleri daha serbestçe yorumluyor. Nik Bärtsch solo çaldığında ise hazırlanmış piyano ve vurmaçalgılardan yararlanıyor. “Düşüncem ve müziğim, kentsel uzam geleneği üzerine kurulu. Ulusal ya da üslupsal bir gelenekten değil, şehirlerin evrensel sesinden süzülüyorlar. Şehir, kükreyen çeşitliliğiyle, temel olan üzerine odaklanma ve konsantre olma yeteneği gerektirir: insanın yaptıklarını ölçmesini, doğru yerde sessiz kalmasını gerektirir.”

Nik Bärtsch, klasik yönelimli Avrupa caz tarzının içinde yer alan bir müzisyen. İlk etkilendiği cazcı, Chick Corea. Zürich Müzik Yüksek Okulu ve Zürih Üniversitesi’nde olduğu sıralar, John Cage, Morton Feldman ve Steve Reich gibi yirminci yüzyıl bestecilerini dinliyor, disiplinleri harmanlıyordu. Davulcu Kaspar Rast’la ilk kez 1980’de karşılaştı. Rast, Mobile ve Ronin’in değişmez üyesi. Mobile 2001 yılında Ronin’e dönüşünce, Bärtsch kendine özgü müziğini (onun deyişiyle, ‘ritüel groove’), Ronin olarak her Pazartesi gecesi Zürih’teki Montags gece kulübünde çalmak suretiyle yerine oturttu. Kendine tutkun izleyiciler edindi. Ona göre müzik bir hareket sanatı, bu yüzden de dansla akraba. Pazartesi dinletilerini yıllar boyu sürdürdü. Ronin dörtlüsü büyüyüp beşli oldu, şimdiki kadrosuna kavuştu. Liderine göre daha yüksek bir çalma düzeyine ulaştılar ve grup bir organizma olarak çok daha gelişti.

Bärtsch bestelerine “modüller” diyor ve başkaca isim vermekten kaçınıyor. Çünkü, şarkı isimlerinin dinleyicide bir fikir, bir beklenti uyandıracağından ya da neler olacağına ilişkin bir kelime tablosu oluşturacağından çekiniyor. “Melodilerime isim vermem, çünkü size müziğin, tarzının bir resmini sunmak istemem,” diye açıklıyor. Böylece dinleyiciler de besteleri tamamen müzikal olarak ele alma durumunda kalıyor. Ona göre grup “ruhsal bir devamlılık” olarak çalışıyor, Batı avangardındaki her ne pahasına olursa olsun yenilik önceliğinden bile bile kaçınıyorlar.

Bir samurayın izleyebileceği iki yol var: ya klan üyesi olur, ya da yalnız savaşçı. İlki Japonya’da itibar görürken, ikincisi asla kabul görmez. Oysa yalnız savaşçı, aynı zamanda özgür savaşçı demek. Ronin’in iüyeleri beste yapıları içinde özgür, birbirleriyle alışverişte bulunuyorlar, bazen bütünden kopup sonra geri dönüyorlar ama kendi oluşturdukları genel çerçeve dışına çıkmıyorlar. Nik Bärtsch onlara tamamen hakim ama sadece bütünü koruma açısından, müdahale etmiyor. Gene de bir kaşla gözle hakimiyet olduğuna inanıyorum. Birbirlerini tanıyorlar, ne yapabileceklerini biliyorlar, buna rağmen yeniliğe tamamen açıklar.

Konser bitince de Bärtsch ayağa kalkacak ve grubunu takdim edecek: ”We are Ronin.”

Sevin Okyay
26 Eylül 2012, Çarşamba
Cazkolik.com

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN