29. İstanbul Caz Festivali bu yaz festival programının en etkileyici ismini ağırlamaya hazırlanıyor

Bir oyun oynadım,

Enrico Pieranunzi deyince aklıma gelen kelimeler ne olabilir diye düşündüm ve bulduklarımı sıraladım;

İncelik, armoni, şiir veya şair, romantizm, hassaslık, estetik, keskin bir müzikalite, entelektüellik, trio, sinema, Avrupa, İtalya... Liste uzar gider.

Şu ya da bu kişinin dışında, nerdeyse tüm İtalyan cazcıların müziğinde genel olarak İtalyan karakterinin bariz yansımasını duymak mümkün gibidir, handiyse bir caz melodisinin İtalyanlara ait olup olmadığını anlamak bile mümkündür.

Çağdaş İtalyan caz sahnesinin bir ucunda Enrico Rava varsa, diğer ucunda Enrico Pieranunzi vardır

İkisi de Enrico, ama sadece adları benziyor.

Müzikleri bambaşka.

Şanslıyız ki ikisini de İstanbul'da izledik. Rava'yı daha çok izledik.

27 Haziran gecesi 29. İstanbul Caz Festivali kapsamında izleyeceğimiz günümüzün büyük ustası Enrico Pieranunzi bu yıl iki albüm çıkardı; İlki, şu an yazarken dinlediğim "Something Tomorrow"... Kontrbasçı Thomas Fonnasbaek ve davulcu Andrea Ceccarelli ile kaydettiği albüm Pieranunzi'nin trio formatlı kişisel geçmişinde yeni bir sayfa gibi duruyor.

İkincisi, canlı kayıt. "The Extra Something". Caz tarihinin efsanevi klübü Vanguard'dan naklen. Bu kayıtta daha ziyade Amerikalı müzisyenlerle quintet çalmış. Pieranunzi bu efsanevi klüpte daha önce de Marc Johnson ve Paul Motian gibi iki büyük isimle çalmıştı, Motian artık aramızda değil.

Benim üstünde durmak istediğim ilk albüm, trio olan. Pieranunzi İstanbul'a albümdeki müzisyenlerde değil Luca Bulgarelli ve Mauro Beggio ile geliyor. Albümdeki gibi burada da trio çalacak olması bence biraz daha öne çıkan bir durum, muntemelen, bu albümden müzikler dinleriz sanıyorum.

Yalnız, "Something Tomorrow" kaydını pek beğendim, Pieranunzi kadar Fonnasbaek ve Ceccarelli'ye de bayıldığımı söylemeliyim, bilhassa Fonnasbaek. Bu kadar başarılı bir trio lezzeti gerçekten hayranlık verici. Aynı dönemde farklı sanatçıların yeni çıkmış iki trio kaydını dinlediğim için ister istemez mukayese yapmam gerekti. İlki, Amerikalı piyanist ve besteci Alan Broadbent'in "Like Minds" isimli çalışmasıydı. Yine kontrbas ve davul. Aynı format ama Pieranunzi'nin kaydını daha çok sevdiğimi söylemem lazım. Pieranunzi'nin keskinliği çok hoşuma gitti, kayıtlar arasındaki kalite farkı da barizdi doğrusu ama şüphesiz her iki albümde sıradışı ustalarla dolu.

Broadbent ile Pieranunzi piyanosunun farkı aradaki okyanus kadar geniş. Broadbent'in piyanosu orkestral soundları hatırlatan Broadway stiline yakın ve minimum kişiselliğe sahip, Pieranunzi ise küçük gruplarla sarmaşık misali içiçe çalan bir yakınlığa sahip. Bunlar izlenim tabi. Başkası farklı düşünebilir.

Ayrıca, Pieranunzi'nin müziğine dair aynı klavyede hem Avrupalılığı hem Amerikan geleneğini nasıl bu kadar başarıyla birleştirebildiği de ayrı bir muamma. Sanırım buna ustalık deniyor ama yine de Avrupalılığı daha baskın.

Uzun bir kariyere çok farklı işbirlikleri sığdırmış bir piyanist Pieranunzi ve bu da tuşesinin esnekliğini gösteriyor. Son on yılda çıkardığı albümlere şöyle baktım, Fonnasbaek hariç aynı isimlerle nerdeyse ikinci kez almamış. Albümlerde öne çıkan enstrümanlar da farklılık arzediyor. Gitar sanki Pieranunzi'ye uymaz diye düşünürdüm ama gitar da var. Cesur geldi bana. İki sene önce, iki farklı kutup dediğim Enrico Rava ile de "I 3 Enrichi" diye albüm yayınladı. Üç Enrico; Intra, Piearanunzi ve Rava. Doğaçlama ağırlıklı çok farklı bir müzik olmuş. Kendisi değil gibi. Denemekten kaçınmıyor.

Enrico Pieranunzi hayatı boyunca farklı sebeplerle ürettiği ya da içinde olduğu müzikleri bir şekilde kendi tarzına başarıyla dahil edebilmiş bir sanatçıdır. Biz onu her ne kadar piyanist, besteci, solist üçgeni içinde tanısak da aynı zamanda film müzikleri ürettiği ya da üzerine yoğunlaştığı bir dönem de oldu.

Nadir sayıda sanatçıya nasip olacak kadar zengin bir diskografisi var Pieranunzi'nin.

Ama, Pieranunzi'nin benim açımdan en dikkat çeken sanatçı yanı entelektüel ilgi alanının genişliği ve bu ilgi kapasitesini müziğe dönüştürme başarısı oldu.

Diskografisine bakınca açık seçik bir fotoğraf çıkıyor karşımıza. Bu fotoğrafın büyük bölümü İtalyan, Avrupalı, ABD'li veya başka yerden sanatçılarla sayısız işbirliği iken, bu işbirliklerin içinde muhtelif yaratıcı alt başlıkların çeşitliliği oldu.

Örneğin, solo piyano çalışmaları kadar trio formatlarını yoğun ve zengin kullanıyor, bu alandaki uzmanlığı ayrıcalıklı bir sanata dönüşmüş durumda. Bu kayıtlardaki sanatçı ve tarz çeşitliliği Pieranunz için vazgeçilmez beslenme alanı olmuş. Milhaud, Stravinsky, Debussy gibi klasikçiler dahil, Morricone müziklerini yeni perspektiflerle kaydetmek de dahil, şiir/anlatı/balad formatlarına ilişkin geniş yorum çeşitliliği dahil, vokalistlerle kimi işbirlikleri dahil, 2020 yılı albümü "Frame"de olduğu gibi 20. yüzyılın modern resim ustalarına yönelik müzikal dışavurumlar dahil bütün bu perspektif genişliğinden hep bir şekilde kendi müziğini bulup çıkarmış bir büyük sanatçı. Bu kadar zengin bir ilgi alanı çeşitliliği Amerikalıların çoğunda yoktur mesela, bunu rahatlıkla söyleyebilirim, Avrupalılar için de söylenebilir, bu da Pieranunzi'yi özel kılıyor.

Bir bakıma, bir hayat içinde çok sayıda farklı hayatın yansımalarını buluşturabilmiş.

Ben yazarken yoruldum, siz belki bu kadar zengin bir külliyatı tümüyle dinleyemeseniz de Pieranunzi gibi bir müzisyenin, müzizyenliğinden de önce önemli bir yaratıcı sanatçı olduğun gerçeğini gözden kaçırmamanız gerek.

Bir önceki cümle ve makaleninin tamamı bakımından 29. İstanbul Caz Festivali'nde çok sayıda dünyaca ünlü sanatçıyı konserlerde izleme imkanı bulacağız belki ama Enrico Pieranunzi sadece İtalyan caz sahnesinin değil, Avrupa ve dünya caz sahnesinin de kutup çekiciliğine sahip emsalsiz bir ismidir.

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 22 Haziran 2022, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN