Müzik tarihinin gelmiş geçmiş en etkileyici 5 Requiem'i

Requiem'ler müzik tarihinin en etkileyici, duygusal olarak en büyük müzikal anlatılarıdır. Özünde insanın acı ve keder ile ilgili duyarlılığı vardır. Ölüm ve kutsanma requiem'lerin merkezindeki duygulardır ve besteciler için mükemmel ilham kaynağı olan ihtişamlık potansiyelleri taşır. Duyguların karanlık geçitlerden geçmesini ve insanlığın yine de ayakta kalmasının yoğun ve süslü anlatımlarıdır. Muhtemelen bugünün Kuzey Avrupa caz anlayışına kadar etki eden bu requiem'ler Rusya ile Ukrayna savaşı nedeniyle yeniden hatırlandı ve arşivlerden çıkarılarak dinlenmeye başlandı. Ortodoks anlatıların estetize dinî iç karanlığının cezbedici özellikleriyle birleştirerek düşününce bu tür requim'lerin müzik tarihinin en güçlümüzikleriyle dolu olmasına şaşmamak lazım. Bu durumda haliyle, peki, en etkileyici requiem'ler hangileri sorusu da sorulmaya başlandı. Aşağıda, BBC yazarı Jeremy Pound'un hazırladığı derlemeyi yayınlarken bir yandan requimleri yayın sırasına göre dinlemenizi tavsiye ediyoruz.

Cazkolik.com

Mozart Requiem 1791

Müzik tarihinde tüm zamanların en güçlü eserlerinden kabul edilen Mozart'ın ölüm çağrışımlı Requiem'i bestenin sipariş edilişinde yazılmasına ve sonuna kadar ayrı bir hikâye, bir film olacak kadar karmaşık bir süreçtir.

Eserin daha sipariş edilişinden ki gecenin köründe gizemli bir yabancı tarafından sipariş edildiğine dair söylencenin aslı sıradan olsa da hikâyenin cazibesini artırtığı için hâlâ anlatılır ve kabul görür (eser, Kont Franzvon Walsegg tarafından sipariş edilmişti ama öyle görünmesini arzulamıştı diye anlatılır).

Öte yandan, eserin tamamı Mozart'a ait değildir çünkü Mozart bu eserin bestelenmesi sürecindi ölmüştür ve iş Franz Xaver Sussmayr tarafından tamamlanmıştır ama duygusal merkezi dahil olmak üzere eserin tüm kritik notaları Mozart tarafından yazılmıştır, bilhassa Lacrimosa diye bilinen kısım dahil ki djital platformlarda eserin en çok dinlenen kısmı da bu Lacrimosa isimli bölümdür.

Verdi Requiem

Roman yazarı Alessandro Manzoni'nin 1873 yılındaki ölümü Verdi'yi derinden etkilemişti. Verdi'nin büyük bağlılık duyduğu bu yazar için kaleme aldığı requim şüphesiz klasik müzik tarihinin en önemli requiem'leri arasında kabul edilir. Requiem diyerek anlaşılmaz bir kelime haline dönüştürmeyip buna ağıt diyelim ki herkes rahat anlasın.

Verdi'nin kan, gök gürültüsü, kıyamet tasvirleri bu tarzın en yüksek estetik yaklaşımlarından biri kabul edilmekle birlikte (bu noktada BBC yazarının anlatımından dışarı çıkıp kendi fikirlerimizi de ekleyelim; Büyük şair Abdülhak Hamit Tarhan'ın Makber'ini getiriyor akla. Tarhan çok sevdiği eşi Fatham Hanım Beyrut'ta veremden ölünce büyük bir ağıt yakarak Makber'i yazar, Verdi'nin requiem'i Makber'i andırıyor denebilir). Verdi'nin ağıtının en ünlü bölümü şüphesiz Dies Ira'dir. Bas ve timpanilerle tüyleri diken diken eden bir bölümdür ki müzikal ağıt tarihinin en bilinen anlarından birini teşkil eder.

Fauré Requiem

Requiem'ler genellikle yaşanan bir üzücü olay nedeniyle yazılan eserlerdir. Büyük tarihi şahsiyetler, bestecilerin derin üzüntü duyduğu ölümler, toplumsal yıkımların getirdiği dönüşümler, acı, keder vs. Ama Fauré'nin Requiem'inin böyle bir sebebi yok. Bu bir tezattır. Bir besteci sebep yokken bu kadar derin bir üzüntüyü niye yazmaya çalışsın? İyi de, Fauré'nin eserinin öyle büyük duygusal patlamaları da yok zaten. Kesinlikle bir tezattır. Fauré bu eseri sadece kendi zevki için kaleme almıştır. Eserin büyük vurucu an'ları da yoktur hatta daimi bir barış ve huzur dünyasına yönelik lüce bir In Paradisium ile tamamlanır.

Brahms A German Requiem

Eleştirmenler Brahms'ın Requiem'inin farklı bir başyapıt olduğu görüşünde. Temel farkı Alman Luther incilinden metinler kullanmasıdır. Brahms'ın Requiem'i 1869 yılındaki galada üne kavuştu ve o günden beri müziğe damga vuran eserler arasında kabul edilir. Ölümden sonraki hayatın mutluluğuna vurgu yapan sözleriyle dikkat çeken eser bugün tüm Requiemler arasında öne çıkan eserlerdendir.

Britten War Requiem

Savaş ağıtları denince akla gelen ilk Requiem Benjamin Britten'ın eseri olmalı. Günümüzün insanına en yakın eser de budur aynı zamanda. Britten'ın 1961 yılında yazmaya başlayıp bir yılda tamamladığı eseri 14. yüzyılda inşa edilen Coventry katedralinin ikinci dünya savaşı bombalamalarında yıkılmasından sonra yeniden inşa edilmesi üzerine sipariş edilmiş bir eserdir. 90 dakikalır bu dev eser üç solist, koro ve bir erkek koro sesi ile org ve çift orkestra temelli olarak bestelenmiştir. 1963 yılında Londra senfoni Korosu, Bach Korosu, Melos Ensemble ve sondra Senfoni Orkestrası ile verilen konserin kaydını dinlemeniz tavsiye edilir.

Victoria’s Officium Defunctorum (Requiem) 1605

Listenin en az bilinen eseri klasik müzik tarihinin de az bilinen Requiem'lerindendir. 1548 yılında dünyaya gelen İspanyol besteci Tomás Luis de Victoria’nın eserinin 1600'lerin başında bestelendiği düşünülüyor. Bestecinin eseri 2. Philip'in kızkardeşi Maria'nın 1603 yılındaki ölümünden sonra yazdığı söylenir ve esas etkisi seslendirildiği binayı göksel bir görkemle dolduran Rönesans korosu sesidir.

Requiem nedir?

Bir Batı müziği formu olarak Requiem latince Missa pro defunctis, Türkçesiyle Ölüler için Ayin anlamına gelen müzikal bir anlatıdır.

Besteci, ölen kişinin ruhunun huzur bulması için eserini besteler. Diğer sanat dallarındaki Ağıt formuyla benzerlik taşımaktadır. Bazen sanatçı kendi istediği için, genellikle de sipariş üzerine besteler.

Cazkolik.com / 16 Nisan 2022, Cumartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN