Altmışlarda tropicàlia müzik hareketinin öncü grubu Os Mutantes'i Umut Hanioğlu yazdı

Brezilya 1960'ların sonunda müthiş bir yaratıcılık akımıyla çalkalanıyordu. Os Mutantes (Mutantlar) o dönem ortaya çıkan en orijinal müzikal gruplarından biri olmuştu. 1960'ların sonu, 70'ler ve 80'lerin bir kısmı aynı zamanda Brezilya'da askeri diktatörlüğün hüküm sürdüğü yıllardı.

Talking Heads'in solisti David Bryne Os Mutantes grubunu John Cage, Beatles ve Bossa Nova'nın karışımı olarak tarif ediyordu. Aslında yaptıkları pop müzikti ama yenilikçi bir sound vardı ortada. Grup alışılmadık kayıt teknikleri kullanıyordu. Örneğin, ilk albümleri Os Mutantes'in (1968) kayıtları sırasında şarkıcı Rita Lee enstrüman olarak bir teneke böcek ilacı getirmişti. Yapmak istedikleri zillerin yerine bunu kullanmaktı.

Rita Lee ile Arnoldo Baptista 16 yaşında iken yaşadıkları Sao Paolo'da tanışmışlardı. Bu şehir, bir şarkılarında övdükleri gibi o zamanlar Güney Amerika'nın en büyük şehriydi. Bugün Sao Paolo Brezilya'nın finans merkezi konumundadır. Rita Lee'nin ailesi Amerikan İç Savaşı sonrası Brezilya'ya göç etmiş Amerikalı ve İtalyan göçmenlerden oluşan bir aileydi. Veloso ve Gil ile yakından tanışan ve Tropicália adı verilen bu müziğin öncü grubu Os Mutantes'in bestelerinin düzenlemelerini yapan Rogerio Duprat ise 20. yüzyılın öncü isimlerinden John Cage'in avangard fikirlerinin takipçisiydi.

1967 yılında gerçekleşen ve Brezilya popüler müziğine adanmış bir yarışmada elektrikli gitar kullanarak geleneksel müzik severleri şaşırtan grup, Gilberto Gil ve bir diğer Tropicália sanatçısı Caetano Veloso ile birlikte müzik dünyasında ciddi tartışma yaratır. Üniversiteli solcu gruplar Gil, Veloso ve Mutantes'i 'yabancılaşmış' olarak addederek emperyalizme teslim olmakla suçlarlar. Tropicália hareketinin ortaya çıkması da bu şekilde gerçekleşir. Tropicália aslında sadece müzikte değil; film, görsel sanatlar ve tiyatroda da gelişerek önemli bir kültürel harekete dönüşür.

Caetano Veloso kendi adını taşıyan ilk albümünü 1968'de yayınlar. Veloso konserlerinde alışılmadık kıyafetleriyle de dikkat çeker. Hatta, Sao Paolo'daki bir müzik festivalinde Arjantinli bir rock grubuyla sahneye çıkması herkesi şaşırtır.

Umut Hanioğlu

Cazkolik.com / 30 Kasım 2024, Cumartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN