Charlie Christian

Tanınmış Amerikalı swing ve caz gitaristidir. Cazda elektro gitarın öncülerinden olup bebop ve cool jazz`ın gelişiminde anahtar rol oynamış müzisyenlerden biri olarak kabul edilir. Ağustos 1939 - Haziran 1941 arası dönemde Benny Goodman Sextet ve Orkestrasının üyesi olarak dikkati çekmiştir. "Single-string" tekniğini amplifikasyonla birleştirmek suretiyle gitarı ritm bölümünden çıkarıp bir solo enstrümanı olarak ön plana sürmüştür. 1972 yılında çıkan Columbia albümü "Solo Flight: The Genius of Charlie Christian"ın kapağında Gene Lees şöyle yazar: "Pek çok eleştirmen ve müzisyen Christian`ı bebop`un kurucularından, veya en azından müjdecilerinden biri olarak kabul etmektedirler". Benny Goodman Sextet`te Lionel Hampton, Fletcher Henderson, Artie Bernstein ve Nick Fatool gibi müzisyenlerle birlikte çalan Christian 1940 Şubat`ında caz ve swing gitarı dallarında tüm anketleri domine ederek Metronome All Stars`a seçilir. 1940 baharında sadece Charlie Christian`ı tutarak grubunu tümden değiştiren Benny Goodman sadece 1941 anketlerini domine etmekle kalmaz, aynı zamanda Charlie Christian`a ikinci Metronome All Stars üyeliği yolunu da açar. Grubun bir bölümüyle, ki Goodman`ın kendisi de yoktur, bir albüm kaydı esnasında teknisyenler ekipmanı test ettikleri sırada çaldığı ve yıllar sonra "Blues in B" ve "Waiting for Benny" adları altında iki plakta toplanan 20 dakikalık bölüm, Goodman stüdyoya ulaştıktan sonra grubun icra ettiği formel swing müziğine hiç benzemeyip bebop jam session`larından izler taşımaktadır. Bop`ı müjdeleyen diğer Goodman Sextet kayıtlarıysa "Seven Come Eleven" (1939) ve "Air Mail Special"dır (1940 ve 1941). Ancak türün daha dikkat çekici örnekleri Minton`s Playhouse adlı New York caz kulübünde 1941 yılında Charlie Christian`la birlikte trompette Joe Guy`ın, piyanoda Kenny Kersey`nin ve davulda Kenny Clarke`ın çaldıkları ve Columbia Üniversitesi öğrencisi Jerry Newman`ın taşınabilir kayıt cihazıyla kaydedilen parçalardır. 78 devirli plakların kayıt süresini çok aşan bu parçalar içinde özellikle "Swing to Bop" Christian`ın kapasitesini tüm çıplaklığıyla gözler önüne sermektedir. Yine Newman kayıtları arasında yer alan "Stompin" at the Savoy" sanatçının "tension and release" tekniğini kullanımındaki yetkinliği göstermesi bakımından önemlidir. Newman kolleksiyonu ayrıca bebop`un bir diğer kalesi olarak kabul edilen Clark Monroe`s Uptown House adlı Harlem kulübünde yapılan kayıtları da içermektedir. Bu kayıtlarda da Oran "Hot Lips" Page ve Don Byas gibi müzisyenler yer alırlar. Kenny Clarke "Epistrophy" ve "Rhythm-a-ning" parçalarının Charlie Christian besteleri olduklarını ve bu parçaları Minton`daki jam session`lar esnasında kendisi ve Christian`ın Monk`la birlikte çaldıklarını iddia etmiştir. Bop`ın öncülüğünün yanısıra Charlie Christian`ın Benny Goodman Sextet`le kaydettiği "Stardust", "Memories of You", "Poor Butterfly", "I Surrender Dear" ve "On the Alamo" adlı ballad parçalar sonradan "cool jazz" olarak adlandırılacak tarzdan da izler taşırlar. 1941 yılında tüberküloz teşhisi konan sanatçı 2 Mart 1942`de henüz 25 yaşındayken hayata veda eder. Caz gitaristlerinin Charlie Christian`ı aşmaları için daha 25 yıl geçmesi gerekecektir. Charlie Christian ölümünden 24 yıl sonra 1966`da Down Beat Jazz Hall of Fame`e, 1989`da Oklahoma Jazz Hall of Fame`e, 1990`da ise blues ve rock gitaristleri üzerindeki "erken etki"sinden dolayı Rock and Roll Hall of Fame`e kabul edilmiştir.

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 29 Temmuz 2012, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN