Carmen ve caz? Kulağa güzel geliyor değil mi?

Kuşağının aranan saksafoncularından John Ellis genellikle büyük formlu besteler yazan biri olarak bilinir. Sanatçının chamber-jazz topluluğu The Ice Siren ve MOBRO'nun yarı-operatik icralar yapmakla ünlü olduğunu söylemek mümkün ancak Ellis, George Bizet'in Carmen operasını yalnızca opera olarak değil de Batı müziğinin en tanınan notalarından biri olarak ele almayı tercih edince görev alanını daraltarak egzotik bir "çingene" anlatısı yerine operanın müziğine odaklanmayı tercih etti ve bu işi farklı seslere sahip bir grup harika doğaçlamacıyı bir araya getirerek bir caz dörtlüsüyle hayata geçirdi. Dörtlüde, saksofon ve klarnet çalan kendisinin yanısıra piyanoda Gary Versace, basta Reuben Rogers ve davulda Jason Marsalis gibi önemli isimler yer alıyordu.

"Bizet: Carmen in Jazz", St. Barts Müzik Festivali'nden gelen bir sipariş olarak başlayan bir projeydi. Bu karışımda biraz caz ama yoğunlukla üst düzey klasik bir sohbet var. Kuzey Karolina yerlisi olan Ellis müzikal reşitliğini New Orleans'ta kazanmış bir sanatçıdır. Bu şehrin ayrılmaz bir parçası kabul edilen Fransız ve İspanyol kültürel bağlar Carmen'in de ana bileşeni kabul edilebilir.

St. Barts festivali 2020 yılı festivalini Carmen temasıyla gerçeklşetirmişti. Organizatörler akıllı bir seçimle caz teması için Ellis'e başvurdular. Reuben Rogers, Barts'a yakın Virgin Adaları St. Thomas kökenli. Marsalis kardeşlerin küçüğü Jason Marsalis yalnızca New Orleans kökenini değil klasik ve caz sınırlarını aşmaya meyyal bir ailenin üyesi. Gary Versace cazın en iyi piyanistlerinden ama daha çok bir organist ve akordeoncu (malum, akordeon merengue ve diğer Karayip türlerinde yaygın bir enstrümandır).

Ellis, enstrümantasyon işini basit tutarak tenor saksafon, akustik piyano, bas ve davul kullanmayı tercih etti. Çok tanınan melodisiyle "Habanera" mesela parlak ve canlı bir soprano saksafon parçasıdır. Reuben Rogers'ın "Toreador" parçasındaki güçlü bas solosu, klasik ikinci çizgi tarzında, trampet davulunda Marsalis aracılığıyla tempo değişikliğine yol açıyor. Rogers'ın "Seguidilla"da çok daha belirgin bir solosu var, katmanlı sıkı düzenlemesi ve alaycı hatalı sonuyla dinleyiciyi memnun eden bir şarkı bu. Ellis'in tenor saksafondaki performansı operatik olarak tanımlanabilir. Bu saydıklarımızın aksine "Card Song" görkemli ve rafine bas klarnete sahip. "Gypsy Song", ustaca işlenmiş karışık ölçü ve "Tra-la-la" ana melodisindeki sakin salınım hissiyle saf tenor saksafon zarafetli bir çalışma. Operadaki erkek tenor rolüne (Don José) yönelik tek arya olan "Flower Song" ise hafif bir folk veya gospel tadı taşıyan etkileyici bir tenor saksafon-piyano ikilisi.

Aslına bakılırsa müzikal materyalin caza iyi tercüme edildiğini söylemek az bile kalır. Bu, Bizet'nin 'sigara içen Carmen'in söylemesi için yazdığı aryanın ve Reggae vari tonun ritmidir. Bu tonu ve ritmi çağdaş Haiti müziğinde rahatlıkla duyarsınız. Ellis ve dörtlüsü belli ki bunu anlamış, daha önemlisi dinleyiciler de anlamış. Ellis, "St. Barts'ta Fransızca konuşan bir izleyici kitlesi için çaldık ve bu repertuvara verdikleri tepkiyi görmek heyecan vericiydi" diyor.

"Müzik o kadar popüler ki, konser inanılmaz derecede iyi geçti ve bu çalışmanın belgelemek istediğim bir şey olduğunu biliyordum" diyordu sanatçı.

Albüm: Bizet: Carmen in Jazz
Sanatçı: John Ellis Quartet
Müzisyenler:
John Ellis: Saksofonlar ve bas klarnet
Gary Versace: Piyano
Reuben Rogers: Bass
Jason Marsalis: Davul
Firma: Blue Room Music, 2023

Bu albüm yazısı, ünlü caz yazarı David R. Adler'ın albüm için kaleme aldığı yazıdan derlenmiştir.

Cazkolik.com / 15 Nisan 2024, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN