Caza yeni ilgi duyanlar için 10 albüm ve 10 parça

Böylesi sıralamaların caz medyasının en sevdiği konulardan biri olduğuna hiç şüphe yok ama bir yandan da işe yaradıklarına da hiç şüphe yok! Eğer caz müziğine yeni yeni merak duyuyorsanız, daha yakından tanımak istiyorsanız, bu adamlar ne çalıyor böyle diyorsanız, burada bilemedeğimiz farklı bir çok sebebiniz varsa eğer böylesi listelerin de size yararı vardır, buna emin olabilirsiniz.

İşte size bu listelerden biri daha, examiner.com yazarı, caz eleştirmeni Brian McCoy her yıl onlarca kez yapılan böylesi listelerden birini kendince çıkarmış, bu listeye göz gezdiren bir başkası diyebilir ki ben olsaydım o albümü değil şunu koyardım... Elbette, bu herkesin kendi tercihi ama bunu belli bir sebebe dayandırmanız lazım, niye onu seçtiğinize dair açıklamanız olması lazım. Bu tip yazarların en güçlü yanları caz müziğini ve tarihini çok yakından bilen profesyonel insanlar olmaları, onların listelerini dikkate değer kılan da ister istemez bu yanları. Gelin isterseniz bakalım Brian McCoy caza o ya da bu sebeple yeni başlayacaklara hangi albümleri tavsiye ediyor.

Brian McCoy albümleri, parçaları tanıtmadan önce şöyle bir girişle okuru karşılıyor; “Eğer soyadınız Marsalis değilse caz meraklısı olarak doğmamanız normaldir. Pop, rock, world veya hip hop... dinlediğiniz her türü sevmeye devam edebilirsiniz ama caza daha derinlemesine geçiş yapmak istiyorsanız olgunlaşmanız gerekir. (Cazkolik: “Olgunlaşmak” kelimesi burada okuyana ukalaca gelen bir tanımmış gibi görünebilir ama yazarın kastı o değil, belki biz çeviride duyguyu tam olarak aktaramımışızdır.) Tabii ki böylesi geçişler yavaş yavaş ve tadına varılarak gerçekleşmesi gereken geçişlerdir. Gelin buna isterseniz “köprü” müzisyenler veya müzikler diyelim. Örneğin genç nesiller Eric Clapton, Led Zeppelin, Blues, Neil Diamond gibi tanınmış müzisyenleri oldukça severler, caz da burada farklı değildir. Temelde Neil Diamond’dan Django Reinhardt’a, Dave Matthews’tan Miles Davis’i sevmekte herhangi bir fark yoktur."

Açıkçası bu konuda kendinizi ne kadar rahat hissederseniz müziğin keyfine o kadar rahat varırsınız. Arkadaşlarınızla, çevrenizle aldığınız albümleri, müzikleri bol bol konuşmaktan kaçınmayın, düşüncelerinizi sık sık açıklamaktan, paylaşmaktan çekinmeyin. Göreceksiniz ki müziğin ve cazın keyfi sizin için çok daha anlamlı hale gelecektir.

MÜZİSYEN: MILES DAVIS
ALBÜM: WORKING WITH THE MILES DAVIS QUINTET
PARÇA: IT NEVER ENTERED MY MIND

Gelin isterseniz cazın tanımlamasını yapan büyük isimlerden biriyle, Miles Davis ile başlayalım. Bu parçayı ve albümü seçtim çünkü öylesine güzel, öylesine ‘moody’ ve seçkin bir parça ki, bir akşam evde geçireceğiniz romantik bir gecenin içine koyacağınız duygulu bir caz dilimi gibi adeta.

MÜZİSYEN: HERBIE HANCOCK
ALBÜM: EMPYREAN ISLES
PARÇA: CANTALOUPE ISLAND

Şimdi bu harika parçayla tempoyu biraz artıralım. Bu parçayı tavsiye etmek için o kadar çok neden var ki! Bu nedenlere parçanın yapılmış pop versiyonlarını, RB coverlarını dahil edebilirsiniz ama bir çoğunun dayanılmaz parçalar olduğunu da kabul etmemiz lazım.  Gelin biz birlikte Hancock’ın bu harika parçasını dinleyelim.

MÜZİSYEN: DEXTER GORDON
ALBÜM: ONE FLIGHT UP
PARÇA: TANYA

18 dakikalık bu parça altmışların, yetmişlerin Allman Bros. veya Grateful Dead gibi öncü gruplarının fanatiklerin yanısıra jam grupları meraklıları içinde mükemmel bir parçadır. Dexter bu parçada hipnotize ediyor, soloları parçanın momentumunu inşa eden saf bir güç gibi, öylesine güçlü ve güzel... Eğer bu “Tanya” isimli parça Traffic grubunun “Low Spark of High-Heeled Boys” parçasını baştan aşağı etkilememişse bende şapkamı yerim!!!

MÜZİSYEN: BILLIE HOLIDAY
ALBÜM: STRANGE FRUIT
PARÇA: STRANGE FRUIT

“Strange Fruit” parçası iddia ediyorum ki Holiday’in imzası sayılan “Lady Day”den çok daha fazla vokal cazı spot ışıklarının altına başarıyla taşıyan bir parçadır bence. Onun alamet-i farikası yorum performansı Amerikan müzik tarihinin en yetenekli (ve aynı zamanda trajik) figürlerinden, daha doğrusu ikonlarından birinin lirik bir şiiri gibidir. Güzelliğin anlamlı olanla buluşması gibidir bu parça.

(Bilmeyenler için Cazkolik notu: Billie Holiday’in seslendirdiği "Strange Fruit" sözleri ve duygusuyla tümüyle insanlık dışı trajik bir dönemin ruhunu anlatmaktadır. 20. yüzyılın başlarında, özellike Amerikanın güney eyaletlerinde Afrika kökenli Amerikalılara karşı yapılan ayrımcılığı anlatır. "Tuhaf Meyve" anlamına gelen şarkının ismi ise sorgusuz sualsiz ağaçlara asılarak öldürülen siyah insanları anlatan bir deyimdir.)

MÜZİSYEN: HUGH MASAKELA
ALBÜM: THE BEST OF HUGH MASAKELA
PARÇA: GRAZING IN THE GRASS

Sanki bir ‘eğer’, o mu gibi kuşkunuz mu var? Ama ben bu albümü de listeye koymayı isterim. Sonuçta bana göre 68 tarihli pop eğilimli bu albümün içinde bir caz samimiyeti var bence. Bunu inkar edemem. Amerikalı kökenlerinden uluslararası bir sanat formuna doğru uzanarak gelişen cazı dinleyiciye sıkıca hatırlatır bence.

MÜZİSYEN: WYNTON KELLY TRIO; WES MONTGOMERY
ALBÜM: SMOKING AT THE HALF NOTE
PARÇA: WILLOW WEEP FOR ME

Eğer caz gitar ilgili bir şeylerin listesini yapmaya uğraşıyordsanız hani derler ya önce bunu ortaya koy sonra diğerlerini sırala diye işte bu parça, Montgomery ve albüm benim için de aynen öyledir. Ama derim ki bu albümün mutlaka digital remastered olanını alın, bir de dikkat edin Wes Montgomery’nin albümün içinde radyo programcısı Alan Grant’le konuşması olan olsun.

MÜZİSYEN: DAVE BRUBECK veya VINCE GUARALDI
ALBÜM: TIME OUT veya CAST YOUR FATE TO THE WIND
PARÇA: WILLOW WEEP FOR ME veya CAST YOUR FATE TO THE WIND

Bu listenin içinde sadece burada böyle ikilem içinde kaldım ama bana kalırsa siz ikisini de seçin, garanti olsun... Bu her iki albümde çıktığı yılların pop listelerdinde bile kıskanılacak başarılar elde ettiler ve West Coast’un en iyi klasikleri arasında yer aldılar hep. Bu albümler için özel şeyler söylememe gerek yok, hatta “Take Five” için ben ayrıca daha ne diyebilirim ki ama Guaraldi’nin “Charlie Brown”ını tekrar size bir hatırlatmak isterim doğrusu.

MÜZİSYEN: JOHN COLTRANE
ALBÜM: GIANT STEPS
PARÇA: GIANT STEPS

Başka kime sorsanız size “A Love Supreme” söyleyecektir muhtemelen ama ben içimde hep “Giant Steps”i hissetmişimdir. Ayrıca bu parçanın geleneksel cazda modern caza geçiş sürecinde anahtar rolü üstlendiğini düşünmüşümdür. Bunlara “Blue Train”i de ekleyebiliriz tabii.

MÜZİSYEN: LEE MORGAN
ALBÜM: THE SIDEWINDER
PARÇA: THE SIDEWINDER

Aynen baştaki “Tanya” gibi Morgan klasiği olan bu albüm ve parça da RB grupları tarafından yada Stones ya da Guns ‘N Roses gibi grupları tarafından kanca atılmış bir parçadır sanki benim için. Ne acıdır ki bu önemli müziszyenin yaratım süreci işlevini henüz tamamlamadan çok erken olarak beklenmedik bir ölümle sonlanmıştır.

MÜZİSYEN: DIANA KRALL
ALBÜM: LOVE SCENES
PARÇA: HOW DEEP IS THE OCEAN

Bana hiç de öyle nerden çıktı şimdi bu gibisinden bakmayın ya da niye bu listede bir Oscar Peterson yok ya da George Shearing yok gibilerinden sitem etmeyin, açık olarak bu albümü ve parçayı seçiyorum. Aslına bakılırsa bugün pek çok Amerikalı için caz dediğinizde aklan gelen isimlerin başındadır Diana Krall, bu detayı da yabana atmayın. Ayrıca albümde Russel Malone’un gitardaki ustalığına, Christian McBride’ın basına bugün kim olsa şapka çıkartır emin olun.

Cazkolik.com / 16 Ağustos 2009, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN