Gerry Mulligan

Gerald Joseph "Gerry" Mulligan Amerikalı saksofoncu, klarnetçi, besteci ve aranjördür. Modern caz ve çağdaş müzik tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan Mulligan, öncelikle caz tarihinin öncü bariton saksofoncularından biri olarak tanınmaktadır. Bu garip görünümlü, hantal alete devrimsel nitelikte hafif bir sound getiren sanatçı, baritonu bir altocunun sürat ve maharetiyle çalmayı başarmıştır. Claude Thornhill, Miles Davis, Stan Kenton gibi isimlerle çalışmış değerli bir aranjör de olan Mulligan`ın 1950`lerin başlarında Chet Baker`in de yer aldığı piyanosuz quartet`i, bugün bile en önemli cool jazz gruplarından biri olarak kabul edilmektedir.

1927 yılında New York`ta doğan Gerry Mulligan 7 yaşında piyano çalmaya başlar ve daha sonra klarnet eğitimi alır. Sam Correnti`den saksofon dersleri alan Mulligan, onun teşvikiyle aranjörlüğe başlayacaktır. Ailesi Philadelphia`ya taşınınca 16 yaşındaki Gerry WCAU-CBS radyo orkestrası direktörü Johnny Warrington`u arayarak kendisine hizmet sunmayı teklif eder. Genç liseli çocuğun kararlılığından hoşlanan Warrington Gerry`nin aranjmanlarını satın alacak ve aynı zamanda yapıcı eleştirilerde bulunacaktır. Daha sonra Tommy Tucker`in grubu ve yeniden WCAU`da Elliot Lawrence için aranjörlük yapmayı sürdüren Mulligan, 1940`ların ortalarında Philadelphia`daki özel bir konserde Charlie Parker, Dizzy Gillespie ve Sarah Vaughan gibi dönemin yeni yıldızlarıyla birlikte sahne alarak tenor saksofon çalar. Konser sonrası Parker tarafından bir jam session`a davet edilen Mulligan sadece dinlemek için davet edildiğini düşünürken Parker çalmasında ısrar eder. Bird`ü reddetmek mümkün değildir. "Ölesiye korkmuştum," diye hatırlar Mulligan o günü, "ama Charlie oldukça yardımcı ve yüreklendiriciydi. Onun gibi birinin gençken insanı ittirmesinin hiçbir zararı olmaz." 19 yaşında Gene Krupa orkestrası ve akabinde Claude Thornhill orkestrasında müzisyen ve besteci olarak çalışan Mulligan, yine aynı dönem Gil Evans`la çalışmaya başlar ve John Lewis, Charles Mingus, Lee Konitz, George Russell, Thelonious Monk, Miles Davis, Jack “Zoot” Sims ve Al Cohn gibi isimlerle biraraya gelir. New York`un 1940`ların sonlarındaki yaratıcı müzik ortamından etkilenerek bestecilik ve aranjörlük üzerine yoğunlaşan Gerry Mulligan, modern cazın kilometre taşı niteliğindeki albümlerinden "Birth of the Cool"a paha biçilmez bir katkı sağlayacaktır. Orkestra ortamında emprovizasyonu ön plana çıkaran albüm, cazda yeni bir istikametin başlangıcını temsil etmektedir. Albümdeki 11 parçadan 6`sını ("Godchild", "Darn That Dream", "Deception", "Jeru", "Rocker" ve "Venus de Milo") Gerry Mulligan yazar ve/veya aranje eder, ancak Gerry`nin anlattığına göre "teoriye işlerlik kazandıran, provaları ayarlayan, salonları kiralayan ve genel olarak kırbacı şaklatan" Miles Davis`tir. Miles Gerry`ye çok hoşlandığı "Jeru" lakabını takmıştır. New York`ta kaydedilmesine rağmen batının "cool" yaşam tarzıyla özdeşleşen bu yeni sound “West Coast Jazz" olarak anılacaktır. 1949-1951 yılları arasında Miles Davis`in nonet`iyle performanslara çıkan ve bu arada tromboncu Kai Winding`le de çalışan Gerry Mulligan, Eylül 1951`de ilk albümü "Mulligan Plays Mulligan"ı kaydeder. İş olanaklarının azalması sonucu 1952 baharında Los Angeles`a yerleşen sanatçı önce Stan Kenton orkestrası için aranjmanlar yazar, daha sonra da trompette Chet Baker, basta Bob Whitlock/Carson Smith ve davulda Chico Hamilton/Larry Bunker`den oluşan ilk piyanosuz quartet`i kurar. Farklı özgeçmişlerine rağmen neredeyse manevi bir uyum içinde çalan Mulligan-Baker ikilisi the Haig kulübündeki performansları ve 1952 sonbaharında yaptıkları kayıtlarla büyük bir popülarite yakalarlar, ancak bu verimli ortaklık Mulligan`ın 1953 ortalarında uyuşturucu bulundurmaktan tutuklanması sonucu zamansız sona erecektir. Bu noktada ufak bir bilgi notunu araya sıkıştırıverelim: Mulligan quartet`iyle birlikte genellikle favori bestecisi olarak andığı ve tren ve demiryolu tutkusunu paylaştığı Duke Ellington`un yer aldığı turnelere çıkmış, Ellington da Mulligan ve kendi baritoncusu Harry Carney için “Prima Bara Dubla” parçasını bestelemiştir. 1954 yılında hapisten çıktıktan sonra valf tromboncu Bob Brookmeyer`le yeni bir müzikal ortaklık başlatan Gerry Mulligan, trompetçi Jon Eardley ve tenor saksofoncu Zoot Sims`in de katılımlarıyla grubu zaman zaman sextet`e genişletir; 1958 yılında trompette Art Farmer yer almaktadır. Diğer stilistlere saygı duyan oldukça esnek bir müzisyen olan Mulligan, 1957-1960 yılları arasında Thelonious Monk, Paul Desmond, Stan Getz, Ben Webster ve Johnny Hodges`le ayrı ayrı albümler yapar. Ayrıca 1958`de klasik Sound of Jazz televizyon programında çalar ve I Want to Live ve The Subterraneans filmlerinde rol alır. 1960 yılında ilk Concert Jazz Band`i oluşturan Mulligan kendisinin de dahil olduğu 5 reed (kamışlı), 6 brass (bakırlı) ve piyanosuz ritm grubundan oluşan topluluğuyla Village Vanguard`da sahne alır; ayrıca Kuzey Amerika ve Avrupa turnelerine çıkar ve Verve Records adına 5 albüm kaydeder. 1964 yılına dek varlığını sürdüren grupta zaman içinde Bob Brookmeyer, Zoot Sims, Clark Terry ve Mel Lewis de yer almışlardır. Concert Jazz Band dağıldıktan sonra aktivitesi nispeten azalan Mulligan 1968-1972 yılları arasında Dave Brubeck Quartet`le turneye çıkar ve Brubeck`in "The Light in the Wilderness" adlı oratoryosunun Cincinnati Senfoni Orkestrası tarafından yapılan kaydında solist olarak yer alır. Brubeck Mulligan`la ilgili görüşünü şu sözlerle ifade etmiştir: "Gerry Mulligan`ı dinlediğinizde bir parça içinde cazın geçmişini, bugününü ve geleceğini dinliyormuş hissine kapılırsınız, ve bu öylesine bir zevk ve saygıyla yapılmıştır ki aradaki geçişin farkına varmazsınız." 1970`ler boyunca part-time bir big band yöneten Mulligan`ın The Age of Steam albümü (1971/1972) ve özellikle de “K-4 Pacific" adlı bestesi trenlere duyduğu hayranlık sonucu ortaya çıkmıştır. Albümde, ki sanatçının eski Concert Jazz Band`inin bir uzantısı niteliğindedir, piyanosuz quartet ritm grubu fikri tersine çevrilerek piyano, gitar, bas, davul ve perküsyondan oluşan beşli bir ritm grubu kullanılmıştır. 1970 ve 80`leri genellikle orkestra için bir bariton saksofon repertuvarı oluşturma çalışmalarıyla geçiren Gerry Mulligan bir dönem soprano saksofon da çalmış, 1970`lerin ortalarında vibrafoncu Dave Samuels`in de yer aldığı bir sextet yönetmiş ve 1986`da bir plakta Scott Hamilton`la birlikte çalmıştır. 1990`larda mükemmel "no-name" quartet`iyle dünyayı dolaşan ve Miles Davis Nonet klasiklerini yeniden yorumlayan "Rebirth of the Cool Band" grubuyla performans ve kayıt çalışmaları yapan Gerry Mulligan, hayatının son anına kadar çalma isteğini kaybetmemiştir. Mulligan`ın besteleri arasında "Walkin` Shoes," "Line for Lyons," "Bark for Barksdale," "Nights at the Turntable," "Utter Chaos," "Soft Shoe," "Blueport," "Song for Strayhorn," "Song for an Unfinished Woman" ve "I Never Was a Young Man" yer almaktadır.

Sanatçının kariyeri boyunca elde ettiği ödüllerden bazılarıysa şunlardır: 1981 Grammy Ödülü (Best Jazz Instrumental Performance by a Big Band), Walk on the Water ile The Age of Steam, For an Unfinished Woman ve Soft Lights and Sweet Music albümleriyle Grammy adaylığı, 1982 The Birth of the Cool albümü ile Grammy Hall of Fame, 1982 Connecticut Arts ödülü 1984 The Big Band and Jazz Hall of Fame, 1988 Duke Ellington Fellow at Yale University 1990 Philadelphia Music Foundation Hall of Fame 1991 American Jazz Hall of Fame 1992 Lionel Hampton School of Music Hall of Fame 1994 Down Beat Jazz Hall of Fame 1995 Artists Committee for the Kennedy Center Honors for the Performing Arts. Ayrıca 42 yıl boyunca (1953–1995) the Down Beat dergisi okuyucu anketlerinde en iyi bariton saksofoncu ödülü.

Gerry Mulligan diskografisi: Lider olarak: 1950: The Gerry Mulligan Quartet The big band sides are from 1950, 1951: Historically Speaking, 1951: Mulligan Plays Mulligan (Prestige) - Mulligan`s first session as leader 1953: The Original Quartet With Chet Baker, 1953: Konitz Meets Mulligan (with Chet Baker), 1954: Gerry Mulligan quartet: Pleyel Concert, 1955: Gerry Mulligan and his Quartet (California Concerts or Jazz Goes To High School), 1955: Presenting the Gerry Mulligan Sextet (EmArcy) 1956: Mainstream of Jazz (EmArcy), 1956: At Storyville, 1957: Reunion with Chet Baker1957: Mulligan Meets Monk (with Thelonious Monk as co-leader), 1957: Blues in Time (Quartet with Paul Desmond Verve records, released on CD as Gerry Mulligan/Paul Desmond Quartet) 1957: Getz Meets Mulligan in Hi-Fi, 1958: Jazz Giants `58 (Verve), 1958: What Is There to Say? 1959: Gerry Mulligan Meets Ben Webster, 1960: Gerry Mulligan and the Concert Jazz Band at the Village Vanguard (with drummer Mel Lewis), 1961: Gerry Mulligan Meets Johnny Hodges, 1962: Live at the Olympia Paris, 1962: The Gerry Mulligan Quartets, 1963: Jeru (with Tommy Flanagan, Ben Tucker, Dave Bailey), 1963: The Great Gerry Mulligan (Crown Records), 1963: Night Lights (Philips Records) 1963: Spring is Sprung (quartet with Bob Brookmeyer) (Philips Records), 1964: Feelin` Good (Limelight Records), 1964: Complete Studio Recordings The Gerry Mulligan Sextet with Art Farmer, Bob Brookmeyer, 1965: If You Can`t Beat `Em, Join `Em, (Limelight Series), 1965: Something Borrowed / Something Blue (Limelight Records) (with Zoot Sims - Mulligan also plays alto sax), 1970: Live at the Berlin Philharmonie (with the Dave Brubeck Trio)). 1971: Age of Steam Gerry Mulligan and his Orchestra1974: Summit (Reunión Cumbre) with Astor Piazzolla, 1974: Gerry Muligan / Chet Baker: Carnegie Hall Concert, 1976: Gerry Mulligan meets Enrico Intra with Enrico Intra, 1983: Little Big Horn (GRP)1990: Lonesome Boulevard, 1992: Re-Birth of the Cool, 1993: Billy Taylor and Gerry Mulligan: Live at MCG (live, with pianist Billy Taylor at Manchester Craftsmen`s Guild (MCG) in Pittsburgh), 1993: Paraiso with Brazilian singer Jane Duboc, 1994: Dream a Little Dream Gerry Mulligan Quartet with Ted Rosenthal, 1995: Dragonfly The final recordings. Sideman olarak: Miles Davis ile, Birth of the Cool (1957), Charles Mingus ile, Charles Mingus and Friends in Concert (Columbia, 1972), Mel Tormé ve George Shearing ile, The Classic Concert Live (Concord, live, 1982).

Cazkolik.com / 6 Nisan 2013, Cumartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN