İtalyan ekonomisi için sıkıntılı ama İtalyan caz müzisyenleri için ise bereketli günler...

Dinlemeye başladığınız müzikler yazıdaki sırasıyla Chick Corea ve Stefano Bollani`nin Orvieto isimli albümlerinden If I Should Lose You, Enrico Rava`nın Tribe isimli albümünden albüme adını veren Tribe, Nico Morelli Trio`nun Live in Morocco albümünden Bye Bye Blackbird ve Simona Molinari`nin albümünden In Cerca Di Te`dir.

Gelen haberlere göre İtalyan ekonomisi sıkıntılı günler geçiriyor olabilir ama İtalyan caz müzisyenleri ardı ardına yeni albümler yayınlayarak caz çevrelerinin dikkatlerini çekiyor, moral üstünlüğün kaybolmamasını sağlıyorlar...

Konuya ekonomiden girdik madem devamını getirelim. Malum, Yunanistan`ın ardından İtalya`nın ekonomik göstergelerinde kötü sinyaller belirdi, Berlusconi hakkında birbiri ardına iddialar ortaya atılıyor, söylendiğine göre borç bini aşmış vaziyette ama İtalyanlar hayata renkli yanından bakmayı seven insanlar ve bu sorunların çok daha ağırlarını tarihleri boyunca sayısız kez yaşadılar, üstesinden rahatlıkla geleceklerdir. Ekonomi konusu karamsar görünüyor olabilir ama İtalyan caz sahnesi hiç de öyle değil... Avrupa caz coğrafyasının en renkli ülkelerinden İtalya aynı zamanda dünya cazının ortak sahnesine en fazla isim hediye eden ülkelerden. Bir çok ünlü İtalyan müzisyenin yayınladığı yeni albümler bu nedenle sadece İtalyanları değil hem Avrupanın genelini hem de dünya cazını takip edenleri ilgilendiren çalışmalar oluyor.

Epeydir bu yazıyı kaleme almak için elimizdekileri derlemeye çalışırken farkettik ki sadece 2011 içinde yayınlanan albümleri ele alsak dahi hatırı sayılır miktarda çalışma ortaya çıkacaktı, biz de öyle yaptık. Aslına bakarsanız bizim buraya aktardıklarımızın daha fazlası buraya almadıklarımız diyebiliriz. Neyse, gelelim İtalyan caz müziğinin son aylardaki yeni albüm faaliyetlerine.

İtalyanların ünlü piyanisti Stefano Bollani`den Chick Corea ile duo piyano kaydı; Orvieto.

Adı daha yaşarken caz efsanesine dönüşen Chick Corea ile İtalyanların ünlü piyanisti Stefano Bollani`nin geçen yıl Umbria Jazz Festivali konserleri ECM tarafından yayınlandı. 1973 yılından bu yana düzenlenen İtalyanların haklı övünç kaynağı, Perugia`nın gururu olan festival her yıl sahnelerinde pek çok önemli ismi ağırlamakla meşhur. 2010`da festivalin güçlü yılları arasında sayılabilir. Başta albümlerinden söz ettiğimiz ikilinin yanı sıra Herbie Hancock, Tony Bennett, Sonny Rollins gibi majör isimleri ağırlamıştı Perugia kasabası. Umbria Jazz Festival ve Umbria Jazz Winter adı altında iki farklı şekilde gerçekleşen etkinlikler İtalyan cazının dünya en önemli sergileme alanlarından biri durumunda. İşte, Corea ve Bollani ikilisinin konserleri de Temmuz ayındaki festival döneminde düzenlenmişti.

Chick Corea albüm kitapçığında duo piyano çalışmaları için yazdığı kısa yazıda; "Başta, ilk önce solo piyano doğaçlamaları vardı ve bu işi Art Tatum ile Keith Jarrett olabildiğince yükseğe çıkarıp orada bıraktılar. Sonra ikili piyano doğaçlamaları geldi, bu konuda da Herbie Hancock`ın yaptığı çalışmalar dikkat çekiciydi. İki piyanistin birlikte doğaçlama yapmaya kalkması yeterince cesaret isteyen bir iştir. Bizim, Stefano ile yaptığımız çalışma ise bizim için hem oldukça eğlenceli hem de tatmin edici oldu. Bu konser için daha önce birlikte hiç bir prova yapmadık, sadece doğaçlama için kullanacağımız şarkıları belirlemeye gayret ettik. Parçalardaki doğaçlama bölümleri için herhangi bir ön düzenleme yapmadık, her şey kendiliğinden gelişti. İşin doğası da bu değil mi zaten?" diyor.

Chick Corea`nın birbirlerine ve müziğe karşı ikili meydan okuma olarak gördüğü duo stili müziğin en heyecan verici deneyimlerinden. Hem müzisyen için öyle hem de dinleyici için. Albümü dinlediğiniz zaman ikili çalımlardaki kontrolün başında Corea`nın olduğunu anlıyorsunuz. Bu, Bollani için duygusal bir durum yaratmış olsa gerek çünkü "müziğe başladığımdan bu yana dinlediğim ilk piyanistlerin arasında Corea vardı ve onun tekniğinden çok fazla şey öğrendim" diyerek aralarındaki hürmeti izah ediyor.

Orvieto`yu elbette sadece İtalyan caz ortamının bir albümü olarak kabul etmek yanlış olur. Hem Chick Corea`nın varlığı, hem projeyi ECM gibi bir dünya markasının yayınlamış olması albümü çok daha geniş bir dünyaya ait kılıyor.

Avrupa cazını ayakta tutan firmalardan ECM İtalyanların büyük trompetçilerinden Enrico Rava`nın Tribe`sini yayınladı...

Trompetin yaşlanmayan gençlerinden Enrico Rava ülkemizde iyi tanınan ve sevilen bir müzisyen. Son yıllarda nerdeyse yılda en az iki kez izlemeye alıştığımız usta müzisyenden hem öğrenecek çok şeyimiz, hem de müziğini takip etmeye ihtiyacımız var. Müziğini takip etmek derken o işi uzakta olsa da yapabiliyoruz, işte ustanın son albümü dünyanın en çalışkan, yaratıcı ve üretken firmaları arasında başı çeken ECM`den çıktı. Rava, Tribe adını verdiği kayıtta kendisi ve davulcu Fabrizio Sferra dışında tümüyle genç İtalyan caz müzisyenleriyle çalışmış. Enrico Rava geçmişinde bir süre ECM ile çalışmasının ardından 2003 yılı albümü Easy Living ile firmaya geri dönüş yaşamıştı. Yanlış bilmiyorsak o yıldan beri ECM ile olan çalışmasına devam ediyor. 2003 sonrasında neredeyse her yıl bir albüm yayınlayan Rava`nın çalışmalarının tümü bütün dünyada ilgi gördü. Bu son albümü ise usta müzisyenin kurduğu son ve en yeni beşlisi. Hatta, eleştirmenlere göre şu anda İtalyan caz sahnesinin en güçlü ekiplerinden... Downbeat dergisinin 2005 yılı Critics Poll seçimlerinde adı öne çıkan genç trombonist Gianluca Petrella, 1985 doğumlu piyanist Giovanni Guidi ki Rava onu ilk dinlediğinde yaratıcı yeteneğine hayran olup hemen adını bir kenara yazmıştım diyor, daha da genç bir kontrbasçı Gabriele Evangelista ve bir usta, Chet Baker, Paul Bley, Kenny Wheeler gibi isimlerle çalmış 52 yaşındaki davulcu Fabrizio Sferra albümün güçlü kadrosunu oluşturuyor.

Rava`nın son çalışması Tribe, eski ve yeni parçaların bir araya getirildiği, cesur kolektif doğaçlamalara gidilen gözalıcı bir kayıt. 2010 yılı Ekim ayı içinde Udine`de ki Arte Suono Studio`da kaydedilen albüm oniki parça içeriyor. Rava ve albümle ilgili olarak İstanbul Jazz Center`ın Aralık ortasında sahnesinde ağırlayacağını duyduk, hatta Biletix`te biletleri satışa sunulmuş, umarız bir aksilik olmaz da İtalyanların bu en genç ve etkileyici beşlisini İstanbul`da izleme imkanı buluruz.

Eleştirmen John Kelman Rava`nın son yıllarda kendini altmışlı yıllardan daha özgür hissettiğini ima ettiğini iddia ediyor. Mümkün olduğu kadar free jazz`ın içinde kendi icadı lirik çizgiyi muhafaza eden müzisyenin değişen zamının getirdiği değişimi kendi müzikal çizgisinde eritmeyi başardığından söz ediyor. Yanına aldığı genç müzisyenlerin de bu deneyimin parçası olmalarını arzu ettiği belli olan Rava Tribe ile bir sonraki albümüne kadar hızlı ve sk sık ara yollara sapılan maratona çıkmış vaziyette.

İtalyanların gözalıcı piyanistlerinden Nico Morelli cazda swing duygusuna aşık olanları mest edecek albümünü trio formatında yayınladı; "Live in Morocco".

İnsan, adında Morocco olan bir caz albümünde haklı olarak çölün kaygan kumlarında salınan bir müzik bulmayı bekliyor ve Nico Morelli`de tüm duygusallığıyla bize bu tadı öyle güzel yaşatıyor ki... İtalyan caz sahnesinin Siena Jazz yöresinden bir isim olan Morelli Berklee ve Manhattan School`da eğitim aldı. 1991 yılında Steve Lacy ve Glenn Ferris ile çaldığı albümle adını yeni caz çevrelerine duyurmaya başlayan Morelli İtalyan cazının bilinen tüm önemli isimleriyle sayısız kayıtlar yaptı, konserlere çıktı. 1994 yılında yayınladığı ilk albümü Behind The Window ile pencerenin arkasındaki müziği o yıldan beri ustalıkla icra etmeye devam ediyor. Nico Morelli evet İtalyan ama 1998`de taşındığı Paris`te yaşayan bir İtalyan, tıpkı albümünde davul çalan Aldo Romano gibi -ki o çok daha küçük yaşta Fransaya taşınmıştı-. Ama Morelli Fransız değil İtalyan cazının güçlü isimlerinden olarak anılıyor. Müziklerinde Ravel, Debussy, Faure, Albeniz gibi Akdeniz kökenli klasik bestecilerin izleri çok belirgin hissedilen Morelli bu anlamda cazla klasik arasında bir çeşit fusion peşinde koşuyor ama bir yandan da Bill Evans gibi isimlerin müzikleriyle klasik etkiler ve kendi müziği arasında bir çeşit denge-balans tutturmayı başarmış. Caz gelenekleri arasında güçlü köklere sahip böylesi bir fusion Morelli`nin müziğinde yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelen güçlü duyguların ev sahipliğine ait.

Live in Morocco Fas`ın güneyindeki uçsuz bucaksız çölde rüzgarın ve kumların yakıcılığında müzik dinlemek gibi bir duyguya sahip. Davulda büyük bir usta Aldo Romano`nun swingli fırçaları, Michel Benita`nın usta işi basıyla ortaya sürekli başa alarak dinlemek isteyeceğiniz güzel bir albüm çıkmış.

İtalyan güzelliğinin müzikteki zerafeti Simona Molinari Tua ismini verdiği albümünü yayınladı...

Sırada bu kez İtalyanların adı kimi zaman pop, azda olsa kimi zaman cazla anılan genç bir kadın şarkıcısı var; Simona Molinari. 1983 doğumlu güzeller güzeli bir kadın olan Molinari`ye tam olarak caz şarkıcısı demek zor ama iki çizgi arasında dinamik bir müziği var güzel kızın. Yeni albümü Tua`da otuzların hızlandırılmış swingine bolca seksenlerin İtalyan popunu katın, üzerine genç ve güzel bir kadının çekiciliğini, üç parçaya da Peter Cincotti`nin vokal katkısını ekleyin ortaya her şekilde merak edeceğiniz karışımın çıkacağı kesin. Şarkıların çoğundaki big band hissi size kimi zaman bir vodvilde olduğunuzu düşünecek, İtalyanca sözlerin anlamasanız da kısa kelimelerle kulağa çekici gelen fonetiğini farkedecek, düetli parçalarda Cincotti`nin İtalyancadan İngilizceye geçişlerdeki ek yerlerinin belli olmaması için düzenlemelerde ne denli uğraştıklarını farkedecek ve Danny Diaz`ın Louis Armstrong`u fazlaca hatırlatan back vokalini gülümseyerek dinleyeceksiniz.

Simona Molinari`nin Tua`sı belki sizi uzun süre meşgul edecek bir albüm değil ama ilk dinleyişte renkli ve çekici bir içeriğe sahip olduğunu da belirtmek gerek.

Cazkolik.com / 10 Kasım 2011, Perşembe

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN