15 YILIN ARŞİVİ

Keith Jarrett en iyi solo albümlerinden Rio konseri sürecini NPR`dan Guy Ruz`la konuştu

Guy Raz / NPR: Son günlerini yaşadığımız yılın bahar aylarına geri dönelim, dünyanın en güzel şehirlerinden Rio de Janeiro`ya, 9 Nisan akşamı şehrin eski opera binasının yorgun sahnesine günümüzün en önemli müzisyenlerinden piyanist Keith Jarrett çıkar. Tek başınadır. Steinway piyanonun taburesine oturur. Kendi ifadesiyle piyano öyle mükemmel bir durumda da değildir.

Yaklaşık iki saat kadar -sıklıkla solo konserlerinde olduğu gibi- bir sonraki hamlesinde ne yapacağına dair fikri olmadan çalar. Düpedüz doğaçlamadır yaptığı.

Sonunda Jarrett`ın ağzından "işte, Rio albümü de ortaya çıktı" sözleri dökülür. O gece yorgun opera salonunda Jarrett`ı izleyen şanslı cazseverler büyük piyanistin elli yıllık kariyerinin en iyi gecelerinden birine tanık olmuşlardır.

An be An

NPR`dan Guy Raz`a konuşan Jarrett Rio konseri için önceden hiç bir hazırlık yapmadığını, tümüyle o anki duygularıyla çaldığını söylüyor ve ekliyor; "Bir daha asla aynısını yapamam. Hiç bir fikrin olmadan, düşünsene, an be an, nanosaniyelik anlar içinde bir sonraki tuşa basmayı planlıyorsun, ne bir fikir var aklına gelen, ne de planın... Üstelik, bir çok insanın benim bu yaptıklarım konusunda şüpheli olduğunu biliyorum, yani inanmıyor olabilirler, bazen ben bile kendimden şüphe ediyorum."

Keith Jarrett yaptığının bir tür "beden dışı deneyim" ile mukayese edilebileceğini söylüyor. Yani, şovuna başlamadan önce kendini reset`leme durumu bu.

"Bulunduğum yerde içinde bulunduğum kültürel ortamı anlamaya çalışırım, dilini dinlerim, nerede olduğumu düşünürüm, bu anlamdaki hazırlık konsere gidiş süresince önemlidir." diyen Jarrett "Albümü dinlediğinizde bunu gayet açık olarak görebilirsiniz, konser verdiğim yer Hollanda veya Almanya ya da Amerika`nın bir şehri değildi, ekvatorun güneyinde başka bir yerdi ve bu şehir benim daha özgür düşünmem için bana bir şeyler yaptı, öyle sanıyorum" diye ekliyor.

Solo çalmanın özgürleştirici bir deneyim olduğunu kabul ediyorum

"Ama bu işte yüzüstü düşmeye de hazır olmalısınız. Hani bir film vardı, Flashdance diye, orada oynayan dansçı kızın başına gelen gibi, dansederken daha kötü ne olabilir, işte o oldu tam o duygu gibi..."

Üç yıl önce 30 yıllık eşiyle uzun ve sancılı bir boşanma süreci geçirdi. Bu durumun üzerinde yarattığı etkiyi de anlattı Jarrett.

"Bir insanın hayatında değişiklik olursa, özellikle büyük bir değişiklik, beklenmeyen, öngörülemeyen bir değişiklik ve siz eğer bir sanatçı iseniz bu durumu sanatınızda kullanırsınız. Bu size iyi gelen bir şey değilidir ama içinde büyük bir enerji barındırır. Eğer doğaçlama müzik icra eden bir müzisyenseniz o zaman `ben şimdi ne çalacağım` diye düşünmeye başlarsınız. Yani yaşadığınız bu süreç, durum, merak müzikte yeni şeyler üretmenize yarar."

Keith Jarrett şimdi yeniden nişanlandı ve Rio`da çalarken ilişkisi hala yeniydi.

"Ama Rio çok daha pozitif, daha umutlu ve zevkli idi" diyen Jarrett ekler; "Orada rahat olduğumu hatırlıyorum çünkü yeni bir ilişki içindeydim ve bu bana hayatımın gittiği yön hakkında düşünme, malzeme edinme, kurgulama yapma imkanı verdi, bir sonraki müzik deneyimim için umut dolu özel bir yakıt oldu..."

Belki de bundan elli yıl sonra Jarrett`ın en iyi işilerinden biri olarak anılacak bu çalışmanın içerdiği nedenler işte bunlar. Zaten Jarrett`da sözünü şöyle tamamlıyor;

"Zaten garip şekilde kendimi sahnede çok rahat hissettim. İnsanların ne düşündüğünün hiç önemi yoktu, bu işi daha önce yüzlerce kez yapmış olmamın da hiç önemi yoktu. Bu iş aslında zor bir iştir, ne olursa olsun kendini tekrar etmemen lazım, bu nedenle giderek düşündüğünden de zorlaşmaya başlar ama yaparsın..."

Cazkolik.com / 21 Aralık 2011, Çarşamba