Louis Armstrong`un ölümünün üstünden 40 yıl geçti ama o hâlâ evinde misafir ağırlıyor

New York - Cazkolik benim için bir tutku, hatta bazen tutkudan da öte, caz kelimesini duyduğum anda hemen bir şeyler yazmam gerektiğini düşündüğüm bir yer benim için. Uzun zamandır New York’ta koşuşturup durmaktan, yeniye adaptasyon sürecimden bu tutkumu sürekli öteledigimin farkındaydım. Ta ki arkadaşım Sevginar Vatan’ın bana "Queens College’ta Louis Armstrong Ev Müzesi ile ilgili bir afiş gördüm, etkinlik varmış, gidelim mi?" demesine kadar.

Sevginar, Hacettepe Üniversitesi’nde araştırma görevlisi, Queens College’a misafir araştırmacı olarak altı aylığına geldi. Hayatta `tesaduf` kelimesinin anlamını yitirdiği zor anlar yaşadığım için, her şeyin bir nedeni olduğuna dair inancımın güçlendiği günlerden biriydi yine o gün ve büyülü caz dünyasının kapılarından biri olan Louis Armstong’un Corona’daki evinin kapıları bu sefer bize açılıyordu.

"Satchmo" ve "Pops" lakaplariyla bilinen Armstrong bildiğimiz gibi cazın kurucu babalarından... 1901 yılında New Orleans’da doğan büyük sanatçının cazın kurucu babalarından biri olarak anılmasının aslında bir çok sebebi var. Öncelilkle cazda enstrümanıyla birlikte şarkı söyleyen ilk kuşak caz müzisyenlerinden biri olarak kendisini takip edenlere rol model olmuştur. Elli yıl boyunca kayıt yaptığı hit parçaları hala günümüzün en sevilen şarkıları arasındadır. Otuzdan fazla filmde yer aldı, bestelediği onlarca parça caz standartlarının ölümsüz eserleri arasında yer almakta. Popüler olduğu dönemde yılda ortalama 300 konser vermiş ve "Satchi" lakabıyla 20. yüzyılın en ünlü isimlerinden biri olmuştur. Hızla artan şöhretine rağmen işçi sınıfının semti olarak bilinen Corona’daki evinde mütevazi bir hayat yaşamıştır. Yaşadığı yıllarda Louis Armstrong’un ismini duymak insanlara mutluluk veriyordu. Müziğin dışında, varliığı bile yaşam kaynağı olarak anılıyordu.

1943 yılında eşi Lucille ile birlikte yaşadığı Corona, Queens’teki mütevazı evi, hayatının geri kalanını geçireceği yer olmuştu. Armstronglar’dan sonra kimse o evde yaşamadı ve Queens College büyük bir duyarlılık gösterip gerekli desteği sağlayarak evi müzeye dönüştürdü.

Sevginar`la 6 Mayıs Cumartesi birlikte gittiğimiz 34-56 107. Cadde`deki Louis Armstrong’un evinde bizi, bir oylamayla ilgili olarak kapıda duran gülen yüzlü iki kişi karşıladı. American Express ve The National Trust for Historic Preservation tarafından düzenlenen tarihi yerleri koruma programı çerçevesinde Louis’in evinin muhteşem bahçesinin koruma altına alınması için yeterli oyun toplanması gerektiğini anlattılar. Hemen oylarımızı verip o güne özel olarak ücretsiz verilen Louis Armstrong evinin ziyaret biletilerimizi alıp kendimizi muhteşem bahçenin içerisine bıraktık. Louis Armstrong 71. yas gününü bu bahçede kutlamış ve iki gün sonra da hayata gözlerini yummuştu. Genelde bu tip etkinliklerde ikram edilen yiyecekler, etkinliğin türüne göre değişir. Bu sefer ki ikram bizi çok şaşırtmıştı. Louis’in en sevdiği yemek olan kırmızı fasulye ve pilav misafirlere dağıtılıyordu. İçecek olarak da taze limonata. Bahçenin bir köşesinde de canlı müzik olarak Louis’in parçaları çalınıyordu. Bundan daha güzel bir anma etkinliği olmazdı herhalde. Etkinliğe katılanların yaş sınırı da yoktu. 65-70 yaşlarındaki bir çift swing yaparken, beş yaşındaki bir çocuk bahçenin köşesinde oyun oynayabiliyordu.

Ziyaret saatlerimiz geldiği zaman artik Louis Armstrong’un bestelerini yaptığı, eşiyle mutluluk içinde yaşadığı, gülen yüzünün her yerde ışıldadığı eve girme zamanımızın geldiğini anladık. Girişte hediyelik eşya satan ufak bir dükkandan sonra evin kapıları açıldı. Önce hayatıyla ilgili mini belgesel izledik. Daha sonra ise rehber eşliğinde tura başladık. İki katlı evin ilk katında salon ve mutfak bulunuyordu. Salon zevkli döşenmiş, mütevazı görünümlüydü. Louis’in misafirlerinin gelecegi, piyanosuyla harikalar yaratacağı, kimi zaman eşiyle bir şeyler içeceği bir yer olarak insanın zihninde canlanıyordu. Sonraki durak ise mutfak. Mutfak modern dizayn edilmis, rahat kullanım alanı olan bir bölüm. Sevginar’in perspektifinden çekilen resimlerin daha etkili olacagini düşündüğümüz için resimleri, yazıdan daha bol kullandık. Resimlerde çok net görebileceğiniz evin alanları gezerken bile insanı rahatlatırken, Louis’in evde kayıt yapmış olduğu besteleri, trompetinden çıkan o büyülü ses, arkadaşlarıyla sohbetleri, tur boyunca eşlik ediyordu. İkinci kata çıkarken merdivendeki alet hepmizi şaşırttı. Rehberin anlattiğina gore Louis, son zamanlarında bu engelli asansörünün üzerinde anca ikinci kata çıkıp inebiliyordu. Ahşap merdivenlerden çıkıp ikinci katın odalarıyla karşılaştık. Bir yatak odası, çalışma odası ve banyonun bulunduğu ikinci katta, çesitli portreler o yıllardan ipuçlari veriyordu. Banyoda en çok ilgi çeken iki ayna iki lavabo olması. Her şey ayrıntılı düşünülmüş. Duvarların parlak duvar kağıtlarıyla kaplanması da sanatçının içindeki parlaklığı işaret ediyordu adeta. Çalışma odasına girince bir anda aklıma ünlü caz standantları geldi. O bestelerin çoğu herhalde burada yapılmıştı. Manzarası ağaçlara bakan güzel odanın beste yapmak için insana tahrik ettiği kesin. Yatak odası ise eşiyle aşk temelli evliliklerini yansıtır duvar kağıtlarıyla bezeliydi. İkinci kat turumuzu bitirip artik turun sonuna gelmiştik. Birinci kata indiğimizde şunu farkettim, her şey o kadar olduğu gibi muhfaza edilmiş ki sanki işte şu odadan Louis Armstrong çıkacak, sanki mutfakta bize kırmızı fasulye ikram edecekmiş gibi geldi. İşte bizi büyüleyen de bu samimi ve aynı kalmışlık, zamanın donmuşluğu oldu..

Hediyelik eşya bölümünden hatıralık iki kartpostal alarak görevlilere teşekkür edip artık evden ayrılmıştık. Cazla ilgilenen herkesin bu eve uğramasını gönülden istiyorduk.

Bu yaz New York’a yolu düşecekler için ufak bir program hatırlatması yapmak istiyorum. "Summer with Satchmo 2012" etkinlikleri kapsamında Haziran - Temmuz - Ağustos aylarında Louis Armstrong ile ilgilii konserler, film gosterimleri ve etkinlikler düzenlenecek. Daha ayrıntılı bilgi için: http://www.louisarmstronghouse.org sitesine bakabilirsiniz.

Yazı: Beliz Hazan

Fotoğraflar: Sevginar Vatan

Cazkolik.com / 12 Haziran 2012, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN