New York`un ünlü Brill Binası popüler müziğin etkili bir figürü

Bina Deyip Geçme: Kurt Elling - 1619 Broadway (The Brill Building Project)

Bir şarkının büyük bir şarkı olmasının yolu, o şarkının farklı biçimlerde yorumlanabilmeye ne denli açık olduğundan geçiyor dersek çok da yanlış bir tanımlama yapmamış oluruz. Bu tarif, en azından caz için büyük bir doğruluk taşıyor. Haklısınız, büyük bir şarkının güzel bir yorumu için de iyi bir düzenleme ve sağlam bir yorumcu gerekecektir.

9 defa Grammy’ye aday gösterilmiş ve 13 defa Downbeat Eleştirmenler listesine girmiş olan Kurt Elling’in 2012’de yayınladığı ve adını, popüler müzik kültürünün en önemli figürlerinden birisi olan New York’daki ünlü Brill Binası’ndan alan ve o binada yeralan ofislerde bestelenmiş şarkılara ayırdığı albümü, az önce tarif etmeye çalıştığımız türden büyük şarkılara yapılmış usta işi düzenlemeleri ve görkemli yorumları içeriyor.

Albüme geçmeden önce Brill Building’in müzik endüstrisi ve tarihi açısından nasıl bir anlam taşıdığını konuşalım. Bir süredir restorasyon nedeniyle ikamete kapalı olan Brill Building 1931’de inşa edilmiş. Manhattan’ın ünlü Broadway caddesi üzerinde yer alan bina, aralarında Sonny Bono, Jerry Leiber ve Mike Stoller, Doc Pomus, Burt Bacharach, Marvin Hamlisch, Bobby Darin, Frankie Valli, Liza Minnelli gibilerinin de olduğu (say say bitmez) çok sayıda ünlü müzisyene, söz yazarına ve besteciye çalışma alanı sağladığı gibi müziği üreten insanların, menejerler, plak şirketleriyle ve yayıncılarla, böylelikle sektörle ilişkilerini tesis etmesine olanak tanımış.

Müzik yazarları Brill Binası’nın kendine özgü bir sound ama daha da önemlisi endüstriye karşı yeni bir tavır geliştirdiği konusunda hemfikir gözüküyorlar.

Rock ‘n roll’un görkemli yıllarında müzik üretiminin yıldızları (ve dolayısıyla gücün sahibi) şarkıcılar iken Brill Building tavrıyla birlikte endüstrinin kontrolünün tekrardan yayıncılara ve plak şirketlerine geçtiğini, bunu sağlamak için söz yazarları ve bestecilerin çılgınca bir rekabet içinde çalışmaya zorlandıklarını yazıyor tarihçiler.

Her ne kadar binadan, Paul Simon, Neil Sedeka ya da Neil Diamond gibi kendi bestelerini yorumlayarak şöhrete kavuşan ve unutulmazlar arasına giren besteci-şarkıcılar çıkmış olsa da, Brill Building şarkının şarkıcıdan daha önemli olduğu bir devrin kapılarını aralamış.

Eski görkemini kaybetmiş olsa da bina, şimdilerde, şirketler tarafından yönlendirilerek zamanının çok satarlar listesine girmiş şarkıları seslendiren ancak bir çoğunın adı uzmanlar hariç hatırlanmayan şarkıcılarla ya da gruplarla değil, içine ancak bir piyano ve birkaç sandalye sığacak kadar ufak ofislerin pencerelerinden sokağa dökülen ezgilerle, bir kuşağın aşklarına fon teşkil etmiş sözlerle hatırlanıyor.

Gelelim albüme

Kariyerine başladığı Chicago’yla ilişkilendirilebilecek çok sayıda albüme imza attıktan sonra 2008’de New York’a taşınan Kurt Elling yeni şehrine dair bir albüm yapmayı tasarlarken, olağan şüphelilerden uzak durmaya çalıştığını, bazıları daha önce caz müzisyenleri tarafından ziyaret edilmiş olsa da fazlaca dokunulmamışşarkıları seçmeye özen gösterdiğini ancak asıl hedefin şehrin müziğe olan devasa katkısının bir sembolü olarak toplumsal bellekte yerini almış olan Brill Building’i yeniden inşaa etmek olduğunu söylüyor.

Albümüyle bu iddiayı gerçekleştirdiğini rahatlıkla söyleyebileceğimiz Kurt Elling şarkıcı olmanın ötesinde bir yere oturuyor. Kaslı, tok, oturaklı ses tonu; standard şarkı repertuvarının dışında kalan ve kimselerin dokunmayı dahi aklına getirmediği popüler şarkıları cazlaştırabilmedeki becerisi; vokaller ve doğaçlama enstrumantal pasajlar arasında muhteşem dengeye sahip düzenlemeleri ve hülasa benzersiz müzikal vizyonu ile onu, katışıksız bir müzisyen olarak anmak daha doğru olacaktır.

Kurt Elling’e; basta Clark Sommers, davulda Kendrick Scott ve piyanoda eski dostu Laurence Hobgood’dan oluşan çekirdek grubun yanısıra bazı icralarda, Joel Frahm ve Ernie Watts gibi cazın ağırtoplarının da aralarında olduğu bir çok konuk da eşlik ediyor.

Elling`in 11. albümü olarak Concord Jazz etiketiyle yayınlanmış olan ve 1619 Broadway (The Brill Building Project) adını taşıyan albümde, bir kısmının armonik yapısı değiştirilmiş, bazıları orijinalinden fazla uzaklaşmadan ama cazın kendine özgü fırçalarıyla tekrardan renklendirilmiş ama bir kısmı da kökünden değişip başka bir şeye dönüşmüş toplam 11 icra yeralıyor.

Yakında Akbank Caz Festivali kapsamında bir konser verecek olan basçı Christian McBride’ın vokalde yeraldığı ve The Coasters tarafından meşhur edilmiş ‘Shoppin` for Clothes’ muzip ve eğlenceli tavrıyla; Carole King’in ünlü hit şarkısı ‘Pleasant Valley Sunday’ John McLean’in gitar solosu ve funky icrası ile; Büyük Üstad Duke Ellington’ın unutulmaya yüz tutmuş şaheserlerinden ‘Tutti for Cootie’ Hobgood’un nefeslileri dans ettirdiği enfes düzenlemesi ve Elling’in teatral vokaliyle, ilk anda dikkat çeken şarkılardan.

Ancak Elling’in eşsiz vokal yaklaşımıyla neredeyse kendi besteleriymişçesine imzaladığı balad icralar albümün hakiki doruk noktaları. Burt Bacharach bestesi ‘A House is Not a Home’, Al Dublin/Harry Warren ikilisinin görkemli standardı “I Only Have Eyes for You” insanda tekrar ve tekrar dinleme isteği uyandıran çok başarılı yorumlar.

Ama bu metnin yazarının albümdeki favorisi, çok sade ve bir o kadar da nefaset dolu düzenlemesiyle, piyanoda Laurance Hobgood’un olağanüstü güzellikteki eşliğiyle, Elling’in mükemmel entonasyonunu ve cümlelemesini haiz yorumuyla bir Paul Simon bestesi: ‘American Tune’.

Sunduğu repertuvarla cazın kaynaklarının asla kurumayacağının da kanıtı sayılabilecek ve popüler müziğin önemli bir döneminin seslerden oluşan öyküsünü anlatan bu son derece başarılı ve güzel albümü sadece cazseverlere değil tüm müzikseverlere öneriyoruz.

Ve Mark Murphy’nin yokluğunda Kurt Elling’i yaşayan en önemli erkek caz vokalisti olarak ilan ediyoruz!

Turgay Yalçın

Cazkolik.com / 19 Şubat 2016, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN