Sezona güçlü ve hızlı başlayan İş Sanat "Cazın Ustaları" serisine "Overtone Quartet" konseriyle devam edecek

Sezona güçlü bir açılışla başlayan dedik ama biraz hafif bir tanım mı oldu, acaba muhtelif edatlarla anlamını artırarak etkisini mi güçlendirsek! Niye böyle söylüyoruz, çünkü salonun sezondaki ilk caz konserinde sahne alan Hank Jones bir anlamda cazın Barack Obama’sıydı. Bu etkiyi sağlayan şey elbette onun sadece yaşına hürmet değil (ki 92 yaşındaki birinin halen sahneye çıkıp konser verebiliyor olması zaten yeterince etkileyici! Cazı topu topu yüz yıllık bir müzik olarak kabul edersek bu yüzyılın neredeyse tamamına tanık olmuş birisinden sözediyoruz demektir!). İşte böylesi önemli bir ismin ardından cazkolikler için gerçekten çok önemli olduğuna inandığımız bir başka konser yakında İş Sanat sahnesinde olacak. Dave Holland’ın liderliğinde bir araya gelen son dönem quartet formatının en etkileyici oluşumlarından biri; "Overtone Quartet".

Basçı Dave Holland, saksofonist Chris Potter, piyanist Jason Moran ve davulcu Eric Harland’dan oluşan "Overtone Quartet" çok yeni bir "bileşim". Öncelikle, elbette başta Holland olmak üzere hepsi müzisyenliklerinin olgunluk dönemlerini yaşayan başarılı isimler.

Dave Holland altmışlı yıllardan bu yana cazın içinde olan, besteciliği ve müzisyenliğiyle cazın kalbinde yaşayan biri, doğal olarak grubun lideri, diğer üç isimden de babaları olacak kadar yaşça büyük. Chris Potter, Moran ve Harland otuzların sonunu yaşayan genç ama tecrübeli isimler. Zaten cazı biraz yakından takip eden herkes bu isimleri hem tanır hem de İstanbul’da en az bir keç kez izlemişlerdir. Jason Moran hem kendi grubuyla hem de farklı isimlerle defalarca geldi. Eric Harland’da aynı şekilde ve üstelik bu konserlerde özellikle ikisi birlikte bizde çok sahne aldılar.

Chris Potter’ın gerçekten etkileyici ve uzun bir kariyeri var. Kendi adına kaydettiği 15 kadar albüm, ’sideman’ olarak da 100 civarında kayıtta imzası mevcut. Solo çalışması "In Vogue" albümü Grammy adayı olmuştu. Son albümünü ise beş yıldır birlikte çalıştığı "Underground Quartet" isimli müzisyenlerle birlikte "Ultrahang" adıyla yayınladı.

Jason Moran ise 1975 doğumlu genç bir müzisyen. Manhattan Music of School’da okuyan Moran ilk dönemlerinde ünlü Jaki Byard ile çalışarak kariyerine başladı sayılır. 1997 yılında Eric Harland’ın tavsiyesiyle Greg Osby’nin Avrupa turnesine katılarak tanınma sürecine başladı. Sonradan kendi kurduğu "Bandwagon" isimli grubuyla da yakından tanınan Moran ilk albümünü Blue Note firması için kaydetmişti.

Eric Harland’da Moran gibi Teksas’ta doğup yetişen bir isim. Günümüze değin 45’in üzerinde müzisyen ve grupla kayıtlar yapan Harland daha yakınlarda Terence Blanchard’la 18 dakikalık bir film müziğinin kaydında yer aldı.

"Overtone Quartet"in bildiğimiz kadarıyla piyasaya verilmiş bir albümleri yok. Varsa biri bizi uyarsın! Daha çok yeni bir ekip, mutlaka bu konserlerin kaydı yayınlanacaktır. İş Sanat konseri için grup hakkında bilgilerimizi gözden geçirirken New York Times’ta yayınlanmış ve grubun ilk konseri olması muhtemel BlueNote caz kulübü konserine ilişkin ünlü yazar Nate Chinen’in yazısı dikkatimizi çekti. Hemen yazıyı derleyip toparladık. Muhtemelen buradaki konserde de benzer parçaları çalacaklar, bu nedenle bu yazının cazseverleri izleyecekleri "Overtone Quartet"e hazırlamak konusunda önemli bir bilgilendirmeye yarayacağı kanatindeyiz.

Tecrübeli bir lider kolektivist ruhu ortaya çıkarmayı iyi bilir

Herhalde caz müziğinde basçı Dave Holland’dan daha sakin mizaçlı, sorunsuz grup lideri olarak belki bir iki kişi daha ya vardır ya yoktur. Dave Holland kendi adına ilk kayıtlarını yapmaya başladığı yetmişli yılların başlarından bu yana sahnede birlikte müzik yaptığı müzisyenlerin ellerinde filizlenen müziği nezaket ve içtenikle çekip çıkarmasını bilen berrak bir bakış açısına sahip olmuştur hep. Geçtiğimiz Salı gecesi ünlü Blue Note’da ilk kez dinleyici karşısında "Overtone Quartet" olarak çaldıkları zaman kolektif birlikteliklerinin ürettiği müzik gece boyunca büyük bir ruha dönüştü. Belli ki bu ekip önümüzdeki dönem tüm sezonu pek çok konser ve turneyle geçirecek.

Basçı Dave Holland dışında saksofoncu Chris Potter, piyanist Jason Moran ve davulcu Eric Harland’dan oluşan grubun diğer müzisyenleri yetmişli yıllarda doğan isimler. Bu üç genç isim DNA ortaklıklarını 2007 yılında Monterey Caz Festivali için kurulmuş olan Monterey Quartet’te paylaştılar. (Sonrada Monterey Quartet olarak festivaldeki kayıtlarını festivalin prodüksüyon şirketi tarafından Concord Group’a lisans verilerek yayınlanan güçlü bir albüm sahibi de oldular). Burada bahsetmemiz gereken en önemli fark piyano sandalyesindedir. Monterey Quartet’in piyanosunda Gonzalo Rubalcaba vardı ve yorumlarında Jason Moran’a göre daha çelik gibi bir mizacı vardı.

Doğrusu bu değişiklik grubun her seviyesinde dikkat çekiciydi. Salı günü yaptıkları ilk set boyunca Jason Moran bulmacanın farklı parçası olmanın çok ötesinde görüntü sergilerken, piyanosunun gümbür gümbür ritmleri, ima eden tarzı çekirdekdeki yerini hemen aldı. Dikkat çekici olan başka şey ise özellikle Eric Harland ile Moran’ın diğerleriyle olduğundan daha elastik etkileşime sahip olmalarıydı. Bir başka açıdan ise grup içinde müziğinde herhangi bir kaymaya yer vermeyen tutarlı görünümüyle Dave Holland’ın öne çıkması olduğunu da eklemeliyim.

Sahnede çalınanlar arasında grup üyelerinin en az bir bestesini dinledik, bir de seçilen parçaların oldukça karakteristik besteler olduğunu ekleyeyim. Bunlardan biri Jason Moran’ın “Blue Blocks” isimli parçasıydı. Chris Potter’ın duygulu, hüzünlü “Treachery”si vardı örneğin, Harland’ın parıltılı notaları, nefeslinin ritmik sarsıntıları ve biraz da tantanalı bir melodiyle açıldı parçanın seti. Potter’ın bir başka bestesinde “The Outsiders” oda müziği etkisini akla getiren karamsar bir armoni dinletiyordu bize.

Çalınan ilk sette baladlar önemli bir yer kaplamıştı, grubun özgüven stokları fazlasıyla doluydu da ondan belli ki. Eric Harland’ın “Maiden”ı salınarak söylenen bir ninni gibiydi, ortama uymuştu. Dave Holland’ın “Walking The Walk”ı Holland’ın kıvrımlarla dolu basıyla sınır çizmenin çok ötesinde anlama sahipti. Bu şiirsel öyküye Moran’ın elektrik Rhodes’u eşlik etti. Bazı küçük dağınık teğet geçmelerin dışında Holland’ın solosu iki notanın etrafında dönüp durdu ve derine, daha derine odaklanmanın yarattığı hisse takılıp durdu.

Setin sonunda Overtone Quartet Dave Holland’ın 1973 yılında yayınlanan önemli albümü “Conference of the Birds”ten “Interception" isimli parçayı çaldı. Parçanın asimetrik ritmli temposuyla doğrusu gözüme son derece çağdaş göründü.

Nate Chinen
New York Times, 9 Eylül 2009

Cazkolik.com / 11 Kasım 2009, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN