Soluk gelecek... Yeni Amerikan yüzyılının cazı böyle mi olacak?

Müziğin resimden güçlü yanı soundla gerçeklik yaratılabilmesi. En sevdiğiniz filmi hatırlayın, sonra müziği olmadan hayal edin, filmin çok şey kaybettiğini farkedeceksiniz. Elbette tersi de geçerli ama müzikle görsellikten bağımsız adeta üç boyutlu gerçeklik yaratabilirsiniz. Bunun için şimdi bir örnek vereceğim. Yeni bir albüm. Elektronik müzik sanatçısı Greg Minton`ın ismini bilmek dışında hakkında nerdeyse hiçbir fikrim yok. Tesadüf sanatçının yeni albümüne denk geldim "The Pale Future: Jazz for a New American Centruy". Hem kapak görseli hem albümdeki enstrümansız müzik oldukça çarpıcı. Nükleer savaşlardan sonraki insansız dünyayı hatırlatan ya da karamsar gelecek öngören bilimkurgu filmleri anımsatan bir görselliğe sahip ama bu şekilde düşünmemizi sağlayan elbette müziğin kendisi, bir de parçaların isimleri. Albüm "Study of Death" isimli çok çarpıcı, bir buçuk dakikalık müzikle açılıyor. Başıboş dolaşan uzay gemilerinin ürettiği insansız mekanik sesler gibi ama bir sonraki parça "Alcoholism" ise başka çarpıcı bir imgeye sahip. Ağır alkol almış bir insanın zihni bulanıklaşır, beyin zonklamayla kendi organlarının iç sesini duyuyormuşcasına biteviye tonda ses üretir. İlk iki parça geçişli halleriyle albümün çizdiği karamsar ve karanlık insanlık ve gelecek portresini gerçekten iyi resmediyor. Geleneksel enstrümanlarla tasvir edilmesi pek mümkün olmayan bir gelecek öngörüsü. Albümde insan sesini andıran ilk sesleri "Welcome the Day, July 13th 2069" isimli üçüncü çalışmada duyuyoruz ama o da nerdeyse uzay ufkunu andıran uzaklıkta. Dördüncü parça daha da fütüristik bir ses manzarası, sanki üçbinli yılların yeni dinleri gibi çünkü bu fikri veren parçanın ismi "Eschatology and Apocalypticism". İlk kelime Grekçe "Last" anlamında, ikinci kelime de Hristiyan teolojisinde vahiyle ilgili, varın siz çıkın işin içinden.

* * *

Greg Minton ilginç biri olmalı. İki yıl önce çıkan "Dakota" isimli albümü bu son albümünden hayli farklı. Kısa kısa parçalar ama ne günümüzden kopuk, ne karamsar bir gelecek tavsiri peşinde. Üşenmeyip daha önceki albümlerine de kısa kısa kulak verdim bu son albümü gibi değil hiçbiri. Bu yanıyla dinleyeni ürkütmüyor da değil. Sunduğu tasvir yaratıcı ama karamsar. 2010 albümü "Brilliant Trash Composer"ın ilk parçasında da en yeni albümün ilk parçasını andıran bir duygu var ama diğer parçalar yine günümüz duygulu. Fakat ne olursa olsun sanatçının potansiyel müzikal tasvirinde insan ve metalin içiçe geçmiş hali belirgin. 1999 tarihli albümü "The End World Blues"da da görmek mümkün mesela.

* * *

Elbette bu seslere artistik kompozisyonlar olarak içine fazla duygu katmadan bakabilirsiniz ama bu şekilde anlaşılması güç olur kanımca çünkü sanatçının resimlediği bir dünya olduğu kesin. Tümüyle elektronik seslerden oluşan, insanlığın geleceğine ilişkin keskin panoramalar resmeden, bir çeşit uyarı işlevi de olan müzikler bunlar. Tıpkı bilimkurgu filmlerdeki tasvirlerin, öngörülerin çarpıcılığı, akıldan uzak olmayışı gibi. Bu tarz müzikleri dinlemeyi değil ama anlamaya çalışmayı seviyorum ta ki kesintisiz kaos vaadleri bir yerden sonra yaratıcılığını ve orijinalliğini kaybedinceye kadar. Siz de deneyin...

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com / 21 Temmuz 2016, Perşembe

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN