Tomasz Stanko Quartet; "September Night"

Tomasz Stanko Quartet'in 2004 Eylül'ünde Münih Muffathalle'de kaydettiği ve daha önce yayınlanmayan bu kayıt, grubun müziğindeki Suspended Night repertuvarının şarkı formları ile Polonyalı müzisyenlerin Lontano'da keşfedeceği doğaçlama alanlar arasındaki gelişimi yakalayan büyüleyici bir belge niteliğinde. 

Münih konseri, Stanko dörtlüsünün rekor sayıda konser verdiği, ABD ve Avrupa'da kapsamlı turnelere çıktığı o senenin en önemli konserlerinden biriydi. Büyük trompetçi burada en karizmatik haliyle, akıl hocası olduğu dinamik genç müzisyenler Marcin Wasilewski, Slawomir Kurkiewicz ve Michal Miskiewicz'in enerjik desteği ve iletişim gücünden ilham alarak gerçekten mükemmel çalıyor.

Polonyalı dörtlüyle yaptığı çalışmalar Tomasz Stanko'yu yeni bir tanınırlık seviyesine yükseltmişti. Usta trompetçi, Wasilewski, Kurkiewicz ve Miskiewicz ile yaptığı ECM disklerinin ilki olan Soul of Things kaydının ardından Avrupa Caz Ödülü'nü kazanmıştı. Ödülü veren jüri yaptığı açıklamada: "Tomasz Stanko her ne kadar Amerikan modellerini örnek almış olsa da, 60'lı yılların başında caz kariyerine başlamadan önce Krakow'da edindiği Slav mirasından, romantik yetiştirilme tarzından ve klasik eğitiminden kaynaklanan, anında tanınabilen ve açıkça kendisine ait olan benzersiz bir ses ve kişisel bir müzik geliştirmiştir. Kendine özgü sert tonu dram, melankoli, hüzün ve varoluşsal acı hissi taşır. Bir free-jazz öncüsü olan Stanko, en iyi trompetçiler arasında yer almaya devam etti; dünya çapında bir müzisyen, bir stilist, karizmatik bir icracı ve özgün bir besteci olarak Stanko'nun müziği yıllar boyu çalışmanın, keşfetmenin ve deneyimin getirdiği form sadeliğine ve yumuşaklığa sahip. Tomasz Stanko, Avrupa cazının gerçek bir ustası ve lideridir" beyanında bulunmuştu.

Piyanist Marcin Wasilewski, trompetçinin 2018 yılında ölümünün ardından "En büyük öğretmenim Tomasz Stanko'ydu" demişti. "Biz onun yanında büyüyorduk ve o da bizi izliyordu. Onunla çaldığımız her konser neredeyse sonuncuymuş gibi önemliydi. Bize öğrettiği yaklaşım şuydu: 'Çalarken yüzde binlik performansla çalın!".

Stanko'nun 'akıl hocalığı' çoğunlukla müziğin içinde gerçekleşiyordu. "Tomasz bizimle pek konuşmazdı" diyor Michal Miskiewicz, Modern Drummer'da yayınlanan röportajında. "Her zaman hissettiğinizi çalmakla ilgiliydi. O böyle bir sanatçı ve grup lideriydi. Yaptığımız şeyi yapmakta özgür hissediyorduk. Nasıl çalmamız gerektiği hakkında konuşmazsak daha iyi yapacağımızı varsayardı."

Stanko sonraki yıllarda eş zamanlı olarak birkaç güçlü gruba liderlik etse de, Polonyalı dörtlü nihayetinde onun en uzun ömürlü grubu oldu, 1993'te birlikte çalmaya başladılar ve son konserlerini 2017'de Varşova'da verdiler.

Stanko ve Wasilewski arasındaki özel müzikal anlayış basın tarafından sık dile getirildi. The Times'dan Alyn Shipton, "Stanko'nun Wasilewski ile uyumu benzersiz. İkisi de karmaşık biçimde bestelenmiş melodi pasajları arasında neredeyse sorunsuz şekilde kayıyor ve yazıda tercih edilen modal titreşimler üzerinde serbest doğaçlama yapabiliyorlar" diye yazmıştı.

2004 yılına gelindiğinde Wasilewski, Kurkiewicz ve Miskiewicz kendi alanlarında uluslararası üne kavuşmuşlardı. Gençken kurdukları Simple Acoustic Trio olarak geçen on yılın ardından, Marcin Wasilewski Trio olarak yeni bir kimliğe bürünme sürecindeydiler ve sanatsal açıdan güçleniyorlardı. Tomasz Stanko o zamanlar "Polonya caz tarihinde böyle bir gruba hiç sahip olmamıştık" diyordu. "Bu müzisyenler beni her gün şaşırtıyor ve her geçen gün daha iyiye gidiyorlar".

Wasilewski Trio'nun son albümleri arasında En Attendant ve Arctic Riff yer alıyor; sonuncusu Joe Lovano ile yaptıkları işbirliği oldu. Trio şu sıra otuzuncu yıldönümünü kutluyor.

Stanko Quartet'in Eylül 2004'teki Muffathalle konseri, Münih Kulturreferat ve Ludwig Maximillian Üniversitesi müzikoloji bölümü tarafından ortaklaşa düzenlenen Unforeseen başlığı altındaki doğaçlama müzik sempozyumu kapsamında gerçekleşmişti. Bir hafta süren etkinlik, daha önce ECM tarafından yayımlanan iki canlı kayda kaynaklık etmiştir; Evan Parker'ın Boustrophedon ve Roscoe Mitchell'in Composition/Improvisation No. 1, 2, 3.

September Night albümünün yapımcılığını Manfred Eicher üstlendi, miksajını Eicher ile birlikte Marcin Wasilewski ve Stefano Amerio yaptı.

Albüm: September Night
Sanatçı; Tomasz Stanko Quartet
Müzisyenler:
Tomasz Stanko, trumpet
Marcin Wasilewski, piano
Slawomir Kurkiewicz, double bass
Michal Miskiewicz, drums
Firma: ECM
Çıkış Tarihi: 21 Haziran 2024

Makale, albüm hakkında yayınlanan bilgilerden derlenmiştir.

Tomasz Stanko Cazkolik arşivini buradan takip edebilirsiniz.

Cazkolik.com / 21 Haziran 2024, Cuma

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN