Cazla tanışacaklara başlangıç amaçlı 10 CD`lik dinleme listesi tavsiyesi

İşte o zaman, böyle bir listeyi yapmak yıllar yıllar önce aklıma gelmişken niye yapmadığımı hatırlamak birden kafama dank etti. Niçin elimizde bir tavsiye, öneri listesi olmasın? İşte bu listede size önde gelen 10 caz CD`sini tavsiye edip kendimce gerekçelerini açıklayacağım.

Seçim kriteri hakkında bir şeyler söylemem gerekirse, burada size tavsiye edeceğim albümler kendi tarzları içinde öne çıkan, önde gelen albümler öncelikle. Caz tarihi içinde yer almamış örneklere yönelmedim. Seçimlerdeki ana fikri, albümlerdeki dinlenilebilirliğin yüksek, parlak örnekler olması ve dinleyene keyif vermesi olarak özetleyebilirim. Örneğin; 1930`lu yılların Duke Ellington`ın müziği gibi eski çizgi filmlerin melodilerini anımsatan ya da Albert Ayler`ın müziği gibi deneyimsiz kulaklara irkiltici gelebilecek müzikleri tercih etmedim.

Evet, listeye gelirsek;

01 Miles Davis; "Kind of Blue" (Columbia / Sony, 1959)

Bu albüm kesinlikle listemde tavsiye edeceğim ilk örnek. `Muhteşem olana açılan kapı` gibi bir albüm olmasının yanı sıra aynı zamanda sırdaş, açıksözlü ve büyüleyici. "Kind of Blue" muhtemelen caz dünyasında en saygı duyulan albümlerin başında gelmektedir. İçlerinde Miles Davis`in trompetinin, John Coltrane`in tenor saksafonunun, Cannonball Adderley`nin alto saksafonunun ve Bill Evans`ın piyanosunun yeraldığı basit, insanı hemen sarmalayan melodik pasajları, muhteşem enstrüman soloları var ve bu müzik dinleyeni içedönük, koyu bir duygusallığın kucağına sürüklüyor.

02 Oliver Nelson; "The Blues and the Abstract Truth" (Impulse!, 1961)

Oliver Nelson kıpır kıpır yeteneğini ticari dürtüleri ile dengeleyip aktarabilen bir müzisyen, besteci ve aranjör. Bu çalışma Oliver’ın klasiği sayılan yumuşak, swing, melodik parçaların icra edildiği 6 parçalık bir albüm. Parçalardaki nefesli düzenlemeleri oldukça yaratıcı ve hoş. Aynı zamanda, Nelson’ın blues tadı yüksek saksafon sololarını alto saksafon ve bas klarinet çalan Eric Dolphy’nin aradan minik birer ok gibi fırlayan ahenksizlikleri tamamlıyor. Albümün en dikkat çekici ve açılış parçası olan "Stolen Moments"ı dinledikten sonra da hala cazı sevemediyseniz bu müziği çabucak terketmekte serbestsiniz.

03 Charlie Parker; "Best of the Complete Savoy Dial Studio Recording" (Savoy, 1944-1948)

"Bird" takma ismiyle de tanınan Charlie Parker muhtemelen modern cazın en tanınan, en sevilen figürüdür. Kendi kuşağından bir kaç müzisyen arkadaşıyla caz müziğini o güne değin çalındığı büyük orkestralar, big bandlar anlayışından daha küçük, 4-5 kişilik gruplara, müzikal anlayışı da "bebop" adıyla bilinen armonik ve ritmik yapısı bileşik bir `sound`a evriltmiştir. Tavsiye ettiğim bu albüm kariyeri çok kısa süren Parker`ın en iyi örneklerinden oluşmaktadır.

04 Bill Frisell; "Blues Dream" (Nonesuch, 2001)

Listemdeki en yeni albüm. Aynı zamanda, cazın geçen yıllar içinde diğer müzik türleriyle nasıl içiçe geçtiğini de gösteren çok güzel bir örnek. Albüm Bill Frisell`ın empresyonistik tuşeli gitar nağmeleri, Greg Liesz`in hafif ve egzotik nefesli yorumlarıyla dolu yavaş tempolu, yumuşak, rahvan ve hafif içkili bir gece yarısının müziği sanki. Frisell albümde country ve farklı tarz müzikleri cazın içine karıştırmayı iyi başarıyor.

05 Ornette Coleman; "The Shape of Jazz to Come" (Atlantic, 1959)

Muhtemelen çok riskli bir iş yapmış olsam da havuzun sonundaki avandgarde kısma da parmağımı şöyle bir değdirmek istedim doğrusu. Albüm 1959`da yayınlandığı zaman pek çok kişiyi irkiltti (hatta abartılı ölçüde irkiltti). Aradan geçen yarım yüzyıl sonunda hakkı teslim edilse de o zamanlar durum öyle değildi. Albümün melodileri geleneksel anlamda güzel denemez ama ilginç ve heyecanlı diyebiliriz. Müzik çılgınca ve hatta yıkıcı etkilerle dolu. Alto saksafoncu Ornette Coleman ve trompetçi Don Cherry akor temelli doğaçlamaya dayanan ortodoksi caza ellerinde baltayla girişmiyorlar belki ama Ornette`in müziğinin görkemli çığlığı ile ruhu birbirine karışıp içiçe geçiyor.

06 Weather Report; "Black Market" (Columbia / Sony, 1976)

1970`lerdeki jazz fusion hareketinin içerisinde yapılmış işlere bugün baktığınızda bir dolu bayat, eskimiş, size acaip gelebilecek işlere rastlarsınız ama gerçekte bir avuç kadar işi bunlardan ayırmak lazım. Weather Report`un o dönem yapılan işleri, albümleri bunlara örnektir. Keyboardlarda Joe Zawinul ve saksafonda Wayne Shorter ile birlikte basçı Jaco Pastorious`un müziği caza taze bir doku, boyut getirmiştir.

07 John Coltrane; "A Love Supreme" (Impulse!, 1965)

John Coltrane caz dünyasında kişiliğiyle, ruhsal yapısıyla en saygı duyulan, en çekinilen ve önünde eğilinilen müzisyenlerinin başında gelir. A Love Supreme albümü agresif, düşünceli ve dalgın, hipnotize edici olana dönüştür. Coltrane`in çalışı tenor saksafonuyla kendi içinde yaşadıklarını keşfetme amacı güder gibidir.

08 Bill Evans; "Sunday at the Village Vanguard" (Fantasy, 1961)

Cazda piyano, bas ve davuldan oluşan trio formatı en saygın formattır ve bu formatın da en iyi, en ideal albümü "Sunday at the Village Vanguard"dır. Evans`ın piyanosu gösterişli olandan ziyade iç gözleme dayanır. Yarım tempo swing ve uysal, yumuşak baladlar içerir. Müzik üzerinizde muhteşem bir etki bırakır ve sizi alıp götürür.

09 Cannonball Adderley; "Somethin Else" (Blue Note, 1958)

Trompette Miles Davis ile Adderley`nin "Something Else" albümü "Kind of Blue"nun gelişini haber verir gibidir. Rahatlatıcı, açık ve davetkar bir albümdür. Kontrollü dogaçlamaları güçlüdür. Blues tadı yüksek bir "Bird" sonrası alto sestir Adderley.

10 Wayne Shorter; "Speak No Evil" (Blue Note, 1964)

Wayne Shorter 60`lı yıllarda Miles`ın beşlisinde çalarken arada kendi grubunu kurar ve elastik, araştırmacı ve güçlü albümler kaydeder. Shorter`ın eliptik ve kompeks kompozisyonları katışıksız, mutlak bir duygu üretir. Olağanüstü soloları bu duyguyu bütünleyen yapıdadır.

1974 doğumlu olan Eric Snider film eleştirmenliği, şarkı sözü yazarlığı ve şarkıcılık yapmaktadır.  Okuduğunuz yazısı 31 Aralık 2008 tarihinde yazdığı makalesinden çevrilmiştir.

Cazkolik.com / 6 Ocak 2009, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN