Banjonun asi tarihi hakkında bir kitap

Her müzik aletinin geçmişinde, hikâye anlatıcıları ve birincil uygulayıcıları olan bir köken hikâyesi vardır ve her köken hikâyesi sosyal, politik, ekonomik ve kültürel bağlamlarla var olur. Köken hikâyeleri, gerçekler ve koşullar ve o gerçekle ve koşullara atfedilen anlamlar genellikle tartışmalı şeylerdir. Örneğin, banjonun transatlantik ve coğrafyalar arası bir geçmişi vardır ve bu fantastik geçmiş okuyucuları şaşırtabilir. Kristina R. Gaddy tarafından yazılan "Well of Souls: Uncovering the Hidden History of the Banjo" "adlı bir yeni kitap banjonun tarihi etrafında esasen müzik, kölelik ve beyaz üstünlük ile din, maneviyat ve kamu politikaları arasındaki bağları araştırıyor.

"Günlükler, mektuplar, arşivler ve sanat üzerine yaptığı titiz araştırmalar yoluyla, banjo'nun Afrika kökenli köleleştirilmiş insanların on yedinci yüzyıldan itibaren su kabakları veya tahtadan üretilen banjonun ilk dönemlerinin  izini sürüyor. Köleler, köle sahipleri tarafından Surinam, Karayipler, Louisiana, Güney Carolina, Maryland ve New York dahil ABD eyaleti haline dönüşen kolonilere nakledilir ve satılırdı. Afro Amerikalılar o ilk yıllarda bir müzik enstrümanı olarak banjonun önemli rol oynadığı ritüellerde bir araya gelirdi. O dönem hükümetler bu türden buluşmaların isyana yol açacağından korkarak yasadışı ilan etmiş ama bu yasak pek başarılı olmamıştı. 19. yüzyılın ortalarında, Blackface âşıkları * ve dönemin enstrüman grupları banjoyu keşfederek gruplarına dahil etti. Nihayetinde banjo bir enstrüman olarak cazın, bluegrass ve country müziğin ayrılmaz bir parçası oldu ama arkasındaki derin tarih giderek unutuldu.

2021'de vizyona giren "Reclaiming History: Our Native Daughters" adlı belgesel film, dört siyah kadın müzisyenin banjonun yaşayan tarihiyle ilişkilerini araştırıyor. Nashville Tennesse'den Dave Paulson tarafından yazılan makalede, müzisyen Allison Russell yaklaşık on yıl önce bir banjo belgeseli hakkında yaptığı röportajda bu belgeselin kökenlerini açıklıyordu.

"Ama konuşma, enstrümanın köklerine yöneldiğinde, işler hızla karışıyordu. Ben [Russell], 'Batı Afrika' dediğim anda, 'Hayır, hayır, hayır, bu Appalachian' taraflarıydı ," diye hatırlıyor Russell. Film yapımcısının yanıtı ise: "Evet, Jim Crow'un ** terörizminden kaçmak zorunda kalmadan önce oradaki tüm siyahlar da dahil Appalachia'daki *** pek çok kişi banjo çalıyordu..." olmuştu.

Filmin prömiyeri Smithsonian Channel'da yapıldı.

"Ocak 2018'de Rhiannon Giddens, Amythyst Kiah, Leyla McCalla ve Allison Russell Smithsonian Folkways **** için 'Songs of Our Native Daughters' adlı çığır açan son derece kişisel bir albüm üzerinde beraber çalıştılar. Sonuç ise, siyah kadınların tarihine ve Amerika'nın ortak fakat çoğu zaman gizli müzikal köklerine dair güçlü ve modern bir yaklaşım oldu. Gözlerden uzak bir Louisiana kayıt stüdyosundan çıkıp ülke çapında heyecan verici konserlere, olağanüstü bir yaratıcı yolculukta bu dört inanılmaz müzisyen; Rhiannon Giddens, Amythyyst Kiah, Leyla McCalla ve Allison Russell'a siz de tanık olun".

Guitar Girl Magazine'de yazıldığı gibi Giddens, Kiah, McCalla ve Russell, "Belgeselde anlatıcı olarak görünüyor. 13 orijinal eserden oluşan albümün sözlerine ilham veren içgörü, kişisel deneyim ve keşfedilmemiş tarih kusursuz şekilde örülüyor. Hepsi bireysel olarak başarılı sanatçılar olsa da, belgesel bu dört kadın böylesine ustalıklı bir hikâyeyi bize anlatıyor".

* Blackface âşıkları (Blackface Minstrelsy), Amerika'ya özgü ilk tiyatro biçimi sayılır. Bu tür âşık gösterileri, 1830'ların başlarında kuzeydoğu eyaletlerinde kısa burleskler ve komik anlatılar olarak ortaya çıktı ve on yıl içinde tam teşekküllü bir sanat formuna dönüştü.

** Jim Crow yasaları, 19. ve 20. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nin güney eyaletlerinde çıkartılmış ırksal ayırmacı yerel yasalardır.

*** ABD'nin doğusunda yer alan kültürel bir bölge. ABD 2010 Nüfus Sayımı itibarıyla bölge yaklaşık 25 milyon kişiye ev sahipliği yapıyor.

**** Smithsonian Folkways, Smithsonian Enstitüsü isimli şirketin kâr amacı gütmeyen plâk şirketidir.

Cazkolik.com / 13 Haziran 2023, Salı

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN