15 YILIN ARŞİVİ

Fotoğraflar üzerinden alternatif bir caz tarihi

Yirminci yüzyılın önde gelen fotoğrafçılarından, özellikle, 1940'lı ve 50'li yıllarda çektiği canlı caz fotoğraflarıyla tanınan William Claxton, o yıllarda sadece sahnedeki müzisyenlerin fotoğraflarını çekmekle yetinmiyor, izleyici olarak klübe gelen dinleyicileri de fotoğraflıyordu.

Claxton, o yıllarda, kamerasını izleyicilere yönelten tek fotoğrafçı değildi, başkaları da vardı. Bunların arasında, klüplerin hatıra fotoğrafları çeken anlaşmalı fotoğrafçıları da vardı. Bu gelenek hatırlarsınız Türkiye'de de vardı, cep telefonlarının olmadığı yıllarda gece klüplerinde, gazinolarda, meyhanelerde, restoranlarda anlaşmalı fotoğrafçılar masaları dolaşır ve talep eden masaları 'gecenin hatırası' niyetine fotoğraflardı. Jeff Gold isimli yazar iki sene önce yayınladığı kitabını bu fikir üzerine oluşturdu ve bu defa sahne yerine klübün izleyicilerin çekildiği fotoğrafları derleyerek bir tür foto-belgesel çalışma hazırladı ve adını "Sittin' in: Jazz Clubs of the 1940s and 1950s" koydu.

1950'li yılların ilk yarısında Marlon Brando Birdland caz klübünde

Jeff Gold, bu fotoğrafları, 'eğlenceli gecelerin hatıraları' olarak tanımlıyor ve bu tarz 'hızlı enstantanelerin tesadüfi bir tarih' oluşturduğunu söylüyor. Bu açıdan bakınca, aradan geçen 70-80 yılın ardından ortaya gerçekten farklı gözle değerlendirilmesi gereken bir tarih çıktığını söylemek mümkün. O yıllarda caz klüplerine kimler uğrarmış sorusunun cevabı böylelikle bulunmuş oluyor ve görüyoruz ki, çoğu gece klübünde, sahnedeki müzisyen kadar klüpte dinleyici olarak oturan karizmatik ve şöhretli başka insanlar da varmış.

260 sayfadan oluşan "Sittin': Jazz Clubs of the 1940s and 1950s" kitabında o tarihlerde 11 farklı şehirde hizmet veren caz klüpleri üzerinde ayrı ayrı ele alınmış ve derlenmiş. Dileyen kitabı internet üzerinden sipariş verebilir.

Cazkolik.com / 23 Aralık 2023, Cumartesi