Mel Tormé

Melvin Howard Tormé "The Velvet Fog" lakaplı Amerikalı şarkıcı ve aynı zamanda besteci, aranjör, davulcu, piyanist, aktör ve yazar. Göçmen bir Rus Yahudisi ailenin oğlu olarak Chicago`da dünyaya geldi. Ailenin asıl soyadı olan Torma Amerika`ya varışta Tormé olarak değiştirildi. Harika çocuk statüsündeki Torme henüz 4 yaşındayken profesyonel olarak the Coon-Sanders Orchestra`yla birlikte şarkı söylüyordu; 1933-1941 yılları arasındaysa radyo dizilerinde rol aldı. İlk şarkısını 13 yaşındayken yazdı, 3 yıl sonra yayınlanan "Lament to Love" bestesi Harry James Orkestrası`nın hit parçalarından biri oldu. Yine onlu yaşlarında Marx kardeşlerden Chico Marx`ın liderliğindeki bir grupta davul çaldı ve aranjörlük yaptı. 1944 yılında Chicago`daki Hyde Park High School`u bitirmesiyle birlikte formel eğitimi tamamlanmıştı.

Kısa süreliğine askere alınan ancak düztaban olmasından dolayı erken terhis edilen Mel Tormé, 1944 yılında "Frank Sinatra and The Pied Pipers" modeline bağlı kalarak "Mel Tormé and His Mel-Tones" adındaki vokal quintet`ini kurdu. Caz etkisindeki ilk vokal gruplardan biri olan ve The Hi-Lo`s, The Four Freshmen, ve The Manhattan Transfer gibi daha sonra gelecek vokal gruplarının yolunu açan The Mel-Tones, Artie Shaw`un vokal grubu olarak ve kendi adına Cole Porter`in "What Is This Thing Called Love?"u gibi birkaç hit parça üretti. 1947 yılında solo kariyerine başlayan ve New York`un Copacabana kulübünde şarkı söyleyen Tormé`ye diskjokey Fred Robbins tarafından "The Velvet Fog" lakabı verildi. Robbins bunu muhtemelen sanatçının yüksek tenor ve yumuşak vokal stilini onurlandırmak için yapmıştı, ancak Tormé bu lakaptan nefret etti ve her zaman küçümser şekilde "this Velvet Frog voice" diye atıfta bulundu. Solist olarak Decca adına (1945) ve Artie Shaw Orkestrası`yla birlikte Musicraft adına (1946–48) birkaç romantik hit kaydeden Mel Tormé, 1949 yılında Capitol Records`a geçti ve ilk plağı "Careless Hands"le listelerde bir numaraya yükseldi; "Again" ve "Blue Moon" parçalarına kendi damgasını vurdu. Ayrıca Gordon Jenkins`in "Manhattan Tower" süitinden ilhamla yazdığı "California Suite" adlı bestesi Capitol`ün ilk 12-inch LP albümü oldu. 1952 yılında kaydettiği "Anywhere I Wander" adlı parça, Tormé`nin sonraki 10 yılı kapsayan sürede listelere giren son şarkısı oldu. Daha sonra Coral Records`a geçen sanatçı, 1955 yılında ilk canlı plağı olan "Gene Norman Presents Mel Tormé "Live" at the Crescendo" albümünü kaydetti. 1955-1957 yılları arasındaysa Red Clyde`ın Bethlehem Records plak şirketi adına 7 adet caz vokal albümü yaptı. Bu albümlerin tamamı Marty Paich liderliğindeki gruplarla kaydedildi, ki en kayda değer olanı Mel Tormé with the Marty Paich Dektette idi. 1950`lerde rock and roll`un ortaya çıkmasıyla birlikte, ki Tormé bu tarzı "three-chord manure" (üç akor gübreli/temelli) olarak niteliyordu, ticari başarı zor yakalanır hale geldi ve sonraki 20 yıl boyunca Tormé belli bir şirkete uzun süre bağlı kalmaksızın günün popüler şarkılarının vasat sayılabilecek aranjmanlarını seslendirdi. Bu dönemde ürettiği iki küçük çaplı hit, 1956 yılında yaptığı "Mountain Greenery" ve 1962`de Claus Ogerman tarafından aranje edilen R&B şarkısı "Comin` Home, Baby" oldu. Quincy Jones ve Kai Winding tarafından enstrümantal cover`ları yapılan bu parçadan yola çıkarak caz ve gospel şarkıcısı Ethel Waters Mel Torme için şu sözleri sarfetmiştir: "Tormé bir siyahın ruhuyla şarkı söyleyen yegâne beyazdır." 14 Şubat 1957`de TV draması The Comedian`da yer alarak aktörlük kariyerini canlandıran Mel Tormé, bundan sonra bir dizi düşük bütçeli filmde şarkı söylemeksizin aktörlük yaptı: The Fearmakers (1958), The Big Operator (1959), Girls Town (1959), Walk Like a Dragon (1960) ve The Private Lives of Adam and Eve (1961). 1958 yılındaysa Norman Granz`in Verve Records`uyla sözleşme imzalayarak sonraki 4 yıl içinde 8 albüm yaptı: Tormé; Olé Tormé: Mel Tormé Goes South of the Border With Billy May; Back in Town (with the Mel-Tones); Mel Tormé Swings Shubert Alley; Swingin` on the Moon; Broadway, Right Now! (with Margaret Whiting); I Dig the Duke! I Dig the Count!; ve My Kind of Music. Albümler çok satmamakla birlikte caz çevrelerinden olumlu eleştiriler aldılar. Sanatçı 1960 yılında da Walk Like a Dragon adlı western`de rol aldı. 1963-1964 yıllarında The Judy Garland Show`un şarkılarını yazan ve müzikal aranjmanlarını yapan Mel Tormé, 3 kez de şovda konuk olarak yer aldı. Ancak Garland`la yaşadığı ciddi anlaşmazlık yüzünden seriden kovuldu ve bir süre sonra da program yayından kaldırıldı. Torme Garland`ın ölümünden sonra 1970 yılında piyasaya çıkan ilk kitabı "The Other Side of the Rainbow with Judy Garland on the Dawn Patrol"de sanatçıyla ilgili yazdıkları yüzünden Garland`ın ailesiyle mahkemelik oldu. Garland Show tecrübesinin ardından esas mesleğine dönen Torme 1964 yılında Columbia Records`la anlaşarak "That`s All" ve "Right Now!" albümlerini yaptı; The Patsy filminde kendisi olarak yer aldı. 1966 yılında A Man Called Adam adlı filmde yine kendini oynadı ve filmin soundtrack`i için "All That Jazz" adlı parçayı kaydetti. Bir süre müzik kariyerinde düşük bir profil çizdikten sonra 1970`lerde vokal cazın canlanmasıyla birlikte yeniden üretken bir döneme giren Mel Tormé, bir yıl içerisinde dünyanın dört bir tarafında 200`e yakın performans sergiledi. 1971 yılında ABC belgesel TV dizisi "It Was a Very Good Year"in sunuculuğunu yaptı ve 1974`te TV filmi Snowman`in başrolünde oynadı. 1976 yılında en iyi erkek şarkıcı dalında Edison Award (Grammy`nin Hollanda`daki karşılığı) ve en iyi erkek caz şarkıcısı dalında Down Beat ödüllerinin sahibi oldu. 1977`de George Shearing ve Gerry Mulligan`la birlikte Carnegie Hall`de verdikleri konser ise kariyerinde bir dönüm noktası teşkil etti. Shearing daha sonra şöyle ifade etti: "Daha uygun bir müzikal ortak düşünemezdim...Mel`le en iyi müzikal evliliği yaptığımızı söyleyebilirim. Sayısız performansımız süresince tam manasıyla birlikte soluk alıp verdik. Mel`in dediği gibi, biz bir müzikal aklın iki ayrı vücuduyduk." 1982`den itibaren Mel Torme Capitol Records adına çeşitli albüm kayıtları yaptı, ki bunlar: 1. George Shearing`le 5 albüm, 2. Rob McConnell`la ve kendi Boss Brass orkestrasıyla big band çalışmaları, 3. Marty Paich`le reunion albümleri (canlı Tokyo konseri kaydı ve "Reunion" stüdyo albümü) idiler. 1980 ve 1990`larda Tormé`nin trio`su sıklıkla piyanist John Colianni, basist Jennifer Leitham ve davulcu Donny Osborne`dan oluşuyordu. Piyano koltuğunun bir diğer ismiyse ünlü Yeni Zelanda`lı piyanist Carl Doy`du. 8 Ağustos 1996`da geçirdiği bir felç Mel Torme`nin 65 yıllık şarkıcılık kariyerini beklenmedik şekilde sona erdirdi. Şubat 1999`da Grammy Yaşam Boyu Başarı Ödülü`yle onurlandırılan sanatçının aynı yılın Haziran ayında geçirdiği ikinci bir felç ise hayatına mal oldu. Bitirirken Mel Torme`yle ilgili son bir anekdot aktaralım: Birkaçı caz standartı olmuş toplam 250`den fazla şarkı besteleyen sanatçının en bilinen çalışması, sıklıkla birlikte çalıştığı Bob Wells`le beraber yazdığı "The Christmas Song"dur (ki daha ziyade açılış cümlesi "Chestnuts roasting on an open fire" ile bilinir). İlk olarak Nat King Cole tarafından kaydedilen parçayı 45 dakikada yazdığını söyleyen Tormé, favori bestelerinden biri olmadığını söylediği şarkı hakkında şu küçümseyici ifadede bulunur: "O sadece yıllık ödeneğimdir".

Mel Tormé Diskografisi: The Other Side of the Rainbow (1970), Wynner (1978), (roman) It Wasn`t All Velvet (1988), otobiyografi Traps - The Drum Wonder: The Life of Buddy Rich (1991), My Singing Teachers: Reflections on Singing Popular Music (1994), Mel Torme filmografisi: Higher and Higher (1943), Ghost Catchers (1944), Pardon My Rhythm (1944), Resisting Enemy Interrogation (1944), (documentary) Let`s Go Steady (1945), Junior Miss (1945), The Crimson Canary (1945), (drums dubber) Janie Gets Married (1946), Good News (1947), Words and Music (1948), Duchess of Idaho (1950), The Fearmakers (1958), The Big Operator (1959), Girls Town (1959), Walk Like a Dragon (1960), The Private Lives of Adam and Eve (1960), The Patsy (1964), (Cameo) A Man Called Adam (1966), (Cameo) Land of No Return (1978), Artie Shaw: Time Is All You`ve Got (1985), (documentary) The Night of the Living Duck (1988), (short subject) (voice),Daffy Duck`s Quackbusters (1988), (voice) The Naked Gun 2½: The Smell of Fear (1991) (Cameo). Stüdyo albümleri: 1954 Musical Sounds Are the Best Sounds, 1955 It`s a Blue World, 1956 Mel Tormé and the Marty Paich Dek-Tette (with Marty Paich and his Dek-Tette), Mel Tormé Sings Fred Astaire (with Marty Paich and his Dek-Tette), 1957 Mel Tormé`s California Suite (with Marty Paich and his Dek-Tette), Tormé Meets the British, 1958 Prelude to a Kiss Mel Tormé Sings About Love Tormé, 1959 ¡Olé Tormé!: Mel Tormé Goes South of the Border with Billy May Back in Town (with the Mel-Tones), 1960 Mel Tormé Swings Shubert Alley (with Marty Paich and his Dek-Tette) Swingin` On the Moon Broadway, Right Now! (with Margaret Whiting), I Dig the Duke! I Dig the Count!, 1961 My Kind of Music, 1962 Comin` Home Baby!, 1963 Mel Tormé Sings Sunday in New York & Other Songs About New York, 1965 That`s All, 1966 Right Now!, 1968 A Day in the Life of Bonnie and Clyde, 1969 A Time for Us (Love Theme from Romeo & Juliet) Raindrops Keep Fallin` on My Head, 1977 Tormé: A New Album, 1978 Together Again: For the First Time (with Buddy Rich and his big band), 1983 Top Drawer (with George Shearing), 1985 An Elegant Evening (with George Shearing), 1986 Mel Tormé, Rob McConnell and the Boss Brass (with Rob McConnell and the Boss Brass), 1988 Mel Tormé and the Marty Paich Dektette – Reunion (with Marty Paich and his Dek-Tette), 1992 Nothing Without You (with Cleo Laine) Christmas Songs, 1994 A Tribute to Bing Crosby, 1995 Velvet & Brass (with Rob McConnell and the Boss Brass). Canlı albümler: 1955 Mel Tormé at the Crescendo, 1957 Mel Tormé at the Crescendo Songs for Any Taste, 1962 Mel Tormé at the Red Hill, 1975 Mel Tormé live at the Maisonette, 1981 Mel Tormé and Friends, 1982 Encore At Marty`s, The Classic Concert Live (with George Shearing and Gerry Mulligan) An Evening with George Shearing & Mel Tormé (with George Shearing), 1983 An Evening at Charlie`s (with George Shearing), 1987 A Vintage Year (with George Shearing), 1988 Mel Tormé and the Marty Paich Dektette – In Concert Tokyo (with Marty Paich and his Dek-Tette), 1990 Night at the Concord Pavilion, Mel and George "Do" World War II (with George Shearing), Mel Tormé Live at the Fujitsu–Concord Festival 1990, 1992 Sing Sing Sing, 1993 The Great American Songbook: Live at Michael`s Pub, 1996 An Evening with Mel Tormé, 2002 Mel Tormé Live at the Playboy Jazz Festival (Recorded 1993).

Arto Peştemalcıgil

Cazkolik.com / 13 Eylül 2012, Perşembe

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN