15 YILIN ARŞİVİ

Miles, Ornette, Cecil: Cazın Ötesindeki Caz

Bir yıl önce yayınlandı ve önemli bir kitap. Nedenini gelin Ornette Coleman'dan dinleyelim; "Antropolojist Margaret Mead'in okulundaydım. Çocuklar pratik olarak nasıl enstrüman çalınır öğrenmeye çalışıyordu. Ortaya sordum "kaçınız çalmaktan hoşlandınız ve çalarken de eğlendiniz bakalım?", bütün çocuklar ellerini heyecanla havaya kaldırdılar. O zaman tekrar sordum "peki... nasıl yaptınız bunu?", bir kız çocuğu "sadece hissettiğin sesi çıkarmaya çalışıyorsun" dedi, ben de ona "o zaman gel ve göster bana" dedim. Doğrudan piyanoya yöneldi, oturup bana göstermeye çalıştı ama ne dediğini unutmuştu bile, o zaman ben de ona bütün dikkatini toplayarak, içinden geleni bir sonraki duyguya nasıl taşıyacağını göstermeye çalıştım, işte o zaman bir şeyler yaptı. Ama haklı olduğu bir yan vardı, eğer hislerini müziğe odaklayabilirsen çaldığın enstrümanın ne olduğuna fazla takılmazsın ve muhtemelen de güzel bir müzik yaparsın." Bunlar kitapta Ornette Coleman'ın ağzından anlatılanlar.

Yazar David Ritz ise kitapla ilgili düşündüklerini şöyle anlatıyor; "Kitabı alır almaz Miles'ın bölümüne daldım, bitirene kadar bırakamadım ve bayıldım. Özellikle Miles'ın son yıllarına ait otobiyografik materyal çok ilgimi çekti. Uzak ara Miles ile ilgili okuduğum en önemli malzeme bu kitapta." (Cazkolik Notu: Yazar David Ritz, Marvin Gaye, Jimmy Scott ve Ray Charles ile ilgili otobiyografik kitaplar yazmıştır.)

JazzTimes'tan yazar George Kanzler kitabı şöyle özetliyor; "Howard Mandel kitapta birden çok role soyunmuş. Bir yandan okuyanı aydınlatan bir eleştirmen durumundayken diğer yandan fanatik bir caz meraklısı. Hayli bilgili bir dinleyiciyken öte yandan coşkulu bir etkileyici, avant garde bir şampiyon gibi."

The Wall Street Journal'in ünlü eleştirmeni, caz eleştirmenlerinin duayenlerinden Nat Hentoff ise kitabı şöyle anlatıyor; "Bu gerçekten içerden bilerek, hissedilerek yazılmış bir kitap, üstelik sadece yeni dinleyiciler için değil, bugünün ve yarının tarihçileri için de iyi bir malzeme içeren bir kitap. Biz müzisyenlerin kendi aralarında konuştuklarından kendimize malzeme çıkarmaya çalışırız. Dolayısıyla işitebileceğimiz ne kadar şey varsa duymaya çalışırız, kulaklarımız deliktir. Şahsen ben mesela bu kitaptan bilmediğim çok şey öğrendim."

Yukardaki satırlardan da anladığınız gibi bu kitap Miles Davis, Ornette Coleman, Cecil Taylor gibi çaldıkları dönemde müzikte belirgin bir kırılma yaratmış olan insanların yaşamlarının içinden oluşturulmuş müzikal bir spektrumdur. Meraklılarının mutlaka okumak isteyecekleri bir kitap olduğuna inanıyoruz.

Cazkolik.com / 15 Ağustos 2009, Cumartesi