Nefesli enstrümanlar bakımından pratik, müzikal ve ticari kullanımı yaygın olmasa da oldukça renkli ve artistik, ses perdelerini fantastik boyutta zorlayan çok seçenek var ve bu enstrümanların çoğu büyüklük bakımından sınırları aşan tasarımlar. Double Contrabass Saxophone mesela bunlardan biri. Her ne kadar cüsseli bir müzisyenin ayakta hakim olabileceği bir nefesli olsa da böyle bir enstrümanı konser boyunca kontrol etmesi hiç kolay değil. Tabii, sahip oldukları ses perdeleri itibariyle her tür müziğe uygun da değil. Bu konuda bir örnek aşağıdaki video. Deep Schrott isimli saksofon dörtlüsünün "Helter Skelter" isimli Beatles yorumu ilginç.
Sub kontrbas saksofon ise türünün en cüsseli nefeslilerinden. Bu kadar büyük gövde olunca kullanım alanı ve kullanan sanatçı sayısı son derece az oluyor. İtalyan nefesli ustası Attilio Berni`nin videodaki örneği nefesli ailesinin ağır abisinin müziğin içinde nasıl kurgulanabileceğine dair güzel bir örnek.
Bu nevi enstrümanların sahip olduğu derin ve dramatik ses soundtrack endüstrisini doğal kullanım alanı haline getiriyor tıpkı aşağıdaki videoda izleyeceğiniz "Cold Hell" film müziği kayıt sahnesi gibi.
Aşağıya aldığımız fagot trio ise başka çarpıcı örnek. Camille Saint-Saens`ın "The Elephant for Contrabassoon" icrası bu nevi enstrümanları kullanmanın yeni bir konu olmadığını söylüyor bize.
French hornist Christine Chapman`ın fantastik görünümlü Double Bell Horn isimli tasarımı hangi sonuçların çıkabileceğine dair güzel bir örnek.
Konu büyüklükse tubaların üzerine yok. Videodaki tubanın ismi Titanic Tuba ya da öyle diyorlar. Gerçekten ama gerçekten büyük bir enstrüman ve kullanım alanı nerdeyse yok gibi. Videoda söylediği gibi helikopter, transatlantik gemi sesleri gibi devasa soundları taklit etmede iyi bir örnek olabilir ve müziğin muhtemelen çok sınırlı bölümlerinde kullanılabilir. Bilgisayarlar bu sesleri üretmede yeterince pratik olduğu için bu enstrümanı kullanmak pek akıllıca olmaz, enstrümanı nereden bulacaksın, çalanı nereden bulacaksın.
Verdiğimiz örnekler nefeslilerden oldu, bu örnek ise bas ailesinden Octobasse isimli devasa kontrbas. Colin Pearson bize hem enstrümanın tasarımını anlatıyor hem ses örneği veriyor.
Buradaki örnek ise bir müzik parçasında nasıl kullanıbileceğini dair.
Bir başka bas örneği 15 telli bas gitar. Bu aslında bir bas gitardan ziyade tüm gitar fraksiyonlarını bünyesinde toplamış gibi.
Bu da 24 telli olanı. Buna Godzilla deniyormuş... İşler giderek çirkinleşiyor :)
Tellilere devam
Pat Metheny`ın farklı tasarımda enstrümanlara ilgisini biliriz, kendisi tasarlar, yapımında bulunur, aradığı sesin peşinden koşar. Bu konuda çok bilinen örnek onun Pikasso gitarı adını verdiği alameti farikası bu alet. Metheny sıradışı tasarımları müziğe böylesine başarıyla sokan en önemli isimlerin başında gelir.
Pat Metheny deyince tek kalemde geçmek olmuyor. Metheny`in çok daha komplike bir başka tasarımı var ki aslında bu tek bir alet değil, tümüyle orijinal bir enstrümanlar toplamı. Orchestrion adını verdiği ancak videoda görünce anlayabileceğiniz bu şeye ne demeli bilmiyoruz ama Metheny`nin tüm tasarımları kendisinin yaptığını, tek kişilik orkestra gibi tüm sesleri tek başına çıkardığını ve aynı isimli bir albüm kaydettiğini biliyoruz. Dolayısıyla, Orchestrion her yönüyle Metheny`i bu konuda en deli insan konumuna sokuyor.
Deli telliler konusunda çarpıcı bir diğer örnek gitar tasarımcısı, üretici ve icrasıcı Linda Manzer`in Medusa isimli tasarımı. 52 telli bu canavar Metheny`nin tasarımını andırıyor ama farklılıklar var.
Bizim gibi hayal dünyası halk müziğin unutulmaz sanatçılarından Özay Gönlüm`ün çift boyunlu sazından öteye gidemeyenler için şaşırtıcı bir diğer örnek Harp Guitar isimli tasarım. Önceki iki tasarıma göre daha sakin görünümlü. Çaldıkları parça olarak Hotel California iyi bir seçim olmuş.
Nefesli dedik, telli dedik, perküsif örnek vermeden olmaz. Christoph Sietzen`in çaldığı bu kompeks tasarım ufuk açıcı, perküsif sound çeşnisi konusunda çarpıcı bir örnek. Sietzen`in Arvo Part gibi önemli çağdaş bestecilerle çalıştığını belirtelim.
Bu dosyada sadece bildiğimiz enstrümanların olabilecek uç tasarımlarını örnek verdik ve verdiğimiz örneklerin neredeyse tamamı müziğin içinde az ya da çok aktif kullanılabilen tasarımlar ama bir de iyice fantastik, hayal sınırlarını zorlayan tasarımlar var ki bu konuda içinden çıkılamayacak kadar ilginç, gerisini sizin merakınıza bırakarak sadece Marble Machine denilen sıradışı tasarımı örnek vererek konuyu kapatalım.
Son söz şöyle olsun, bu dosyada duyduğunuz seslerin çok daha fazlasını muhtemelen tek bir bilgisayar programından elde edebilirsiniz ama lütfen içten olun, bu kadar güzel, renkli, fantastik ve yaratıcı olur mu? O kadar bilgisayar sesini Okay Temiz ağabeyin tek bir enstrümanına değişmeyiz.
Cazkolik.com / 19 Nisan 2018, Perşembe
Siz de yorum yazarak programcımıza fikirlerini bildirin. Yorumlar yönetici onayından sonra sitede yayınlanmaktadır. *.