Tarih kitapları yazmaz aşk savaşlarını, bana verdiğin adreste hüznü bulamadım... Küçük İskender

My Funny Valentine

Bir meydan okuma, aşık olan benliğine karşı verilen savaş olmasaydı da kaçımız bu şarkıya aşık olurcasına hayran olurduk? Kabullenişin en anlaşılmaz yanı aslında meydan okumaktır çünkü. Kabul ettiğin şeyle hissettiğin şey arasındaki tezatlıklar yerden yere çarparken seni, ölü taklidi yapmak zorunda kalırsın durmadan. Bu sadece aşk için mi geçerlidir tam olarak bilinmez. Pek çok yaşanmışlığın ve yaşanmamışlığın fıtratında kendinle çelişme vardır. Seçenekler bize sunulur ve biz kendimiz için en uygun olanı gerçekleştiririz. Bazen gerçekleştiremeyiz de... Bu da bir hikayeyi, bir şarkıyı, bir şiiri ortaya çıkarır. Bunların hiçbiri olmasa bile bizdeki değişim kaçınılmazdır durumlar böyleyken...

Hayat bunları yaşarken hepimize göre hüzünlü bir vakadır aslında. Neden herkes istediği şeyi istediği zaman yapamaz diye isyan ederiz. Oysa kaldırımda önümüze çıkan çiçeği ezmemek için dikkat bile etmeyiz bir başkasına çiçek almak için aşkı hissetmedikçe içimizde. Aşk bizi gerçek olduğunda daha iyi biri yapar. Kendimizi güçlü hissettiğimizde değil aşık hissettiğimizde başkalarının da duyguları önemli olur. O güne kadar evinde  hayvan beslememiş bir insan, nasıl ki o hayvanın gerçek dünyasına giremeyip dışardaki hayvanlara merhamet edemezse, bizler de yoklukla sınanmadığımız bir sınavda varlık gösteremeyiz çoğu zaman. Hayat hüzünlü değildir bu durumda, daha çok hayatta kalmamız için öğretici ve iyileştiricidir.

Doğa kendisine ait olanı bulduğunda ve gerçeklik algısı yanılmadığında zamanlama mükemmeldir ve şaşmaz. Kendine ait olan parçayı tamamlar. Melankoli insanın kendisine giden yolda sadece bir yol göstericidir bu anlamda. Ve insan ruhunda oluşan dalgalanmalar sevgisine karşılık bulmadan var olduğunda, yine zehri ve panzehri kendi içinde barındırarak her birimize verir. ‘’Bul kendini’’ ve ‘’Bul dengini’’ mesajı kadim dinlerden gelen doğru felsefelerin cümleleridir.

Söze ‘’My Funny Valentine’’ ile başlamamın sebeplerini uzunca açıklamak adına böyle bir giriş yaptım. Bir insan kendine ya da sevgiliye güldüğü her durum için kullanır bu hitap tarzını... Kimi zaman eksikliğine güler üstelik aşkın, kimi zaman fazlasına… Yine ne güzel elime yüzüme bulaştırdım demek de buna dahildir, bu nasıl bir güzellik sevmek için demek de... Tezatlıklar dolu ironi yaratan ifadeler insanın açmak istemediği pandorayla iş birliği yaptığı bir yerdedir. Ancak meydan okuma hem kendine hem sevgiliye  bitmez şarkı boyunca. Tıpkı hayatın doğasına sıkışan duygular gibi ayakta karşılar şarkı yazarı bu aşkı… Onun iki yanını aynı kaba koyar ama her ikisi için de hazırlıklıdır. Sevmek ve karşılığında sevilmek ne büyük tesadüftür ancak sevilmese de gardını aldığı tek şey her gün hayatta kaldığı bu yerin aşk cumhuriyeti olduğunu bilerek yaşayacak olmasıdır. Aşk cumhuriyetinde anlam katan tek şey vardır ve bu hayatta kalırken tutunacak bir şey için de bir yol verir. Bu sevgidir, bu sevmektir. Pek çok filmde, öyküde geçen bir resmi, bir hayali, bir kitabı, çiçeği, doğayı sevmek kadar yakıncadır. Aradan çıkartılan tek şey sevmeye engel olan, olabilecek duygular, insanlar, yaşanmışlıklar, anılar olacaktır.

Bu yüzden müzikalde ‘’My Funny Valentine’’ şarkısını bir çocuk söyler. Bir yetişkinin egosal sevgi anlayışına sahip olmayan bir yaklaşım vurgulanır. Mitzi Green bu rolde 1937 yılında ‘’Babes In Arms’’ müzikalinde Broadway’in parlak ışıkları altında bu sevgiyi dile getirmiştir. Çocuksu masumiyeti, hüznü ve bunları hissetmeye devam etme çabası kaybolan kedisiyle yok olma tehlikesi altındadır. Yaşamın farklı yüzleriyle henüz karşılaşırken yaşadığı şaşkınlık üzerinden akmaktadır. Hepimizin bir zamanlar anlamlandırmaya çalıştığı dış dünyayı ve var oluş kaygılarımızla ilk yüzleşmeyi o kadar iyi hissettirir ki, bu müzikal ve bu şarkı günümüze kalan en sahici şeylerden biri olmuştur dinleyenler için. Bu onun sadece bir aşk şarkısı olmasıyla ilgili olmamış, çocukluğa ve onun bozulmamışlığına yaptırdığı yolculuk  da onu unutulmaz yapmıştır.

Richard Rodgers ve Lorenz Hart’ın bestelediği ve sözlerini yazdığı şarkının pek çok büyüleyici yanı vardır. Müzikaldeki haliyle insanlara yaşattığı duygusal deneyimin yanında yıllarca pek çok popüler şarkıya ve zirveye çıkan müzikale imza atan Rodgers ve Hart ikilisi aslında şarkıda birbirine tezat olan iki karakteri de yansıtmıştır. Richard Rodgers hayatında kontrollü davranmayı, planlı olmayı seven ve daha içine dönük ve geleneksel biriyken, Lorenz Hart bunun aksine disiplin ve kurallardan hoşlanmayan, doğaçlama yaşayan ve alkol sorunlarını hayatına taşıyan birisidir. Lorenz Hart eşcinsel birliktelikleri hayatı boyunca sürdürürken, Rogers çok genç yaştan yaşlılığına kadar aynı kadınla yaşamıştır. Şarkının doğasında sevgisini itiraf eden romantik bir tarafın varlığı varken, bir yandan da ironi ve kayıtsızlığı taşıyan diğer yan aslında bu ikilinin beraberken de fark edilen ayrılmaz parçalarıdır. Çalıştıkları süre boyunca neredeyse hep yan yana görülen ikilinin ortak özellikleri şarkılarda anlattıkları kalp kırıklıkları ve yarattıkları başarılardır.Ancak bu başarı çok uzun soluklu olmamış, ikili karakterlerindeki ayrılık ve bunun yarattığı sorunlar ile 1943 yılında yollarını ayırmışlardır. Richard Rodgers ile Columbia Üniversitesinde gazetecilik okurken 1919’da tanışan  Lorenz Hart amatör olarak okuldaki tiyatrolarda çalmış ve bu oyunlara müzikler yazarak besteciliğe başlamışlardır. Her ikisi de Yahudi göçmeni ailelerden gelmiş ve iyi okullarda ve maddi koşullarda yetişmişlerdir. Bir süre sonra okulda beraber müzik yapan ikili  ilk kez "The Garrick Gaiesties" ile Broadway müzikallerinde 1925’te başarıyı yakalamışlardır.

Dünyanın en sevilen caz standartları arasına giren "My Funny Valentine" şarkısının kayda alınma sayısı 1073’tür. Çok önemli caz şarkıcıları  Frank Sinatra, Judy Garland, Ella Fitzgerald, Duke Ellington, Al Viola, Sarah Vaughan, Billie Holiday, Carmen McRae, Shirley Bassey, Perry Como, Sammy Davis, Jr, Johnny Mathis, Dinah Shore, Tony Bennett, Harpo Marx, Jackie Gleason, Red Skelton, Frankie Valli, Stan Getz, Chet Baker, Barbra Streisand, Lena Horne, Marvin Gaye, Julie Andrews, The Supremes, Nico, Linda Ronstadt, Steve Goodman, Carly Simon, Van Morrison, Anita Baker, Etta James, Chaka Khan, Elvis Costello, Shirley Horn, Judy Collins, Merv Griffin, Don Grusin, Leon Russell, Leon Ware, Jerry Jeff Walker, Sam Smith tarafından seslendirilmiş ve halen caz sahnelerinin en çok tercih edilen şarkısı olmak üzerine iddiası devam etmektedir.

Ayrıca şarkının sözleri olmadan icra edildiği ve cazın gelişimine ayak uydurduğu gerçeği de başarısının yenilmezliğini bize gösterir. Cool caz, bebop, modern caz döneminin de gözde parçalarından olmayı başarmıştır. Bu tarzlarda  Miles Davis, Bill Evans, Chet Baker, Gerry Mulligan ve Chucho Valdez yorumları dinleyenlere meditatif bir deneyim yaşatmaktadır.

Sevginin bize meydan okuyan, direnişe umut olan, değiştiren ve dönüştüren, sarıp sarmalayan tüm yanları için yazılan şüphesiz milyonlarca eser vardır. Bu eserlerin arasında en çok sevdiklerimiz, ruhumuza dokunan ve içinde bulunduğumuz yerlerde yalnız olmadığımıza bizi inandırmış olanlarıdır. Bu yazımın ve bu şarkının  amacı budur... Hem de sevgililer günü için popüler ve ticari bir amaç gütmeden.

Sevgi ve şifayla, kutlu olsun.

Şarkının müzikalde ve çok az yerde duyabileceğiniz giriş sözleriyle:

Behold the way our fine feathered friend
His virtue doth parade
Thou knowest not, my dim-witted friend
The picture thou hast made
Thy vacant brow, and thy tousled hair
Conceal thy good intent
Thou noble upright truthful sincere
And slightly dopey gent

Şenay Ocak

Cazkolik.com / 07 Şubat 2022, Pazartesi

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN