Sanem Kalfa; "If a tree falls in the forest and no one is around to hear it, does it make a sound"

Yılın son günleri Best of listeleri yayınlanmaya başlandı. 13 yıldır geleneğe dönüşen Cazkolik Best of listeleri de yayınlandı. Hem bizde, hem başka mecralarda yayınlanan 'Yılın En İyi Albümleri' listelerine bakmaya gayret ediyorum ama biz dahil tüm yayınlarda gözden kaçan bir albüm var bence, dinlediğim günden beri sık sık yolumun kesiştiği bu albüm madem listelerin gözünden kaçtı hiç değilse ben bu yazıyla hakkını teslim edeyim istedim.

Sanem Kalfa'nın Mayısta yayınladığı uzun ve anlamlı bir isme sahip olan "If a tree falls in the forest and no one is around to hear it, does it make a sound" yani Kalfa'nın demesi o ki; "Ormanda bir ağaç devrilirse ve etrafta kimse yoksa, ses çıkarır mı?".

Sanatçıyı 2014 yılında yayınladığı ilk albümü "Nehir"den beri takip ederim. İlk albümden itibaren farklı bir sesi ve yaklaşımı olduğu belliydi. Aradan geçen 11 yılda başka kaç albüm yayınladı bilmiyorum ama bu son albümü ile ilk albümüne bakınca Kalfa'nın yürüdüğü merhaleye saygı duymam gerekiyor.

Sesini şarkı formatının ötesinde enstrüman gibi kullanan vokalist sayıca daha azdır, çok daha yaratıcı bir alandır aslında, Sanem Kalfa'nın bu uzun isme sahip albümünde iyi yaptığı üç konu müzikal bütünlük bakımından albümde başarılı bir kesişim sağlamış.

İlki, sesini farklı oktav aralığında dinamik bir enstrüman gibi kullanması (ki bu konu daha uzu konuşulmayı hak ediyor aslında),

İkincisi, şarkılarındaki konu odaklanmasının dikkat çekici olması

Üçüncüsü, geleneksel [ve anonim] şarkıların müzikal olarak işlenme biçimi.

Ama üç özelliğin en dikkat çekeni bence sesini enstrüman gibi kullanması. Minimal enstrüman kullanım tercihi dinleyicinin sese (ve ne dediğine) odaklanmamızı sağlıyor. Sesini gel-gitli bir duygusal ölçekte kullanma yeteneği ise Kalfa'nın sesiyle mikrofon arasında tahminimizden daha büyük bir dünyanın açığa çıkmasını sağlıyor.  

Bu dünyanın içinde; Kalfa'nın, Sait Maden'in şiirlerinden alınma sözleri yanında "Adana Ağıtı" gibi duygu yükü omuzlara çöken ağı bir şarkının varlığı ile Nesimi Çimen'in "Seher Yeli" türküsüne getirdiği akapella vokal albümün dinleyiciyi en fazla etkilediği şarkılar oluyor.

Özellikle "Adana Ağıtı" ile "Seher Yeli"ni Sanem Kalfa seslendirirken farklı bir duygu tünelinden geçtiği belli. Özellikle "Adana Ağıtı" (bu ağıtın bir geçmişi vardır. 1909 yılında Adana çevresinde Türk-Ermeni nüfusun çatışması sonucu otuz bin kadar Ermeni'nin katledilmesi bugüne kadar uzanan ve kapatılamayan bir yaranın açılmasına neden olmuştur) Sanem Kalfa'nın icrasında bazen kendini tutamadığı anlara tanık olmamızı dahi sağlıyor. Öte yandan "Seher Yeli" ise daha modern bir vokal yaklaşımına sahip. Seslerin üst üste kaydedilmesiyle oluşan etkileşici kompozisyon bu türküye benzersiz bir yorum kazandırmış.

Sanem Kalfa bildiğim kadarıyla yıllardır yurtdışında yaşayan bir sanatçı. Danimarka ya da Hollanda olabilir, emin değilim. Orada kendine, burada yapabileceğinden daha geniş bir ifade (yaratıcılık) alanı oluşturduğu belli. Sesini ve repertuvar zenginliğini köklerinden uzat tutmaması da ayrıca önemli ki bu son albümün repertuvarı, ayrıca Türkçe söylemeyi tercih etmesi benim açımdan bilhassa kıymetli. Hassas olduğu konuları samimiyetle ifade etmesi ve şarkılarında yaratıcı aranjmanlar geliştirmesi ("Rollercoaster" parçasına özel dikkat! Overdub vokal inşası gerçekten etkileyici) belki daha bile önemli.

Kalfa'nın adı uzun bu albümü bence 2025 yılının en güzel albümlerinden biri. Yarattığı ses tüneli büyüleyici olabilen sanatçının albümünün Türk dinleyicisinin nazarından uzak kalması kendisinin burasıyla daha sıkı ilişki kurması gerektiğini bize söylese de bizim de 'gurbet kuşları' sanatçılarımızın işlerini daha yakından takip etmemiz gerektiği konusunda önemli farkındalıklar içeriyor.

Albüm: If a tree falls in the forest and no one is around to hear it, does it make a sound
Sanatçı: Sanem Kalfa
Firma: Sonic Tranmmissions Records
Çıkış Tarihi: 30 Mayıs 2025

Feridun Ertaşkan

Cazkolik.com /17 Aralık 2025, Çarşamba

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN