Bessie Smith'in "Downhearted Blues" şarkısı üzerine bir Kadınlar Günü yazısı

Çocukluğumda ve lise yıllarımda sevdiğim müzisyenlerin röportajlarını okuyup, biyografilerini araştırmayı çok severdim. Caz tıpkı rock ve blues gibi favorilerimdendi bu alanda. Ve ne zaman sıra blues ve caz müzisyenlerine gelse çoğunun söyleminde "Bessie Smith" olurdu.

Ne kadar başarılı kadın caz şarkıcısı varsa hemen hemen hepsi "Bessie Smith"in onlar için çok büyük bir öncü olduğundan bahsederlerdi. Onun şarkıcılığından, sahnesinden, sesinden, duruşundan ve mücadelesinden herkes kendine düşen payı almıştı belli ki.

Onunla ilk repertuvarımın buluşması tam da bu nedenle "Backwater Blues" şarkısını yorumlamak istemem sayesinde olmuştu. Onun yorumundaki ‘’gospel’’ etkileri ve ‘’kontralto’’ ses rengi dinleyiciyi anlattığı hikâyenin içine çekip sarıp sarmalıyordu. Ve bir de, aslında kimseyi umursamadan kendi melodilerinin içinde kaybolması ve samimiyeti etkiliyordu seyredenleri.

Blues’un kraliçesi lâkabı verildi ona 1920’li yıllarda. O, şarkılarını hem vodvil döneminde söylemiş hem de Broadway müzikalleri zamanında birçok sahne gösterisi yaparak en çok ün ve para kazanan siyahî şarkıcılar arasında gösterilmişti.

Bessie Smith, Louis Armstrong, Coleman Hawkins, Fletcher Henderson, James P. Johnson, Benny Goodman gibi dönemin önemli orkestra şefleri ve müzisyenleriyle çalışmış, günümüzde bile önemini koruyan işlere imza atmıştı.

"Grammy Hall of Fame" ödülleri öldükten sonra bile adına düzenlenmeye devam etmiştir.

Onun hikâyesinde dünyanın bir yerinde bir sebepten doğmak ile seçim yapmadığı birçok şeyin arasında kalmak vardır aslında tüm bu başarılı yaşamının arkasında. Şarkılarında bahsi geçen çocukluğunda görmezlikten geldiği her şeyin bir yük olarak ilerleyen zamanlarda benliğinde kanaması vardır.

Her çocuk gibi sadece karnını doyurup, oyun oynamak isterken; sefaletin kol gezdiği yerlerde bedeninin, cinsiyetinin, isteklerinin sömürülmesi vardır hunharca. Kopmak istemediği çocukluğundan alıkoyulmanın düşünsel acısı vardır daima.

Açlık ve hastalık kol gezerken, ev bildiğin yerlerden bucak bucak kaçarken insanoğlu için iyi ve kötü birbirine karışıverir. Öncelik hayatta kalmak ise ruhun yaraları görmezlikten gelinir. Kaldı ki, ırkçılık ile ötekileştirilmenin kokusu sinmiştir Bessie’nin üzerine... Yaşamın içinden çıkabildiği ve erken bırakmak zorunda olduğu çocukluğuna onu götüren tek yol şarkılarını söylemek olmuştur hayatı boyunca.

Birçok şarkısı yaşamından hikâyelerle doludur ve şarkı isimleri "Blues" ile biter. Melodisi bir çocuğunki kadar neşeli olsa bile hüzün bırakmaz bir türlü yakasını.

İlk kaydı ‘’Downhearted Blues’’u 1923 yılında Columbia Records etiketiyle çıkarmayı başarmıştır. Bununla birlikte, sesiyle yorumladığı tüm hikâyeler başkalarının ruhlarını onarsa da onu alkol bağımlılığının ve psikolojik hasarların içine sokmuştur.

"Şarkı söyleyerek erken kaybettiği çocukluğuna dönen’’ Smith, son yolculuğuna seyahat ettiği konser yolunda çıkar nitekim. Yolda kaza yapan Bessie’nin ardından adı yıllar geçse de bize anlattığı hikâyeleriyle, ilham verdiği müzikalitesi ve yaptığı pek çok işle tarihe geçen güçlü sesiyle anılacaktır.

Kadını sahnelere taşıyan, adını gücünden, sesini hikâyelerinden, kadınlığını umut doğurabilmesinden alan tüm kadınlar için... Her gün kadınlar günü olsun.

Şenay Ocak

Cazkolik.com / 14 Mart 2021, Pazar

BU İÇERİĞİ PAYLAŞIN